Firma drepcze w miejscu? Brak jej impulsu do rozwoju? A może powtarza pewne błędy i nie wie, jak je przezwyciężyć? Receptą na to może być spojrzenie osoby z zewnątrz, która obiektywnie oceni dotychczasowe pomysły, zweryfikuje propozycje zmian produktu lub usługi, pomoże towar dopracować lub stworzyć nowy. I wreszcie będzie pomocna we wdrożeniu tych nowych rozwiązań.

Wszystko brzmi pięknie, ale zatrudnienie eksperta-specjalisty w jakiejś dziedzinie kosztuje. A w obecnej sytuacji rynkowej firmy raczej myślą o zamrożeniu listy płac albo nawet zwolnieniach, a nie o przyjmowaniu nowych pracowników. Jest jednak pewien sposób na przełamanie tego impasu. Nic oczywiście nie jest za darmo, ale może to pozwolić na ograniczenie kosztów wykorzystania wiedzy i doświadczenia inżyniera, projektanta lub innego pracownika wyższej uczelni lub dużego przedsiębiorstwa.

Wykorzystując ten sposób, firma przystępuje do projektu, którego ramy czasowe są z góry wyznaczone. Decydując się na stworzenie nowego etatu, przedsiębiorca robi to tylko na pewien czas i nie będzie musiał go dłużej utrzymywać. Ponadto w grę wchodzi nawiązanie współpracy na podstawie umowy cywilnoprawnej (np. umowy-zlecenia lub o dzieło), a nie obowiązkowo umowy o pracę w duchu kodeksu pracy.

O jakim sposobie mowa? Oczywiście chodzi o pewne specyficzne projekty finansowane ze środków unijnych, a mówiąc dokładniej z Europejskiego Funduszu Społecznego. Wszystko zawarte jest w działaniu 8.2.1 „Wsparcie dla współpracy sfery nauki i przedsiębiorstw” programu „Kapitał ludzki”. Spróbujmy wyjaśnić, na czym ono polega.

Ścisła współpraca

Ideą tego programu jest ściślejsza współpraca sektora firm oraz sfery nauki, badań i rozwoju. Z jednej strony, aby przedsiębiorcy mogli korzystać z wiedzy i doświadczeń kadry badawczej i naukowej uczelni wyższych oraz instytutów badawczych, a z drugiej strony, aby te właśnie osoby miały możliwość testowania swoich pomysłów w praktyce, przekładania ich na realne produkty (towary lub usługi) w postaci wprowadzania innowacyjnych rozwiązań, rozwijania produktów lub wprowadzania zupełnie nowych.

Obie strony mogą na tym zyskać. To wydaje się oczywiste. Program ma tylko do tego zachęcić poprzez system dotacji, aby tę współpracę, przynajmniej na początkowym etapie, uczynić tańszą dla przedsiębiorcy. Na czym polega więc pomoc? Informacje o tym znajdują się w rozporządzeniu ministra rozwoju regionalnego w sprawie udzielania pomocy publicznej w ramach programu „Kapitał ludzki” (DzU z 2010 r. nr 239, poz. 1598 ze zm.).

Połowa pensji

Przedsiębiorca, który zdecyduje się na zatrudnienie pracownika naukowego (wysoko wykwalifikowany personel), ponosi połowę kosztów z tym związanych. Mówiąc wprost, musi znaleźć środki na wypłatę połowy ustalonej przez strony pensji (wynagrodzenia). Pozostałą część finansują Unia i budżet państwa.

Co istotne, jest to część wynagrodzenia, jakie otrzymuje pracownik, oraz część pozapłacowych kosztów pracy. Np. składek na obowiązkowe ubezpieczenia. Dokładnie kwestię tzw. kwalifikowanych wydatków wyjaśnia § 31 ust. 3 wymienionego rozporządzenia, zaliczając do nich wszystkie poniesione koszty związane z tymczasowym zatrudnieniem, w tym w szczególności:

- koszt wynagrodzenia brutto oraz opłaconych od wynagrodzeń obowiązkowych składek na ubezpieczenia społeczne,

- koszty dojazdów i przejazdów z miejsca zamieszkania do miejsca zatrudnienia,

- koszty skorzystania z usług agencji pośrednictwa pracy,

- dodatek z tytułu zmiany miejsca pracy.

