Tak stwierdził ZUS Oddział w Lublinie ?w decyzji 1403b z 14 listopada 2013 r. (WPI/200000/ 451/1403b/2013).
W tej sprawie, działając w trybie ?art. 10 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, wnioskodawca zwrócił się do ZUS z wnioskiem o wydanie indywidualnej interpretacji. W swoim wniosku wskazał, że jego pracownicy zostali oddelegowani do kraju należącego do Unii Europejskiej. Polski pracodawca zapewnia im zakwaterowanie w różnych obiektach (hotele, kwatery prywatne, kontenery socjalne). Jednak zasadą jest, że to sami pracownicy ponoszą koszt wynajęcia tych obiektów. Alternatywą jest sytuacja, gdzie wysłani nie ponoszą kosztów zakwaterowania, ponieważ w całości pokrywa go kontrahent zagraniczny, na rzecz którego polski pracodawca świadczy usługi.
W przepisach wynagrodzeniowych obowiązujących u przedsiębiorcy polskiego nie zostały uregulowane kwestie ekwiwalentu pieniężnego na pokrycie kosztów wynajmu lokalu mieszkalnego dla pracowników oddelegowanych do pracy za granicą. Jednak w związku ?z alternatywnym stanem faktycznym, wnioskodawca powziął wątpliwość, czy opisane powyżej świadczenie z tytułu zakwaterowania pracownika przez kontrahenta zagranicznego (przez niego finansowane) należy traktować jako świadczenie rzeczowe od polskiego pracodawcy, podlegające obowiązkowi opłacania składek na ubezpieczenia społeczne pracownika. Jednocześnie wnioskodawca zwrócił się ?z pytaniem, kto jest płatnikiem składek w takiej sytuacji, skoro koszt z tego tytułu nie występuje u pracodawcy oddelegowującego pracownika do pracy za granicę.
Wnioskodawca wskazał też swoje zdanie. Uznał, że koszt zakwaterowania pracownika pokrywany w całości przez kontrahenta zagranicznego nie stanowi dla pracownika przychodu ze stosunku pracy w rozumieniu przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Zdaniem wnioskodawcy w takim stanie faktycznym ?w przypadku ponoszenia całości kosztów zakwaterowania pracowników za granicą przez kontrahenta zagranicznego, polski pracodawca nie powinien wliczać tego świadczenia do podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne. ZUS podzielił jego stanowisko.
Komentarz eksperta
dr Marcin ?Wojewódka radca prawny ?w Kancelarii Prawa Pracy Wojewódka ?i Wspólnicy sp.k.
Oczywiście literalnie rzecz ujmując, należy zgodzić się ze stanowiskiem wnioskodawcy potwierdzonym interpretacją ZUS. Organ rentowy potwierdził, że w sytuacji, gdy koszt z tytułu zakwaterowania pracownika w całości pokrywa zagraniczny kontrahent, nie stanowi on podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne polskiego pracownika. Wynika to z faktu, ?że stosownie do przepisów ustawy ?z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne pracowników stanowi jedynie przychód w rozumieniu przepisów ?o podatku dochodowym od osób fizycznych ?osiągany z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy.
Myślę, że tego rodzaju interpretacja może stanowić podstawę do pokuszenia się o jej twórcze rozwinięcie przez niektórych polskich przedsiębiorców dążących do „optymalizacji" kosztów zatrudnienia, w tym kosztów zatrudnienia swoich pracowników oddelegowanych za granicę. W omawianym stanie faktycznym wątpliwości budzi to, czy faktyczny ciężar ekonomiczny – jakim jest niewątpliwie koszt zakwaterowania polskiego pracownika na terytorium innego kraju Unii Europejskiej – faktycznie będzie pokrywał polski pracodawca, czy też obciążenie to istotnie weźmie na siebie zagraniczny kontrahent.
Oczywiście patrząc na sytuację wycinkowo, z punktu widzenia polskiego pracodawcy, który jest płatnikiem składek na ubezpieczenia społeczne i zaliczki na podatek dochodowy, nie jest to obszar zainteresowania tego przedsiębiorcy. Proste rozumowanie – nie ma podatku, nie ma więc konieczności opłacania składek na obowiązkowe ubezpieczenia społeczne. Ale warto spojrzeć na to szerzej. Przypomnijmy, jak to mawiał klasyk – „każdy obiad kosztuje". Przecież to pokrywanie kosztów zakwaterowania przez zagranicznego kontrahenta nie oznacza, że po stronie polskiego pracownika nie ma dochodu do opodatkowania. Wręcz przeciwnie – jest i to wynikający właśnie z faktu, że jakiś podmiot (w naszym wypadku precyzyjnie zdefiniowany i znany pracownikowi zagraniczny kontrahent pracodawcy) pokrywa przedmiotowe koszty zakwaterowania. To ?z pewnością jest przychód tego pracownika i to związany ze stosunkiem pracy. Gdyby bowiem nie został oddelegowany do pracy przez swojego pracodawcę na rzecz jego zagranicznego kontrahenta, to pracownik nigdy by nie otrzymał tego zakwaterowania. Obawiam się, że kreatywni polscy przedsiębiorcy będą teraz ustalać ze swoim kontrahentami, iż oprócz kosztów zakwaterowania delegowanych pracowników, będą również pokrywać koszty ich wyżywienia czy dojazdów. A to tylko początek listy potencjalnych możliwości.
