Elektroniczne postępowanie upominawcze (dalej epu) daje powodom – przedsiębiorcom – możliwość elektronicznego wnoszenia pozwów oraz dalszego składania pism procesowych poprzez Internet w zainicjowanej przez siebie sprawie sądowej. Nie tylko jednak powodowie mogą korzystać z dobrodziejstw nowoczesnych metod komunikacji w postępowaniu sądowym.
Także pozwani mogą podjąć skuteczną obronę przed wniesionymi przeciwko nim w tym postępowaniu pozwami w drodze elektronicznej, poprzez stronę internetową e-sądu bez wychodzenia z domu. Jednocześnie jednak pozwani nie zostali pozbawieni możliwości działania w tradycyjny sposób, a więc poprzez składanie papierowych pism procesowych.
Pozwany dowiaduje się o wniesieniu przeciwko niemu pozwu w elektronicznym postępowaniu upominawczym w momencie doręczenia mu odpisu nakazu zapłaty wraz z odpisem pozwu. Doręczenie takie zawsze odbywa się w tradycyjny sposób, w postaci papierowej przesyłki poleconej za potwierdzeniem odbioru nadanej pocztą na adres pozwanego wskazany przez powoda w treści pozwu, zawierającej wydruk – odpis mających w oryginale postać elektroniczną pozwu i nakazu zapłaty.
Nakazowi zapłaty towarzyszy pouczenie dla pozwanego, wskazujące m.in. sposób wniesienia sprzeciwu od nakazu zapłaty albo skargi lub zażalenia na orzeczenie w przedmiocie kosztów procesu zawarte w treści tego nakazu.
Należy zwrócić uwagę, że odpisy orzeczeń sądowych wydawanych przez e-sąd nie są opatrywane odciskiem pieczęci z godłem ani adnotacją o zgodności z oryginałem. Mają one postać zwykłych wydruków. Mimo braku wskazanej pieczęci i adnotacji nie można jednak ich ignorować. W praktyce sądowej zdarzały się takie przypadki – pozwani zwykle uświadamiają sobie swój błąd dopiero w momencie, gdy zostaje przeciwko nim wszczęte postępowanie egzekucyjne.
Ważne kody
Jeżeli taka korespondencja budzi nasze wątpliwości ze względu na brak tradycyjnych oznaczeń wskazujących na jej sądowy charakter, należy posłużyć się kodami dostępu umieszczonymi na nakazie zapłaty i w treści pouczenia. Te właśnie kody zastępują w elektronicznym postępowaniu upominawczym tradycyjne metody weryfikacji odpisów.
Jaka metoda weryfikacji
W prawnym górnym rogu nakazu zapłaty możemy odnaleźć kod dostępu – jego wprowadzenie na stronie internetowej www.e-sad.gov.pl pod linkiem „dostęp do akt sprawy i nakazów” powoduje wyświetlenie treści samego nakazu zapłaty.
Jeśli natomiast skorzystamy z kodu dostępu do akt sprawy znajdującego się w treści pouczenia dołączonego do nakazu zapłaty, możliwy jest wgląd do całych elektronicznych akt sprawy po wprowadzeniu tego kodu pod wskazanym powyżej linkiem bez konieczności tworzenia konta i logowania się na stronie e-sądu.
Opisana powyżej metoda weryfikacji jest więc w istocie o wiele pewniejsza od tradycyjnej posługującej się odciskami pieczęci, które można było sfałszować. Co więcej, pozwany może uzyskać błyskawicznie wgląd do całych akt toczącej się przeciwko niemu sprawy.
Korzyści z wprowadzenia elektronicznego postępowania upominawczego dla pozwanego idą jednak o wiele dalej. Pozwany może podjąć także aktywne działania służące obronie swoich praw z wykorzystaniem internetowej drogi kontaktu z sądem. Może oczywiście pozostać przy tradycyjnej formie, kierując do niego papierowe pisma procesowe, ale może także skorzystać z nowej alternatywnej metody.
Należy jednak pamiętać, że taki wybór w danej sprawie jest możliwy tylko raz i ma charakter nieodwracalny. Zgodnie z treścią art. 505
31
§ 3
kodeksu postępowania cywilnego
od chwili wniesienia pisma procesowego w drodze elektronicznej pozwany ma obowiązek składania kolejnych pism również w takiej formie; jeśli wniesie kolejne pismo w drodze papierowej, nie wywoła ono skutków, jakie ustawa wiąże z wniesieniem pisma do sądu.
Co więcej, również e-sąd od takiego momentu będzie kierował wszystkie doręczenia dla pozwanego w postaci elektronicznej, o czym mówi art. 131
1
§ 1 k.p.c. Jego wybór musi być więc przemyślany.
