To już druga, ogłoszona przez Polską Agencję Rozwoju Przedsiębiorczości w tym roku, runda naboru aplikacji w tzw. działaniu 6.1 programu „Innowacyjna gospodarka”. Co kryje się pod tym numerem? Jest to część unijnych środków, które trafiają do firm stawiających na rozwój eksportu. Cel tego działania jest jasny.
Dzięki zaangażowaniu funduszy europejskich i środków z budżetu państwa przedsiębiorstwa mają się stać bardziej aktywne na rynkach zagranicznych.
Dotacje, poprzez obniżenie kosztów działalności, mają im ułatwić rozpoznanie wybranego rynku, dostosowanie towarów do wymogów na nim panujących, nawiązanie kontaktów z potencjalnymi kontrahentami i wreszcie prezentację własnych produktów, którymi mogą być towary lub usługi. Tak jak w poprzednim konkursie do przedsiębiorców może trafić 108 mln zł.
Dla MSP
O dotacje mogą się ubiegać firmy zaliczane do sektora mikro-, małych i średnich przedsiębiorstw. Chodzi tu zatem o podmioty, które zatrudniają maksymalnie 249 osób i których roczny obrót nie przekracza równowartości 50 mln euro i/lub całkowity bilans roczny 43 mln euro.
Dodatkowe warunki, jakie musi spełniać firma ubiegająca się o wsparcie, wynikają z § 44 rozporządzenia ministra rozwoju regionalnego z 2 kwietnia 2012 r. w sprawie udzielania przez Polską Agencję Rozwoju Przedsiębiorczości pomocy finansowej w ramach programu „Innowacyjna gospodarka” (DzU z 20 kwietnia 2012r., poz. 438).
Zgodnie z nim wsparcie na tzw. wdrożenie planu rozwoju eksportu może być udzielone firmie, która łącznie spełnia następujące warunki:
- w roku obrotowym poprzedzającym rok, w którym złożyła wniosek o udzielenie wsparcia, posiadała udział eksportu, rozumiany zarówno jako sprzedaż na jednolity rynek europejski (a więc w ramach tzw. wewnątrzunijnej dostawy towarów), jak i do państw spoza tego rynku, w całkowitej sprzedaży nie większy niż 30 proc.,
- ma plan rozwoju eksportu sporządzony nie wcześniej niż 12 miesięcy przed dniem złożenia wniosku o udzielenie wsparcia.
O granty mogą się starać firmy, którym udzielono wsparcia na przygotowanie planu rozwoju eksportu na podstawie wcześniej obowiązujących przepisów (gdy działanie 6.1 było podzielone na dwa etapy), jeżeli plan ten został pozytywnie zweryfikowany przez PARP.
Wymogi te wskazują na to, że dotacje mają trafiać do tych przedsiębiorców, których można określić jako początkujących eksporterów, czyli takich, którzy do tej pory nie angażowali się w działalność na rynkach zagranicznych lub prowadzili wprawdzie eksport, ale na niewielką skalę.
Z zakupioną usługą
Aby mieć prawo ubiegania się o dotację, firma musi dysponować gotowym biznesplanem wejścia na rynek lub rynki zagraniczne. Na potrzeby programu dokument ten nazywany jest planem rozwoju eksportu (dalej: PRE). Zasadne jest pytanie, czy firma w ramach własnych kompetencji i posiadanych zasobów ludzkich może taki dokument przygotować samodzielnie.
Odpowiedź brzmi: nie. A wynika to z definicji PRE, zamieszczonej w tzw. uszczegółowieniu programu „IG”. Zgodnie z nią jest to dokument stanowiący załącznik do wniosku o dofinansowanie, opracowany w wyniku usługi doradczej przed dniem złożenia wniosku o dofinansowanie wdrożenia planu rozwoju eksportu. Z definicji tej wynika zatem, że PRE nie może zostać opracowany samodzielnie przez firmę wnioskodawcę, ale musi powstać w wyniku usługi doradczej, świadczonej przez podmiot zewnętrzny (zewnętrznego usługodawcę).
