Przedsiębiorcy, oprócz programów operacyjnych, ich tzw. szczegółowych wersji i różnego rodzaju wytycznych, potrzebują także ustaw i rozporządzeń regulujących zasady udzielania pomocy publicznej. Bez nich żadna z instytucji, zaangażowanych w podział środków unijnych w latach 2014-2020, nie może po prostu przyznać wsparcia. Stąd tak ważne było wprowadzenie nowej ustawy, która reguluje zasady funkcjonowania programów operacyjnych (regionalnych i krajowych) w bieżącej tzw. perspektywie finansowej. Stanowi ona fundament dla realizacji umowy partnerstwa, czyli swoistego kontaktu zawartego pomiędzy Polską a Unią Europejską, a wskazującego w jaki sposób mogą być wydawane unijne pieniądze w nadchodzących latach.
A mowa tu o ustawie o zasadach realizacji programów w zakresie polityki spójności w latach 2014-2020. Zgodnie z jej art. 27 ust. 4 odpowiedni ministrowie, w tym w szczególności minister ds. rozwoju regionalnego, będą mogli określić, w drodze rozporządzenia, szczegółowe przeznaczenie, warunki i tryb udzielania pomocy publicznej lub tzw. pomocy de minimis. Oznacza to zielone światło dla urzędników do przygotowania odpowiednich aktów prawnych, które dodatkowo mogą wskazywać, kto będzie odpowiedzialny za kontakty z przedsiębiorcami, czyli kto w praktyce będzie organizował konkursy o unijne dotacje dla firm.
A właśnie tryb konkursowy ma być trybem podstawowym. Jak wskazuje bowiem art. 38 nowej ustawy, wybór projektów do dofinansowania następuje w trybie konkursowym lub pozakonkursowym, przy czym ten drugi może być zastosowany do wyboru projektów, których wnioskodawcami, ze względu na charakter lub cel projektu, mogą być jedynie podmioty jednoznacznie określone przed złożeniem wniosku o przyznanie pomocy. Ponadto, w trybie pozakonkursowym mogą być wybierane wyłącznie projekty o strategicznym znaczeniu dla społeczno-gospodarczego rozwoju kraju, regionu lub obszaru objętego realizacją tzw. zintegrowanych inwestycji terytorialnych, lub projekty dotyczące realizacji zadań publicznych. Wybór określonego trybu należy do właściwej instytucji.
Mówiąc o instytucjach, ustawa ma na myśli tzw. instytucje zarządzające, pośredniczące i wdrażające. Każdemu przedsiębiorcy, który zetknął się z funduszami unijnymi w ostatnich latach, nazwy te na pewno nie są obce. Warto dodać, chociaż nie ma tu żadnej istotnej zmiany w porównaniu z okresem 2007-2013, że rolę instytucji zarządzających będą pełnić zarządy województw – dla programów regionalnych oraz minister właściwy do spraw rozwoju regionalnego dla tzw. programów krajowych (np. programu „Infrastruktura i środowisko", „Inteligentny rozwój"). Do ich zadań będzie m.in. należało przygotowanie propozycji kryteriów służących wyborowi projektów, następnie wybór tych najlepszych oraz podpisywanie z wnioskodawcami umów o dofinansowanie lub podejmowanie decyzji o przyznaniu dotacji. Część swoich zadań będą one mogły przekazać wspomnianym instytucjom pośredniczącym lub wdrażającym, co zapewne będzie miało miejsce.
Tym samym, wzorem lat ubiegłych, przedsiębiorcy, którzy będą chcieli wystąpić o unijne dofinansowanie, zetkną się z Polską Agencją Rozwoju Przedsiębiorczości, Narodowym Centrum Badań i Rozwoju, Narodowym Funduszem Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, a w ramach realizacji regionalnych (wojewódzkich) programów operacyjnych z instytucjami wybranymi przez władze samorządu.
Ustawa z dnia 11 lipca 2014 r. o zasadach realizacji programów w zakresie polityki spójności finansowanych w perspektywie finansowej 2014-2020 została opublikowana w Dzienniku Ustaw z 29 sierpnia 2014r., poz. 1146. W sobotę weszła w życie.