Trzy możliwości
Pozwany, otrzymując nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym, ma trzy możliwości działania:
• Może uznać zasadność powództwa i nie wnosić żadnego środka zaskarżenia skierowanego przeciwko nakazowi.
Nakaz wówczas uprawomocnia się i jest mu nadawana klauzula wykonalności z urzędu. Wierzyciel – powód – może na tej podstawie prowadzić egzekucję przeciwko dłużnikowi – pozwanemu.
• Pozwany może również w terminie 14 dni od dnia doręczenia odpisu nakazu zapłaty wnieść sprzeciw od tego nakazu zapłaty, a jeśli zaskarża jedynie rozstrzygnięcie w przedmiocie kosztów procesu, może w terminie siedmiu dni wnieść zażalenie (jeśli nakaz wydał sąd, a więc sędzia) lub skargę na orzeczenie referendarza sądowego (gdy to on wydał nakaz) w przedmiocie kosztów procesu zawarte w nakazie zapłaty.
• Pozwany, który ma zamiar aktywnie korzystać z systemu informatycznego e-sądu, składając elektroniczne pisma procesowe, musi pamiętać, że będzie musiał w tym celu zarejestrować swoje konto na portalu e-sądu, czemu towarzyszy weryfikacja jego danych, co trwa ok. jednego dnia roboczego. Należy więc brać pod uwagę okoliczność, że proces ten może zająć pewien czas i nie może być odkładany na ostatnie dni terminu na wniesienie sprzeciwu czy innego środka zaskarżenia.
Trzeba również pamiętać, że opanowanie techniki składania pism procesowych i uzyskanie certyfikatu zwykłego podpisu (chyba że pozwany dysponuje własnym kwalifikowanym podpisem elektronicznym) może zająć również pewien czas.
Znane są z praktyki sądowej przypadki, gdy nieuwzględnienie tych okoliczności prowadziło ostatecznie do spóźnionego wniesienia przez pozwanego pisma procesowego w postaci papierowej, bo pozwany nie zdążyłby wnieść sprzeciwu drogą elektroniczną w terminie, o czym przekonywał się w ostatnich jego godzinach.
Zakładanie konta na portalu e-sądu i uzyskiwanie certyfikatu zwykłego podpisu elektronicznego szczegółowo opisałem w artykule „Od założenia konta podstawowego aż do nakazu zapłaty”.
Stały dostęp do sprawy Po dołączeniu do sprawy (czytaj poniżej) pozwany ma stały dostęp do akt sprawy, w której jest pozwany. W dziale „moje sprawy w sądzie” pod linkami „moje sprawy” i „moje nakazy” może zobaczyć sprawę, do której właśnie dołączył.
Link „moje nakazy” prowadzi do nakazu zapłaty, który został przeciwko niemu wydany. Po wybraniu nakazu system wyświetla informacje o nakazie w kilku zakładkach. W zakładce o treści „informacje ogólne” znajduje się przycisk umożliwiający elektroniczne wniesienie sprzeciwu.
Przepisy kodeksu cywilnego znacznie redukują wymogi co do treści sprzeciwu od nakazu zapłaty w elektronicznym postępowaniu upominawczym.
Art. 505
35
k.p.c. mówi, że sprzeciw nie wymaga uzasadnienia i przedstawienia dowodów. Nie jest konieczne również wskazywanie, w jakim zakresie pozwany zaskarża nakaz zapłaty, albowiem wniesienie sprzeciwu w epu zawsze powoduje utratę mocy nakazu zapłaty w całości.
W praktyce przyjmuje się więc, że do skutecznego wniesienia sprzeciwu wystarczy jedynie stwierdzenie, że pozwany nie zgadza się z treścią nakazu zapłaty (co jak się wydaje, spełniałoby również wymóg z art. 126 § 1 pkt 3 k.p.c. nakładającego wymóg, aby każde pismo procesowe w sprawie zawierało osnowę, czyli treść wniosku lub oświadczenia).
Podaj zarzuty
W treści sprzeciwu należy natomiast wskazać zarzuty co do istoty sprawy, które pod rygorem ich utraty należy zgłosić przed wdaniem się w spór.
Chodzi tutaj o zarzut, o którym mowa w art. 505
36
§ 1 k.p.c., zgodnie z którym sąd, któremu sprawa została przekazana, nie jest związany postanowieniem o przekazaniu sprawy w razie zgłoszenia w sprzeciwie zarzutu pozwanego dotyczącego właściwości sądu określonej zgodnie z art. 46 § 1 k.p.c. (wynikającej z tzw. umowy prorogacyjnej, tj. umowy o właściwość sądu).
We własnym interesie pozwany nie powinien ograniczać się tylko do wyrażenia swojej niezgody na wydany nakaz zapłaty. Wskazanie zarzutów, jakie stawia żądaniu, pozwala na szybsze i sprawniejsze rozpoznanie sprawy w toku dalszego procedowania.
