Zależy to od wielu czynników: ceny wykupu, ile czasu upłynęło pomiędzy nabyciem od leasingodawcy a sprzedażą oraz czy ten model samochodu uprawniał do pełnego odliczenia VAT czy limitowanego. Możliwych jest co najmniej kilka wariantów. Przeanalizujmy je kolejno (przyjmując założenie, że firma prowadzi działalność opodatkowaną, więc, co do zasady, ma prawo do odliczenia VAT z faktur zakupu).

Czy przysługiwało pełne prawo do odliczenia

Po pierwsze, istotne znaczenie dla określenia skutków podatkowych sprzedaży samochodu wykupionego z leasingu ma to, czy przy nabyciu podatnik miał prawo do odliczenia całego VAT z faktury wystawionej przez leasingodawcę, czy też podatkiem naliczonym było tylko 60 proc. lub 50 proc. podatku z faktury, nie więcej niż 6000 zł (5000 zł).

Jeśli podatnik miał prawo do odliczenia VAT bez ograniczeń (bez względu na podstawę prawną), to sprzedaż samochodu zawsze będzie opodatkowana stawką podstawową (obecnie to 23 proc.). Nie ma wtedy znaczenia, ile czasu upłynie pomiędzy wykupieniem pojazdu a jego sprzedażą, ani kwota, za jaką go nabyto.

Sytuacja się komplikuje, gdy podatnik mógł odliczyć z faktury od leasingodawcy 60 proc. (50 proc.) podatku z faktury, nie więcej niż 6000 zł (5000 zł). Wtedy aby określić, czy sprzedaż jest obciążona VAT według stawki podstawowej czy zwolniona, należy sprawdzić, jaki okres upłynął od dnia wykupu do momentu sprzedaży.

Zbycie przed upływem pół roku

Jeśli podatnik sprzeda samochód wykupiony z leasingu stosunkowo szybko (tj. przed upływem sześciu miesięcy od chwili wykupu), to taka transakcja będzie opodatkowana podstawową stawką VAT. Nie ma bowiem wówczas możliwości zastosowania zwolnienia z podatku przewidzianego w przepisach wykonawczych.

To dlatego, że obejmuje ono sprzedaż samochodów używanych, przy nabyciu których podatnik nie mógł odliczyć całego podatku z faktury. Tymczasem zgodnie ze zmienioną w grudniu 2008 r. definicją towaru używanego sześciomiesięczny okres używania towaru (niezbędny dla uzyskania statusu towaru używanego) liczy się od chwili nabycia własności towaru.

Wcześniej istotny był okres używania towaru w ogóle. Było to ważne przy sprzedaży towarów poleasingowych. W praktyce w momencie wykupu były one bowiem towarami używanymi. Warto pamiętać o tej zmianie przepisów, bo czasem opóźnienie transakcji nawet o kilka dni pozwala uniknąć 23 proc. podatku.

Gdy minęło niewiele ponad sześć miesięcy

Jeśli minęło sześć miesięcy od chwili wykupu samochodu, to ma on status towaru używanego.

Skoro przy nabyciu takiego samochodu podatnik miał tylko ograniczone prawo do odliczenia podatku (ściślej rzecz biorąc – podatkiem naliczonym była tylko część VAT wykazanego na fakturze od leasingodawcy), to zastosowanie znajdzie zwolnienie przewidziane w § 13 ust. 1 pkt 5 rozporządzenia ministra finansów z 4 kwietnia 2011 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług (DzU nr 73, poz. 392). Dlatego też sprzedaż takiego samochodu jest zwolniona z VAT.

Jeśli sprzedaż samochodu, przy którego nabyciu odliczono część VAT, następuje w tym samym roku, w którym zakupiono samochód, to podatnik zawsze zobowiązany jest do korekty całego VAT odliczonego przy nabyciu pojazdu.

Korekcie podlega oczywiście tylko podatek naliczony od wykupu samochodu, a nie podatek naliczony od wszystkich płatności leasingowych.

Natomiast jeśli upłynęło więcej niż sześć miesięcy (a mniej niż 12 miesięcy), lecz samochód sprzedajemy w roku następnym po roku jego wykupu, to wówczas sposób korekty będzie uzależniony od tego, czy cena wykupu przekraczała 15 tys. zł netto.

Jeśli cena wykupu była niższa niż 15 tys. zł (co jest regułą), to korygujemy cały podatek naliczony (gdyż w tym przypadku korekta ma charakter jednorazowy i jest dokonywana w okresie 12 miesięcy).

Jeśli zaś cena wykupu przekraczała ten limit (co w praktyce jest rzadkością), to podatek naliczony podlega korekcie wieloletniej. W związku z tym, że przełom roku spowodował „zaliczenie” jednego roku korekty, to skorygować należałoby 80 proc. (cztery piąte) podatku odliczonego przy wykupie.

Przykład

Podatnik wykupił samochód z leasingu w sierpniu 2011 r. za 18 000 zł netto + 4140 zł VAT. Odliczył z tego 2484 zł (60 proc. podatku naliczonego).

Sprzeda samochód w kwietniu 2012 r. (po upływie ośmiu miesięcy). Powinien skorygować podatek naliczony w deklaracji za kwiecień 2012 r. o 80 proc. (4 lata x 20 proc.), czyli o 1987,20 zł.

Najlepiej zaczekać rok

Jeśli sprzedaż następuje po upływie roku, to oczywiście samochód jest towarem używanym. Jego zbycie jest więc zwolnione z VAT na opisanych wyżej zasadach. Odmienne będą jednak skutki, jeśli chodzi o korektę podatku naliczonego.

Odróżnić trzeba tutaj dwie sytuacje: gdy cena wykupu nie przekraczała 15 tys. zł netto oraz gdy jest wyższa. Pod uwagę bierzemy tylko i wyłącznie kwotę wykupu, a nie sumę wszystkich opłat leasingowych. Powoduje to, że cena nabycia zwykle nie przekracza 15 tys. zł.

W takiej sytuacji podatek naliczony od wykupu podlega korekcie tylko w 12-miesięcznym okresie. Wynika to z art. 91 ust. 7c ustawy VAT. W związku z tym sprzedaż samochodu ze „stawką ZW” po upływie 12 miesięcy od nabycia (realizacji opcji wykupu) nie będzie skutkować koniecznością korekty podatku naliczonego.

Jeśli cena wykupu przekraczała 15 tys. zł netto (co w praktyce rzadko się zdarza), to podatek naliczony od wykupu podlega korekcie wieloletniej. Za każdy rok pozostały do końca pięcioletniego okresu korekty podatnik musi oddać 20 proc. podatku odliczonego.

Przykład

Podatnik wykupił samochód z leasingu w lutym 2011 r. za 18 000 zł netto + 4140 zł VAT. Odliczył z tego 2484 zł (60 proc. podatku naliczonego). Sprzedał samochód po upływie 13 miesięcy (w marcu 2012 r.)

Powinien skorygować podatek naliczony w deklaracji za marzec 2012 r. o 80 proc. (4 lata x 20 proc.), czyli o 1987,20 zł. Mimo że podatnik z tego przykładu jeździł samochodem dłużej niż przedsiębiorca z przykładu 1, to skoryguje VAT o taką samą kwotę.

 

Autor jest doktorem nauk prawnych, wspólnikiem w kancelarii doradztwa podatkowego EOL