Przedsiębiorca może korzystać ze wsparcia maksymalnie przez trzy lata. To właśnie korzyść dla przedsiębiorcy. A jakie warunki musi on spełnić? Po pierwsze, o takie wsparcie mogą występować wyłącznie mikro-, mali i średni przedsiębiorcy. Po drugie, nowy pracownik nie może zastępować dotychczas zatrudnionych osób.

Innymi słowy przedsiębiorca specjalnie na potrzeby tej osoby musi utworzyć nowe stanowisko pracy. Nie może też wcześniej dokonać redukcji zatrudnienia. Ponadto naukowiec nie może wykonywać dowolnie wybranych zadań. Jego praca ma się łączyć w jakiś sposób z prowadzeniem badań, rozwijaniem produktów, wprowadzaniem innowacji, wdrażaniem nowatorskich rozwiązań.

Przedsiębiorca może wystąpić o takie wsparcie, przygotowując projekt i wniosek o dofinansowanie w odpowiedzi na konkurs ogłoszony w województwie, w którym ma siedzibę. Warto bowiem wiedzieć, że działanie 8.2.1 należy do regionalnej części programu „KL”. To oznacza, że za jego realizację odpowiadają władze wojewódzkie (urzędy marszałkowskie), które często zlecają to wojewódzkim urzędom pracy. Taka instytucja organizuje konkurs, udostępnia kryteria, którymi będzie się kierować przy wyborze najlepszych projektów, i dokonuje oceny tych zgłoszonych.

Konkursy mogą mieć formę zamkniętą lub otwartą. Pierwsza oznacza, że wyznaczone są daty rozpoczęcia i zakończenia naboru wniosków. W drugiej formule znana jest tylko ta pierwsza data, a wnioski są przyjmowane aż do wyczerpania budżetu. Stąd prosty wniosek, że nie ma jednego ogólnopolskiego naboru wniosków organizowanego w tym samym czasie. Każde województwo samodzielnie decyduje, czy i ewentualnie kiedy w danym roku zorganizować konkurs (konkursy). I właśnie w trzech regionach takie trwają lub wkrótce się rozpoczną.

Przykłady konkursów

Obecnie nabór wniosków do działania 8.2.1 prowadzony jest w województwie opolskim. Wnioski o dofinansowanie będą przyjmowane do 25 lipca. Należy je składać w Departamencie Koordynacji Programów Operacyjnych, Referat Europejskiego Funduszu Społecznego, ul. Piastowska 12, 45-082 Opole. Na dofinansowanie projektów władze samorządu zarezerwowały ponad 6 mln zł. Szczegółowe informacje o konkursie, wraz z niezbędną dokumentacją (regulamin, wzory wniosków, kryteria oceny), znajdują się na stronie www.pokl.opole.pl.

Z kolei od 6 sierpnia do 7 września konkurs do działania 8.2.1 prowadzony będzie na terenie województwa dolnośląskiego. Jednak w tym wypadku nabór wniosków ograniczony jest do projektów „wsparcie współpracy między jednostkami naukowymi a przedsiębiorcami w zakresie innowacji i transferu technologii obejmujące wypracowanie konkretnych efektów wdrożeniowych”.

Na dofinansowanie najciekawszych przedsięwzięć zarezerwowano 7 mln zł. Wnioski o dofinansowanie będzie przyjmował Urząd Marszałkowski, Departament Europejskiego Funduszu Społecznego, ul. Mazowiecka 17, 50-412 Wrocław. Szczegółowe informacje są dostępne na stronie www.efs.dolnyslask.pl.

