Działania rewitalizacyjne służą przywróceniu pierwotnych lub nadaniu nowych funkcji zdegradowanym obszarom, np. powojskowym lub poprzemysłowym, w wymiarze zarówno gospodarczym, jak i społecznym oraz kulturalnym. Służą one wspieraniu procesów zrównoważonego rozwoju, w tym poszanowaniu dóbr środowiska naturalnego.

Dotacje w regionalnych programach

Warunki przyznawania dotacji w ramach regionalnych programów operacyjnych zostały uregulowane przez ministra rozwoju regionalnego w rozporządzeniu z 9 czerwca 2010.

Rozporządzenie przedstawia program pomocowy zaakceptowany przez Komisję Europejską i przewiduje możliwość udzielania:

- regionalnej pomocy inwestycyjnej,

- pomocy na modernizację części wspólnych wielorodzinnych budynków mieszkalnych oraz

- pomocy na wspieranie kultury i dziedzictwa kulturowego.

Pomoc może być udzielona pod warunkiem, że projekt, którego dotyczy, rozpocznie się po złożeniu wniosku o udzielenie pomocy. Beneficjenci muszą także zapewnić, by projekty, na które otrzymali dotacje, zostały utrzymane bez poddawania znaczącej modyfikacji przez okres pięciu lat od ich zakończenia.

Okres ten może być skrócony przez podmiot udzielający pomocy w ramach regionalnego programu operacyjnego do trzech lat w przypadku małych i średnich przedsiębiorców.

Wspieranie rozwoju

Pomoc na nowe inwestycje służy wspieraniu rozwoju gospodarczego i społecznego na zdegradowanych obszarach, w szczególności poprzemysłowych, powojskowych oraz pozostałych po likwidacji państwowych gospodarstw rolnych, a także na zdegradowanych obszarach miejskich.

Celem tej pomocy jest wsparcie podmiotów prowadzących działalność gospodarczą w procesie dostosowania istniejącej infrastruktury do nowych potrzeb w zakresie prowadzonej działalności gospodarczej (produkcyjnych, usługowych, handlowych). Pomoc nie może służyć odtworzeniu zdolności produkcyjnych, a więc co do zasady zakupowi maszyn i urządzeń pozwalających na kontynuację dotychczasowej działalności.

Na co można wydać

Wydatkami, które mogą zostać objęte pomocą, są te poniesione na:

- nabycie nieruchomości,

- nabycie lub wytworzenie obiektów budowlanych, nowszej generacji maszyn, urządzeń, narzędzi, przyrządów, aparatury, niezbędnej infrastruktury technicznej (dróg wewnętrznych, mediów),

- roboty budowlane, prace restauratorskie i konserwacyjne oraz prace związane z przygotowaniem projektu inwestycyjnego (nadzór techniczny, dokumentacja techniczna, ekspertyzy).

Do tego rodzaju pomocy mają zastosowanie przepisy dotyczące intensywności pomocy regionalnej, zgodnej z tzw. mapą pomocy regionalnej, obliczanej w odniesieniu do kosztów kwalifikowanych inwestycji związanej z rewitalizacją (od 30 do 50 proc. intensywności, w zależności od województwa).

Dodatkowo zastosowanie mają także przepisy dotyczące tzw. efektu zachęty nakazujące, aby rozpoczęcie projektu przez przedsiębiorcę innego niż MŚP było poprzedzone sprawdzeniem, w jakim zakresie planowana pomoc przyczyni się do zwiększenia projektu lub całkowitego jego budżetu, lub skrócenia czasu realizacji projektu oraz sprawdzeniem, że przy braku pomocy projekt nie zostałby zrealizowany.

Modernizacja domów mieszkalnych

Pomoc na modernizację części wspólnych wielorodzinnych budynków mieszkalnych może być udzielana jedynie w celu poprawy warunków mieszkaniowych osób fizycznych.

Beneficjentami tej pomocy mogą być w szczególności spółdzielnie mieszkaniowe, towarzystwa budownictwa społecznego a także wspólnoty mieszkaniowe oraz osoby fizyczne, pod warunkiem że prowadzą działalność gospodarczą w budynku, na którego modernizację uzyskały pomoc.

Oznacza to, że pomoc udzielana wspólnotom mieszkaniowym a także osobom fizycznym, które nie prowadzą działalności gospodarczej, nie podlega żadnym ograniczeniom omawianego programu pomocowego, nie stanowi bowiem pomocy publicznej.

Dotacja może być przyznana na modernizację konstrukcji dachu, elewacji, stolarki okiennej, klatek schodowych, korytarzy, wejść i wind, a także infrastruktury technicznej budynków.

O dotacje z omawianego programu mogą się ubiegać także podmioty realizujące przedsięwzięcia termomodernizacyjne. Maksymalna intensywność pomocy na koszty wykonania wyżej wymienionych prac waha się, tak jak w przypadku pomocy regionalnej, między 30 a 50 procent, w zależności od województwa.

