Lato w pełni, małe firmy do sezonowych prac angażują na umowy cywilnoprawne (zlecenie, o dzieło) nawet uczniów ?i studentów lub współpracują z prowadzącymi działalność na własny rachunek. Jakie mają powinności wobec podwykonawców w zakresie bhp? Czy muszą ich przeszkolić ?w tym kierunku i wysłać do lekarza, który zapewni, że podołają sezonowym zadaniom?
Co do zasady takie obowiązki ciążą tylko wobec pracowników, czyli osób angażowanych na podstawie umowy ?o pracę, powołania, wyboru, mianowania albo spółdzielczej umowy o pracę (art. 229 § 1 ?i art. 237
3
§ 1–3 k.p.). Zgodnie jednak z art. 304 k.p. pracodawca powinien zagwarantować prawidłowe warunki bhp oraz przestrzeganie przepisów w tym zakresie wszystkim wykonującym w firmie zadania, niezależnie od formy prawnej świadczenia pracy (umowa o dzieło czy zlecenie). Z kolei art. 3041 k.p. nakłada na osoby fizyczne wykonujące pracę na innej podstawie niż stosunek pracy oraz na prowadzących w zakładzie działalność gospodarczą wymogi wynikające z art. 211 k.p. Dotyczy to m.in. znajomości przepisów i zasad bhp, udziału ?w szkoleniu i instruktażu z tego zakresu, wykonywania pracy zgodnie z tymi regulacjami ?i dbania o należyty stan maszyn, urządzeń i narzędzi oraz poddawania się wstępnym, okresowym i kontrolnym zaleconym badaniom lekarskim.
Ustalenia muszą być
Jednak ani przepisy kodeksowe, ani Państwowa Inspekcja Pracy nie rozstrzygają, jak przełożony takich osób (zleceniodawca, przedsiębiorca) czy prowadzący na własny rachunek działalność gospodarczą mają realizować te wymogi. Przesądzać o tym powinny ustalenia między stronami, najlepiej przyjęte w formie pisemnej, oraz poziom ryzyka przy realizowanych zadaniach. Nadal bowiem aktualne jest stanowisko Departamentu Prawnego Głównego Inspektoratu Pracy z 8 sierpnia 2007 r. (GNP/426/4560-364/07/PE). Zgodnie z nim, jeśli rodzaj wykonywanej pracy, stopień zagrożeń związanych z warunkami pracy lub przebiegiem procesów jest tak znaczny, że wskazane jest, aby nawet do doraźnego wykonywania tych prac lub przebywania w tych warunkach były dopuszczane wyłącznie osoby fizyczne mające odpowiedni stan zdrowia i przeszkolone w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy – pracodawca lub inny podmiot organizujący pracę może wymagać od osoby, z którą zawiera umowę cywilnoprawną, poddania się badaniu lekarskiemu lub szkoleniu w zakresie bhp. Wówczas osoba ta – na podstawie art. 211 k.p. – ma obowiązek odbyć szkolenie ?i poddać się badaniom bhp.
Umowa łącząca podmioty może (i powinna) określać wszystkie sprawy dotyczące bhp. Nawet jeśli strony ich nie przyjmą, ma to poważne konsekwencje. Gdy bowiem wymóg zapewnienia bezpiecznych ?i higienicznych warunków pracy nie będzie zrealizowany właściwie, podmiotem odpowiedzialnym będzie pracodawca (lub przedsiębiorca niebędący pracodawcą).
Składki trzeba zapłacić
Jeśli zleceniodawca skieruje sezonowo angażowanego na badania lekarskie i zapłaci za nie, refundacja ta stanowi przychód zleceniobiorcy z wykonywanej umowy. Oznacza to, że ich wartość trzeba uwzględnić w podstawie składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne. Trzeba więc naliczyć od nich i odprowadzić ZUS. Tak uznał gdański oddział Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w decyzji indywidualnej dla przedsiębiorcy z 22 lipca 2013 r. (DI 100000/ 451/910/2013).