Jednak, mimo że dokument ten musi zostać opracowany przed dniem złożenia wniosku o pomoc, nie oznacza to, że przedsiębiorca samodzielnie finansuje koszt jego przygotowania. Wydatki na to, tak jak później koszty realizacji tego planu, są przedmiotem refundacji. W szczególności data sporządzenia tego dokumentu oraz data płatności za usługę nie muszą się ze sobą pokrywać. Ta ostatnia może przypadać już w trakcie wdrażania planu, a więc po złożeniu wniosku o pomoc, a nawet już po jej przyznaniu (chociaż wymagałoby to długiego terminu płatności).
Reasumując, data zakupu takiej usługi musi przypadać przed dniem złożenia wniosku. Natomiast płatność za nią może być dokonana później, do pierwszego wniosku o płatność składanego do PARP. Zewnętrzna firma lub inna instytucja, która będzie przygotowywać na zlecenie przedsiębiorcy PRE, musi mieć świadomość, że robi to na potrzeby działania „Paszport do eksportu”.
Przepisy wskazanego rozporządzenia wskazują bowiem, co obligatoryjnie dokument ten musi zawierać, i wymienia takie elementy jak:
- analiza pozycji konkurencyjnej przedsiębiorstwa oraz wskazanie rynków docelowych działalności eksportowej pod kątem produktów lub usług przedsiębiorcy,
- relacja z badania rynku (rynków) docelowego, dokonanego w szczególności poprzez analizę aktów prawnych, procedur, zwyczajów, praktyk handlowych oraz zasad warunkujących dostęp produktu do wybranego rynku,
- wskazanie i uzasadnienie wyboru co najmniej dwóch działań, które będą służyły firmie do realizacji planu.
Innymi słowy powinien to być dokument pokazujący w sposób kompleksowy i długofalowy strategię eksportową przedsiębiorcy i oprócz wymienionych wyżej elementów zawierać:
- opis bieżącej sytuacji przedsiębiorstwa w najważniejszych obszarach funkcjonowania i prognozy rozszerzenia działalności przedsiębiorcy ze szczególnym uwzględnieniem rozwoju poprzez eksport,
- analizę SWOT (słabe i mocne strony, zagrożenia i szanse) dla eksportu każdego rodzaju produktu/usługi na każdym z planowanych rynków docelowych (o ile oczywiście jest ich kilka),
- opis celów i strategii eksportowej,
- rekomendację rozwoju działalności eksportowej.
Jedno z sześciu
Zgodnie z obecnie obowiązującymi przepisami przedsiębiorca składa jeden wniosek, w którym ubiega się od razu o dotację na realizację PRE. W myśl § 45 wsparcie na wdrożenie tego planu może być udzielane na realizację co najmniej dwóch z następujących działań:
- udział w zagranicznych imprezach targowo-wystawienniczych w charakterze wystawcy,
- organizacja i udział w misjach gospodarczych za granicą,
- wyszukiwanie i dobór partnerów na rynkach docelowych,
- uzyskanie niezbędnych dokumentów uprawniających do wprowadzenia produktów lub usług przedsiębiorcy na wybrane rynki docelowe,
- doradztwo w zakresie strategii finansowania przedsięwzięć eksportowych i działalności eksportowej,
- doradztwo w zakresie opracowania koncepcji wizerunku przedsiębiorcy na wybranych rynkach docelowych.
Jak wskazałem, przedsiębiorca musi wybrać co najmniej dwa działania (może więcej). Jednak należy pamiętać, że nie ma tu pełnej dowolności. Mianowicie nie mogą to być wyłącznie dwa instrumenty wymienione w powyższym zestawieniu jako pierwsze. Jeżeli zatem przedsiębiorca zdecyduje się na udział w targach lub misji gospodarczej, to drugim obowiązkowym działaniem musi być np. uzyskanie niezbędnych dokumentów, doradztwo w zakresie finansowania lub w zakresie opracowania wizerunku.
