To skutek wyroku z 13 czerwca 2013 r. (K 17/11, DzU z 2013 r., poz. 791), w którym Trybunał ?Konstytucyjny zakwestionował art. 15 ust. 2 ustawy z 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji ?zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (tekst jedn. ?DzU z 2011 r. nr 127, poz. 721 ze zm., dalej ustawa o rehabilitacji) w zakresie, w jakim ?uzależnia objęcie skróconymi normami od przedstawienia zaświadczenia lekarza ?stwierdzającego celowość takiego rozwiązania. Trybunał zastrzegł, że podważony ?przepis przestanie obowiązywać po roku, czyli 9 lipca 2014 r. Nowelizacja ustawy ?o rehabilitacji, wprowadzająca siedmiogodzinną normę, wejdzie w życie dopiero ?16 lipca 2014 r. (DzU z 2014 r., poz. 877). Mimo to skrócone godziny wiążą ?pracodawców z urzędu już od 10 lipca 2014 r. (wyjaśnienia Biura Pełnomocnika Rządu ?ds. Osób Niepełnosprawnych z 2 lipca 2014 r.).
Firma zatrudnia 17 osób. Na początku lipca dwóch pracowników niepełnosprawnych w stopniu znacznym zażyczyło sobie skrócenia pracy do siedmiu godzin dziennie. Dotychczas obowiązywała ich ośmiogodzinna norma dobowa. Czy szef musi respektować ich wnioski, a jeśli tak, to czy trzeba przeliczyć ich wynagrodzenie?
Tak.
Pracodawca ma obowiązek uwzględnić oba podania. Od 10 lipca 2014 r. niepełnosprawni znacznie i umiarkowanie nie mogą pracować więcej niż siedem godzin na dobę i 35 tygodniowo. Dlatego, począwszy od tej daty, zakład ma tak obciążać ich zadaniami, aby wyrabiali się przez siedem godzin dziennie. Przejście z ośmiogodzinnej normy dobowej czasu pracy na siedmiogodzinną nie może spowodować obniżenia ich wynagrodzenia określonego w stałej miesięcznej wysokości oraz w stawce godzinowej (art. 18 ust. 2 ustawy o rehabilitacji). Składniki pensji określone w stałej stawce miesięcznej (płaca zasadnicza, dodatki, czasami premie) nie mogą więc zmaleć dlatego, że od 10 lipca do niepełnosprawnego umiarkowanie stosuje się krótszą, siedmiogodzinną normę czasu pracy. Jeśli jego stawka zasadnicza wynosi np. 2000 zł brutto, za lipiec powinien właśnie tyle dostać. Potwierdził to Sąd Najwyższy w wyroku z 6 lipca 2005 r. (III PK 51/05).
W stałej stawce...
? ? Czy zakaz obniżania płacy w wyniku przejścia niepełnosprawnego na krótszą normę pracy dotyczy tylko płacy podstawowej w stałej kwocie miesięcznej czy również innych składników tak ustalonych? Przykładowo niepełnosprawny umiarkowanie, objęty dotychczas ośmiogodzinną normą, otrzymuje wynagrodzenie zasadnicze 1800 zł, dodatek stażowy 100 zł i premię miesięczną 200 zł. Czy od 10 lipca możemy trochę zmniejszyć dodatek i premię, bo będzie pracował po siedem godzin dziennie?
Absolutnie nie. Gwarancja pobierania przynajmniej takiej samej płacy co wcześniej obejmuje wszystkie składniki w stałych stawkach miesięcznych, w tym opisany dodatek i premie. Nie można ich zmniejszyć w związku z tym, że od 10 lipca niepełnosprawny przejdzie na siedmiogodzinną normę dobową.
...i godzinowej
Druga z tych osób otrzymuje wynagrodzenie zasadnicze w stawce godzinowej 12 zł brutto. Czy po zmianach należy ją przeliczyć?
Tak.