Na Mazowszu konkurs ma być prowadzony od 8 sierpnia do 6 września (informacje na www.pokl.mazowia.eu). Przedsiębiorcy z innych regionów, którzy byliby zainteresowani tego typu dotacjami, muszą szukać informacji na stronach internetowych odpowiednich urzędów marszałkowskich lub wojewódzkich urzędów pracy, ewentualnie innych instytucji, jeżeli zostały włączone w proces kontraktowania środków unijnych.

liczy się wykształcenie i doświadczenie

Wysoko wykwalifikowany personel oznacza badaczy, inżynierów, projektantów i osoby odpowiedzialne za marketing, mające wyższe wykształcenie i co najmniej pięcioletnie odpowiednie doświadczenie zawodowe. Do doświadczenia zawodowego można zaliczyć studia doktoranckie.

Definicja ta zawarta jest w unijnym rozporządzeniu nr 800/2008 z 6 sierpnia 2008 r. o tzw. wyłączeniach blokowych w jego art. 30 pkt 5 (DzUrz UE nr L 214 z 9 sierpnia 2008 r.).

Ponadto na potrzeby działania 8.2.1 wysoko wykwalifikowany personel musi łącznie spełniać następujące warunki:

- nie zastępuje już zatrudnionego personelu, lecz zostaje zatrudniony na nowym stanowisku pracy u przedsiębiorcy korzystającego z pomocy,

- przed oddelegowaniem jest zatrudniony w jednostce naukowej lub w dużym przedsiębiorstwie od co najmniej dwóch lat,

- będzie prowadził działalność w obszarze badań naukowych, prac rozwojowych i innowacji w firmie korzystającej z dotacji.

Staże i praktyki

Działanie 8.2.1. programu „Kapitał ludzki” oferuje z reguły także inne formy wsparcia oprócz subsydiowania zatrudnienia. Generalnie są to najczęściej:

- staże i szkolenia praktyczne dla pracowników przedsiębiorstw w jednostkach naukowych albo pracowników takich jednostek w przedsiębiorstwach,

- omówione tymczasowe zatrudnienie w sektorze mikro-, małych i średnich przedsiębiorstw wysoko wykwalifikowanego personelu,

- wsparcie współpracy między jednostkami naukowymi a przedsiębiorcami w zakresie innowacji i transferu technologii obejmujące wypracowanie konkretnych efektów wdrożeniowych,

- wsparcie dla przedsiębiorstw obejmujące szkolenia i/lub doradztwo dla pracowników naukowych jednostek naukowych i uczelni ukierunkowane na wdrożenie konkretnych przedsięwzięć innowacyjnych w przedsiębiorstwach.

Dlatego korzystanie z tymczasowego zatrudnienia nie jest jedynym sposobem wykorzystania środków unijnych, jakie zostały zarezerwowane na tę część programu. Firma może sama zorganizować staże bądź praktyki albo wypracować inną formę współpracy z sektorem badawczym.

Za każdym razem motywem przewodnim projektów powinno być prowadzenie badań, doskonalenie produktów firmy, sposobów świadczenia usług, komercjalizowanie wiedzy (przekuwanie wynalazków w rzeczywiste produkty), poprawa działalności marketingowej itp.

Nie tylko umowa o pracę

Zgodnie z przepisami projekt współpracy z naukowcem może być realizowany na postawie zarówno umowy o pracę, jak i umowy cywilnoprawnej. Jak stanowi bowiem § 31 ust. 2 rozporządzenia, wysoko wykwalifikowany personel podejmuje zatrudnienie

w małym lub średnim przedsiębiorstwie na podstawie:

- umowy o pracę na czas określony albo umowy cywilnoprawnej, przy czym uzyskuje urlop bezpłatny u dotychczasowego pracodawcy,

- umowy o pracę na czas określony w niepełnym wymiarze czasu albo umowy cywilnoprawnej, przy czym wykonuje pracę w niepełnym wymiarze czasu pracy u dotychczasowego pracodawcy.