Jakie korzyści
Działanie „Paszport do eksportu” opiera się na systemie bezzwrotnych dotacji. Polega to na tym, że przedsiębiorca zgodnie z przyjętym harmonogramem realizuje projekt, ponosi koszty z tym związane i systematycznie występuje o refundację części z nich.
Trzeba mieć więc własne zasoby na finansowanie kolejnych przedsięwzięć, ale nie koniecznie tyle, ile potrzebowałby przedsiębiorca, który nie korzystałby z pomocy. Refundacja wydatków nie musi być bowiem dokonywana jednorazowo, po zakończeniu całego projektu, ale po ukończeniu poszczególnych etapów (maksymalny okres realizacji planu rozwoju eksportu to dwa lata).
Ponadto, jeżeli przedsiębiorca prawidłowo zrealizuje i rozliczy cały projekt, otrzymanej dotacji nigdy nie musi zwracać. Przykładowe wydatki, które mogą podlegać refundacji, oraz wysokość pomocy są przedstawione w ramkach.
Pomoc de minimis
Udział dofinansowania w poniesionych wydatkach określa tzw. intensywność pomocy. W tym wypadku wynosi ona 50 proc. Zasada jest więc prosta.
Połowę kosztów pokrywa przedsiębiorca i musi na to znaleźć środki własne, pozostała część może być mu zwrócona. Jest od tego jeden wyjątek. Mianowicie intensywność wsparcia na zakup usługi związanej z przygotowaniem planu rozwoju eksportu wynosi 80 proc. Ponadto wsparcie na ten zakup nie może przekroczyć 10 tys. zł.
Natomiast maksymalna dotacja na wdrażanie PRE to 200 tys. zł. Jeżeli więc koszt całego projektu przekroczy 400 tys. zł (tzw. kosztów kwailifkowanych), to intensywność wsparcia będzie musiała być odpowiednio obniżona i nie wyniesie już 50 proc.
Co może zostać rozliczone
Wydatki, które kwalifikują się do wsparcia, czyli mogą zostać rozliczone, wymienia § 46 rozporządzenia ministra rozwoju regionalnego z 2 kwietnia 2012r. w sprawie udzielania przez Polską Agencję Rozwoju Przedsiębiorczości pomocy finansowej w ramach programu „Innowacyjna gospodarka”.
Są one oddzielnie opisane dla każdego z rodzajów działań (instrumentów), które może wybrać przedsiębiorca jako narzędzia służące realizacji (wdrażaniu) planu rozwoju eksportu. Przykładowo dla instrumentu: udział w zagranicznych targach w charakterze wystawcy są to koszty:
- wynajęcia i zabudowy powierzchni wystawienniczej,
- zakupu usług w zakresie obsługi technicznej stoiska,
- zakupu usług w zakresie transportu eksponatów oraz elementów zabudowy wraz z ubezpieczeniem, odprawą celną i kosztami spedycji,
- podróży służbowych trzech osób uczestniczących w realizacji projektu, w okresie nie dłuższym niż dwa dni przed rozpoczęciem i jeden dzień po zakończeniu imprezy targowo-wystawienniczej, według stawek określonych w przepisach o wysokości oraz warunkach ustalania należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej poza granicami kraju,
- związane z uzyskaniem niezbędnych wiz oraz ubezpieczeniem dla osób uczestniczących w realizacji projektu,
- wpisu do katalogu targowego, opłat rejestracyjnych oraz reklamy w mediach targowych,
- usług w zakresie organizacji spotkań z potencjalnymi partnerami handlowymi,
- usług doradczych w zakresie promocji podczas zagranicznych targów i wystaw, określenia potencjalnych partnerów handlowych, przygotowania ofert współpracy oraz negocjacji handlowych.