Wniesienie elektronicznego sprzeciwu kończy jego podpisanie zwykłym podpisem elektronicznym, przy użyciu certyfikatu podpisu elektronicznego uzyskanego w Centrum Certyfikacji EPU poprzez wniosek składany w drodze elektronicznej przy użyciu opcji dostępnej na koncie użytkownika na portalu e-sądu. Jeśli użytkownik posiada własny kwalifikowany podpis elektroniczny, może go użyć.
Jak już wspomniałem, sprzeciw może być również wniesiony w tradycyjnej postaci papierowej. Należy wówczas pamiętać, aby wskazać w nim strony postępowania, sąd, do którego kierujemy sprzeciw, a więc VI Wydział Cywilny Sądu Rejonowego Lublin-Zachód w Lublinie i sygnaturę sprawy (zaczynającą się od oznaczenia Nc-e). Sprzeciw taki należy własnoręcznie podpisać.
Warto zwrócić uwagę, że z wszelkimi wnioskami o rozłożenie zasądzonej nakazem zapłaty należności lub o jej umorzenie, jeśli pozwany nie składa sprzeciwu, należy zwracać się do powoda, bo to jemu ona przysługuje i on jest dysponentem postępowania w tym zakresie. Sąd nie jest władny podjąć takiej decyzji.
Skuteczne wniesienie sprzeciwu
Jeżeli sprzeciw zostanie wniesiony skutecznie i w terminie, tj. w ciągu 14 dni od dnia doręczenia pozwanemu odpisu nakazu zapłaty i pozwu, skutkuje to utratą mocy wydanego nakazu zapłaty.
E-sąd wydaje wówczas postanowienie o stwierdzeniu skutecznego wniesienia sprzeciwu i utracie mocy nakazu zapłaty w całości oraz o przekazaniu sprawy do sądu właściwości ogólnej. Sąd prowadzący epu nie ma w tym zakresie wyboru, zgodnie z przepisami k.p.c. sprawa jest zawsze przekazywana wyłącznie do sądu, na którego obszarze właściwości zamieszkuje lub ma siedzibę pozwany.
Przekazanie sprawy do sądu właściwego odbywa się w drodze elektronicznej. Dochodzi do niego w momencie odnotowania prawomocności wskazanego postanowienia w systemie informatycznym obsługującym epu.
Wszystkie sądy w Polsce mają w tym systemie zarejestrowane konta, na które trafiają przesłane im w ten sposób elektroniczne akta spraw mające postać plików w formacie pdf. Uprawnieni pracownicy sądów drukują te akta i od tego momentu stają się one zwyczajnymi papierowymi aktami sprawy sądowej.
Co z kosztami procesu
Jeżeli pozwany nie zgadza się jedynie z orzeczeniem o kosztach procesu zawartym w treści nakazu zapłaty, może wnieść wówczas skargę na to orzeczenie (jeśli nakaz wydał referendarz sądowy) lub zażalenie (gdy wydał je sąd, czyli sędzia).
Są one wolne od opłaty sądowej. Ma na to siedem dni od dnia doręczenia mu odpisu nakazu zapłaty. Podobnie jak w przypadku sprzeciwu ten środek zaskarżenia może być wniesiony w drodze elektronicznej lub papierowej.
Skarga/zażalenie na koszty wzajemnie wyklucza się ze sprzeciwem; jeśli pozwany wnosi sprzeciw, to bezprzedmiotowe jest składanie jednocześnie takiej skargi lub zażalenia, bo wówczas nakaz zapłaty traci moc.
W przypadku gdy pozwany wniesie za pośrednictwem portalu internetowego e-sądu sprzeciw od nakazu zapłaty, opcja elektronicznego wniesienia skargi/zażalenia na orzeczenie o kosztach procesu staje się z tego powodu nieaktywna.
Komentuje Dariusz Segit, referendarz sądowy w VI Wydziale Cywilnym Sądu Rejonowego Lublin-Zachód w Lublinie
Przedstawiony obok zarys procedury elektronicznego wnoszenia środków zaskarżenia przez pozwanego wskazuje z jednej strony na pewnego rodzaju ograniczenia jego praw poprzez brak możliwości oceny dołączonych do pozwu dowodów, których brak w elektronicznym postępowaniu upominawczym.
Z drugiej strony pozwany ma możliwość błyskawicznego i niezwykle wygodnego dostępu do akt sprawy, śledzenia jej i aktywnego działania poprzez skuteczne zaskarżenie nakazu zapłaty bez wychodzenia z domu. Przy czym trzeba podkreślić, że wymogi dotyczące sprzeciwu od nakazu zapłaty zostały ograniczone do minimum.
Zobacz serwis:
»
»
»
