Publiczne kontrakty to jedno z najważniejszych źródeł zleceń i tym samym dochodów firm. Przedsiębiorcy startujący w przetargu muszą pamiętać, że często zanim otrzymają wynagrodzenie, to sami poniosą różne koszty. Mogą być one związane z należytym wykonaniem umowy.
Zgodnie z art. 147 Prawa zamówień publicznych zamawiający może żądać od wykonawcy zabezpieczenia należytego wykonania umowy. Służy ono pokryciu roszczeń z tytułu niewykonania lub nienależytego wykonania umowy i powinno być wniesione przed zawarciem kontraktu.
Wybór zabezpieczenia należy do wykonawcy ubiegającego się o zamówienie. Może ono być w pieniądzu, poręczeniach bankowych lub poręczeniach SKOK, gwarancjach bankowych, gwarancjach ubezpieczeniowych, czy też poręczeniach udzielanych przez podmioty wskazane w art. 6b ust. 5 pkt 2 ustawy o utworzeniu Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości. Ponadto za zgodą zamawiającego wykonawca może wnieść zabezpieczenie także w wekslach z poręczeniem wekslowym banku lub SKOK, przez ustanowienie zastawu na papierach wartościowych emitowanych przez Skarb Państwa lub jednostkę samorządu, a także przez ustanowienie zastawu rejestrowego. W trakcie realizacji umowy wykonawca może dokonać zmiany zabezpieczenia. Nie może to jednak prowadzić do zmniejszenia jego wysokości ani do przerwania jego ciągłości.
Zabezpieczenie w pieniądzu wykonawca wpłaca na rachunek bankowy zamawiającego. Natomiast dokument potwierdzający wniesienie zabezpieczenia (np. gwarancja bankowa) powinien zostać wręczony zamawiającemu najpóźniej przy podpisaniu umowy.
Wysokość zabezpieczenia ustalana jest w stosunku procentowym do ceny całkowitej podanej w ofercie albo maksymalnej wartości nominalnej zobowiązania zamawiającego wynikającego z umowy. Może ono wynieść od 2 do 10 proc. ceny całkowitej podanej w ofercie albo maksymalnej wartości nominalnej zobowiązania zamawiającego wynikającego z umowy. Jeżeli okres realizacji zamówienia jest dłuższy niż rok, zabezpieczenie, może być tworzone przez potrącenia z należności za częściowo wykonane dostawy, usługi lub roboty budowlane. Zawsze musi jednak wyrazić na to zgodę zamawiający. W takiej sytuacji najpóźniej w dniu zawarcia umowy firma wykonująca zamówienie ma obowiązek wniesienia co najmniej 30 proc. kwoty zabezpieczenia. Dodatkowo wniesienie pełnej wysokości zabezpieczenia musi nastąpić najpóźniej do połowy okresu, na który została zawarta umowa.
Pieniądze wpłacone na zabezpieczenie należytego wykonania umowy nie są oczywiście przekazywane zamawiającemu bezpowrotnie. Jeżeli bowiem firma należycie wykona udzielone jej zamówienie publiczne, to zamawiający ma obowiązek zwrócić jej wniesione zabezpieczenie. Ma na to maksymalnie 30 dni od dnia wykonania zamówienia. Zamawiający może jednak zatrzymać kwotę na zabezpieczenie swoich roszczeń z tytułu rękojmi za wady. Kwota ta nie może jednak przekroczyć 30 proc. wysokości zabezpieczenia. Jednak i te pieniądze nie są przekazywane zamawiającemu bezpowrotnie. Ma on bowiem obowiązek je zwrócić najpóźniej w ciągu 15 dni od upływu okresu rękojmi za wady. Umowa zawarta pomiędzy stronami może oczywiście przewidywać krótsze terminy zwrotu zabezpieczenia.
PRZYKŁAD
Ile trzeba wpłacić
Sąd postanowił rozbudować swoją siedzibę. Wartość szacunkowa zamówienia wyniosła 70 tys. euro, ?a zabezpieczenie należytego wykonania umowy ustalono ?w wysokości 6 proc. Ostatecznie cena ofertowa robót budowlanych zawarta ?w najkorzystniejszej ofercie wyniosła 60 tys. euro, natomiast wartość zabezpieczenia wyniosła 3,6 tys. euro. Pół roku później ten sam sąd postanowił wybudować dodatkowo nowy budynek. Oszacowano, że wartość zamówienia przekroczy 130 tys. euro i ustalono zabezpieczenie ?w wysokości 5 proc. Najkorzystniejsza cena ofertowa wyniosła 170 tys. euro, więc zabezpieczenie ustalono ?w kwocie 8,5 tys. euro.
