Nie ma ludzi nieomylnych. Z takiego założenia wyszedł ustawodawca i w przepisie art. 87 ust. 2 pkt 2 ustawy Prawo zamówień publicznych z 29 stycznia 2004 r. (DzU z 2010 r., nr 113, poz. 759; dalej: ustawa p.z.p.) wskazał, że zamawiający poprawia w ofercie oczywiste omyłki rachunkowe, z uwzględnieniem konsekwencji rachunkowych dokonanych poprawek.

Czym zatem jest taka oczywista omyłka rachunkowa? Jak wskazała Krajowa Izba Odwoławcza w wyroku z 29 stycznia 2013r. (KIO 104/13) „o tym, iż omyłka rachunkowa ma charakter oczywisty, świadczy, bowiem to, iż jest ona widoczna, bezsporna i nie budząca żadnych wątpliwości, jak również i to, że możliwe jest jej ustalenie podczas sprawdzania obliczeń zgodnie z podanym przez zamawiającego sposobem obliczenia ceny oferty". A zatem, zamawiający patrzy na wskazany przez siebie, w specyfikacji istotnych warunków zamówienia, opis sposobu obliczania ceny.

Należy się zastanowić, jak zamawiający sprawdza, czy ma do czynienia z oczywistą omyłką rachunkową.

KIO w wyroku z 18 kwietnia 2013 r. (KIO 783/13)

podkreśliła, iż „omyłka rachunkowa, o której mowa w art. 87 ust. 2 pkt 2 ustawy p.z.p., jest to omyłka w przeprowadzonych działaniach na liczbach. Z omyłką rachunkową mielibyśmy do czynienia, gdyby wykonawca niewłaściwie dokonał mnożenia wymienionych składników. Omyłka powinna mieć charakter oczywisty – co oznacza, że każdy ze składników jest określony i wprost wymieniony, a niewłaściwie przeprowadzone działanie matematyczne doprowadziło do tego, że podany iloczyn jest błędny".

Szczególnym przypadkiem będzie błąd w stawce podatku VAT. W takim wypadku istnieją dwie możliwości. Po pierwsze, w przypadku podania właściwej wartości podatku (np. 23 proc.) została źle wyliczona kwota podatku. W takiej sytuacji uznać to można za oczywistą omyłkę rachunkową. Natomiast, w przypadku podania błędnej stawki podatki VAT (np. zamiast 23 proc. wykonawca wskazał 8 proc.), oferta wykonawcy winna być odrzucona na podstawie przepisu art. 89 ust. 1 pkt 4 ustawy p.z.p., jako zawierająca błąd w obliczeniu ceny (wyrok Sądu Okręgowego w Poznaniu z 8 marca 2007 r., X Ga 41/07).

W przypadku zauważenia i poprawienia takich omyłek, zamawiający niezwłocznie zawiadamia o takim fakcie odpowiedniego wykonawcę, którego oferta została poprawiona.

Zanim jednak zamawiający poprawi ofertę, może zwrócić się do wykonawcy o wyjaśnienia. Podstawą do takiego działania jest przepis art. 87 ust. 1 ustawy p.z.p., który wskazuje, że w toku badania i oceny ofert zamawiający może żądać od wykonawców wyjaśnień dotyczących ich treści. Jednak, wyjaśnienia takie nie mogą prowadzić do negocjacji treści oferty oraz zmiany jej treści.

Orzecznictwo KIO potwierdza również, że w przypadku poprawienia omyłek rachunkowych może powstać zmieniona wartość całkowita brutto oferty (wyrok KIO z 15 stycznia 2013 r., KIO 19/13). Nawet w takim przypadku, jeśli ceny jednostkowe zostały źle zsumowane, zamawiający może również poprawić wartość brutto oferty. Tak przyjęte rozumowanie może prowadzić do sytuacji, że w wyniku poprawienia omyłki rachunkowej zmienią się pozycje wykonawców w rankingu najkorzystniejszych ofert.

Jak widać, zamawiający oceniając złożoną ofertę ma prawo do poprawienia oczywistej omyłki rachunkowej, a nawet do odrzucenia oferty ze względu na błąd w obliczeniu ceny. Przesłanki odrzucenia powinny być jednak interpretowane ściśle.