Tak orzekł Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach 4 czerwca 2012 r. (I SA/Gl 332/12).
Spółka akcyjna złożyła wniosek o stwierdzenie nadpłaty w podatku od czynności cywilnoprawnych (PCC). Jej zdaniem został on niesłusznie pobrany z tytułu podwyższenia kapitału zakładowego. Organ podatkowy odmówił stwierdzenia nadpłaty. Wskazał, że zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. k ustawy o PCC podwyższenie kapitału zakładowego podlega opodatkowaniu.
To dlatego, że wiąże się ze zmianą umowy spółki i powoduje podwyższenie podstawy opodatkowania. Ponadto wskazał na unijne regulacje. Podkreślił, że w przypadku Polski nie ma przesłanek do zwolnienia.
Strona zaskarżyła decyzję zarzucając sprzeczność przepisów krajowych z art. 7 ust. 1 dyrektywy 69/335/EWG. Podniosła, że 1 lipca 1984 r. w Polsce opodatkowane były jedynie czynności w zakresie podwyższenia kapitału zakładowego, co nie może mieć zastosowania do kapitału akcyjnego.
Dodatkowo spółka uznała, że polskie regulacje naruszają klauzulę stand still, ponieważ stawka podatku od czynności podwyższenia kapitału zakładowego od 2000 r. do 2004 r. została obniżona do 0,1 proc. Następnie od 1 maja 2004 r. podwyższono ją do poziomu 0,5 proc.
Sąd podzielił stanowisko organu i oddalił skargę. Powołał się na wyrok Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości (C-372/10) z którego wynika, że przewidziane w art. 7 ust. 1 dyrektywy 69/335/EWG obligatoryjne zwolnienie dotyczy wszystkich czynności objętych dyrektywą, które 1 lipca 1984 r. na gruncie prawa krajowego były zwolnione z podatku kapitałowego lub były opodatkowane tym podatkiem według niższej stawki.
Uznał ponadto, że kapitał zakładowy dotyczy zarówno spółki z o.o., jak i spółki akcyjnej. Sąd dodał, że nie naruszono zasady stand still. To dlatego, że istotny jest dzień akcesji Polski do UE, a od tego czasu stawka podatku nie uległa zmianie.
—Krzysztof Kutek współpracownik Zespołu Zarządzania Wiedzą Podatkową firmy Deloitte
Piotr Zawacki starszy konsultant, doradca podatkowy w Dziale Doradztwa Podatkowego firmy Deloitte (biuro w Warszawie)
Komentuje Piotr Zawacki, starszy konsultant, doradca podatkowy w Dziale Doradztwa Podatkowego firmy Deloitte (biuro w Warszawie)
Zgodnie z ustawą o PCC zmiana umowy spółki – w tym podwyższenie kapitału zakładowego – podlega temu podatkowi, Stawka wynosi 0,5 proc. Podatek oblicza się od wartości, o jaką podwyższono kapitał zakładowy.
Z drugiej jednak strony, jak wynika z art. 7 ust. 1 dyrektywy 69/335/EWG dotyczącej podatków pośrednich od gromadzenia kapitału (w brzmieniu obowiązującym w dniu przystąpienia Polski do UE), państwa członkowskie powinny – co do zasady – zwolnić z podatku kapitałowego (tj. PCC) operacje, które 1 lipca 1984 r. były zwolnione z podatku lub opodatkowane stawką 0,5 proc. lub niższą.
Z orzecznictwa ETS wynika, że odwołanie się w prawie wspólnotowym do konkretnej daty pozostaje wiążące dla danego państwa, nawet jeśli to państwo przystąpiło do UE później (wyrok w sprawie C-372/10). Dlatego też kluczowym do rozstrzygnięcia omawianego problemu jest ustalenie, czy 1 lipca 1984 r. w polskim systemie prawa obowiązywały normy nakładające na spółki akcyjne obowiązek uiszczenia PCC od podwyższenia kapitału zakładowego.
Obowiązująca wówczas dla celów opłaty skarbowej definicja kapitału zakładowego obejmowała wszelkie wkłady wspólników. Natomiast – jak twierdzi podatnik – pojęcie „wspólnik” obejmowało jedynie osoby, które wnosiły wkłady do spółek z ograniczoną odpowiedzialnością, podczas gdy w stosunku do osób wnoszących wkłady do spółek akcyjnych przepisy posługiwały się pojęciem „akcjonariusz”. Tym samym wkłady do spółek akcyjnych – zdaniem podatników – nie mieściły się w definicji kapitału zakładowego i w konsekwencji były zwolnione z opodatkowania. WSA w Gliwicach nie podzielił jednak tego rozumowania.
Warto zwrócić uwagę, że 23 września 2011 r. w analogicznej sprawie wypowiedział się WSA we Wrocławiu (I SA/Wr 1212/11). Orzekł on, że w polskim stanie prawnym obowiązującym 1 lipca 1984 r. wniesienie wkładów do spółki akcyjnej na podwyższenie kapitału zakładowego nie podlegało opodatkowaniu ówczesnym podatkiem kapitałowym. Dlatego też po akcesji do UE Polska była zobowiązana do zwolnienia z opodatkowania PCC wkładów wnoszonych do spółek akcyjnych (zgodnie z art. 7 ust. 1 dyrektywy 69/335/EWG).
Tym samym WSA potwierdził prawo spółek akcyjnych do odzyskania niezależnie zapłaconego PCC. Niestety, z tym rozstrzygnięciem nie zgodził się Naczelny Sąd Administracyjny, który w niedawnym wyroku z 10 maja 2012 r. uchylił zaskarżony wyrok i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania (II FSK 98/12).
Zarówno orzeczenie NSA, jak i komentowany wyrok WSA w Gliwicach utrudnią podatnikom odzyskanie PCC płaconego od podwyższenia kapitału zakładowego spółek akcyjnych. Warto nadmienić, że ewentualne negatywne rozstrzygnięcie dla władz skarbowych, wiązałoby się z lawiną wniosków o stwierdzenie nadpłaty w PCC i tym samym ze znacznym uszczupleniem budżetu.
