O zmianie sposobu użytkowania obiektu budowlanego mówi art. 71 prawa budowlanego. Zgodnie z tym przepisem - zmiana sposobu użytkowania polega na: podjęciu bądź zaniechaniu w obiekcie budowlanym lub w jego części działalności zmieniającej warunki:

- bezpieczeństwa pożarowego,

- bezpieczeństwa powodziowego,

- pracy,

- zdrowotne,

- higieniczno-sanitarne,

- ochrony środowiska

- wielkość lub układ obciążeń.

Jeżeli więc podejmuje się działalność, która nie ma wpływu na wymienione w przepisie warunki, niepotrzebne są żadne formalności budowlane. Natomiast, gdy taki wpływ istnieje, niezbędne jest zgłoszenie.

Przykład

Pani Anna założyła punkt przedszkolny dla kilkunastu dzieci. Mieścił się on w domu jednorodzinnym. Zaprotestowała sąsiadka, której przeszkadzał hałas czyniony przez przedszkolaki. Na skutek jej doniesienia powiatowy inspektor nadzoru budowlanego wstrzymał decyzją użytkowanie budynku. Sprawa trafiła do Naczelnego Sądu Administracyjnego, gdzie pełnomocnik pani Anny przedłożył oficjalne stanowisko ministra infrastruktury w sprawie oceny obiektów budowlanych przeznaczonych na prowadzenie działalności przedszkolnej. Wynikało z niego, że działalność przedszkolna nie zmienia wymagań higieniczno-sanitarnych ani bezpieczeństwa przeciwpożarowego, a więc nie zachodzi konieczność dokonywania zgłoszenia organowi administracji architektoniczno-budowlanej zmiany sposobu użytkowania. Biorąc to pod uwagę, NSA uchylił zaskarżone decyzje powiatowego i wojewódzkiego inspektora nadzoru budowlanego (II OSK 785/10). Nie wykazano bowiem, że działalność przedszkolna spowodowała zmianę sposobu użytkowania, która wymaga zgłoszenia.

Zmiana sposobu użytkowania może dotyczyć zarówno całości budynku, jak i jego części.  Formalności dopełnia się u starosty.  W tym celu zgłasza się swój zamiar (patrz wzór) i składa wymagane dokumenty. Następnie czeka się 30 dni. Jeżeli w tym czasie starosta nie wniesie sprzeciwu, można rozpoczynać działalność. Na rozpoczęcie działalności na podstawie skutecznego zgłoszenia mamy dwa lata od momentu doręczenia zgłoszenia staroście.

O formalności trzeba zadbać przed zmianą sposobu użytkowania, a nie później. Jeżeli odwróci się kolejność, zgłoszenie jest nieskuteczne i będzie to taka sama samowola budowlana jak zmiana sposobu użytkowania dokonana bez zgłoszenia.

podstawa prawna: Ustawa z 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane (tekst jedn. DzU z 2010 r. nr 243, poz. 1623 ze zm.)