Takiemu pracownikowi też służy gwarancja niepomniejszania wynagrodzenia z powodu skrócenia godzin pracy od 10 lipca (uchwała SN z 18 kwietnia 2000 r., III ZP 6/00). Dlatego stawkę godzinową podwyższamy o wskaźnik wyrażający stosunek dotychczasowego wymiaru do nowej normy (8 godz. : 7 godz. = 1,14; 40 godz. : 35 godz. = 1,14). Wyższa stawka godzinowa to zatem 13,68 zł brutto (12 zł x wskaźnik 1,14). Wynagrodzenie za lipiec dla tej osoby ustalamy tak:
56 godz. x 12 zł + 112 godz. x 13, 68 zł = 672 zł + 1532,16 zł = 2204,16 zł.
- ?Mała firma handlowa ma dwóch niepełnosprawnych pracowników w stopniu umiarkowanym zajmujących się sprzedażą przez telefon. Pracowali po osiem godzin dziennie, a od 10 lipca – mogą najwyżej po siedem godzin dziennie. Uzyskują wynagrodzenie zmienne w zależności od liczby sprzedanych artykułów. Jak przeliczyć ich pensje od 10 lipca?
Nie ma takiej potrzeby. W związku z przejściem na skróconą normę czasu pracy ustawa o rehabilitacji przewiduje gwarancje zachowania tylko dotychczasowego wynagrodzenia określonego w stałych stawkach miesięcznych i godzinowych. Szef nie musi przeliczać zmiennych składników pensji, np. prowizyjnych, zadaniowych, akordowych itd.
Urlopowe rachunki
- ?Umowa o pracę niepełnosprawnego umiarkowanie, pracującego dotychczas po osiem godzin dziennie rozwiąże się z końcem lipca 2014 r. Tego dnia zostaną mu 64 godziny niewykorzystanego urlopu wypoczynkowego. Przez jaką normę dobową czasu pracy należy podzielić dzienną stawkę ekwiwalentu za urlop, aby uzyskać jego godzinową kwotę: przez osiem czy siedem godzin?
Ustalając ekwiwalent za niewykorzystany urlop wypoczynkowy, podstawę wymiaru dzielimy przez współczynnik ekwiwalentu ?(w 2014 r. jest to 20,83). Następnie ?tak ustaloną stawkę dzienną ekwiwalentu dzielimy przez normę dobową czasu pracy, aby przejść na stawkę godzinową świadczenia. Uważam, że tu należy użyć dobowej normy czasu wiążącej w chwili dokonywania rachunków, czyli siedmiu godzin. To rozwiązanie korzystniejsze dla pracownika.
- ?W lipcu niepełnosprawny w stopniu umiarkowanym pracujący po osiem godzin dziennie wziął dwa dni urlopu bezpłatnego (9 i 10 lipca). Od 10 lipca obowiązuje go siedmiogodzinna norma dobowa czasu pracy. Jak obliczyć wynagrodzenie należne mu za czas przepracowany w tym miesiącu (tzw. częściowe), skoro otrzymuje tylko stawkę zasadniczą 1900 zł brutto? Przez jaki nominał czasu pracy podzielić stałą stawkę miesięczną?
Najpierw stałą stawkę miesięczną dzielimy przez liczbę godzin przypadających do przepracowania w lipcu, czyli przez nominał czasu pracy (tu jest to 168 godzin). Nominał czasu pracy niepełnosprawnego umiarkowanie w lipcu 2014 r., przechodzącego od dziesiątego dnia tego miesiąca na krótszą normę, powstaje z połączenia nominału obejmującego pracujących po osiem godzin dziennie i nominału pracujących po siedem godzin dziennie oraz wynosi 168 godzin.
1900 zł : 168 godz. = 11,31 zł
Następnie stawkę godzinową mnożymy przez liczbę godzin, jakie etatowiec powinien przepracować podczas urlopu bezpłatnego ?(8 godz. 9 lipca i 7 godz. 10 lipca = 15 godz.).
11,31 zł x 15 godz. = 169,65 zł
Potem uzyskaną kwotę odejmujemy od stałej stawki miesięcznej i uzyskujemy wynagrodzenie częściowe za lipiec: ?1900 zł – 169,65 zł = 1730,35 zł.