Środki na kulturę

Podmioty prowadzące działalność gospodarczą i realizujące projekty, które przyczyniają się do wspierania kultury i dziedzictwa kulturowego, mogą na podstawie omawianego programu pomocowego ubiegać się o dotacje na prowadzenie działań niezbędnych do utrzymania albo przywrócenia właściwego stanu budynkom lub budowlom wpisanym do rejestru zabytków.

Pomoc podmiotom prowadzącym działalność gospodarczą może być także udzielana, jeśli prowadzą działalność kulturalną, na działania niezbędne do przywrócenia albo utrzymania takiego stanu budynków lub budowli, który zapewni prawidłowe ich funkcjonowanie, pod warunkiem że istnieje poważne zagrożenie, że obiekty te ulegną dalszej degradacji, w tym stanowiąc zagrożenie mieszkańców.

Maksymalna dopuszczalna wielkość pomocy wynosi co do zasady 45 proc. wydatków kwalifikowanych określonych w rozporządzeniu.

Pożyczki i poręczenia

O pomoc publiczną w formie pożyczek i poręczeń na działania rewitalizacyjne można ubiegać się na podstawie przepisów rozporządzenia ministra rozwoju regionalnego z 21 grudnia 2001 w sprawie udzielania regionalnej pomocy inwestycyjnej przez fundusze rozwoju obszarów miejskich w ramach regionalnych programów operacyjnych.

Taka pomoc jest jednak dostępna tylko w tych województwach, które w ramach regionalnych programów operacyjnych zdecydowały o przystąpieniu do realizacji działań objętych tzw. mechanizmem JESSICA – Joint European Suport for Sustainable Investment in City Areas (wielkopolskie, zachodniopomorskie, śląskie, pomorskie, mazowieckie).

Rozporządzenie stanowi program pomocowy, dotyczący udzielania pomocy objętej tzw. wyłączeniem grupowym, a więc wyłączeniem spod obowiązku uzyskiwania zgody Komisji Europejskiej na udzielanie pomocy. Program przewiduje możliwość udzielania regionalnej pomocy inwestycyjnej oraz pomocy na prace przygotowawcze i usługi doradcze związane z przygotowaniem nowej inwestycji.

Reguluje także udzielanie pomocy na usługi doradcze związane z realizacją nowej inwestycji. Program nie przewiduje jednak możliwości udzielania pomocy na prace przygotowawcze i usługi doradcze bez powiązania jej z pomocą na inwestycje. Dodatkowo pomoc na prace przygotowawcze i usługi doradcze oraz pomoc w formie poręczeń mogą otrzymywać tylko MŚP.

Prace przygotowawcze

Regionalna pomoc inwestycyjna w formie pożyczki lub poręczenia udzielana jest na podobnych zasadach, jak w przypadku dotacji. Wnioskujący o tę pomoc przedsiębiorcy powinni jednak zwrócić uwagę na specyficzny katalog kosztów, które mogą być sfinansowane pomocą publiczną.

Program pomocowy przewiduje bowiem bardzo obszerny katalog wydatków, wykraczający poza to, co dostępne jest w programie dotacyjnym. Oprócz wydatków na środki trwałe oraz wartości niematerialne i prawne przewiduje się także, że pomoc może zostać udzielona na tworzenie nowych miejsc pracy związanych z inwestycjami.

Program pomocowy określa ponadto dopuszczalną intensywność pomocy na prace przygotowawcze oraz usługi doradcze w wysokości 50 proc. wydatków towarzyszących takim pracom i usługom.

Wielkość pomocy publicznej w formie pożyczki stanowi różnicę między rynkową wartością odsetek a zastosowaną wartością odsetek, w wartościach zdyskontowanych.

Rynkowa wartość odsetek ustalana jest przez fundusze rozwoju obszarów miejskich udzielające pomocy na podstawie stopy bazowej wynoszącej obecnie dla Polski 4,26 proc. i marży, której wielkość zależy od ratingu wnioskującego o pomoc przedsiębiorcy oraz poziomu zabezpieczeń pożyczki, która wynika z komunikatu Komisji w sprawie zmiany metody ustalania stóp referencyjnych i dyskontowych.

Wielkość pomocy dla MŚP w formie poręczenia ustala się jako różnicę między zdyskontowaną wartością rynkową opłaty prowizyjnej a zdyskontowaną wartością rzeczywiście pobieranej opłaty. Rynkową wartość opłaty prowizyjnej stanowią tzw. stawki bezpieczne, zawarte w pkt 3.3. obwieszczenia Komisji w sprawie zastosowania art. 87 i 88 traktatu WE do pomocy państwa w formie gwarancji.

Przedsiębiorcy ubiegający się o regionalną pomoc inwestycyjną powinni, tak jak w przypadku programu dotacyjnego, zwrócić uwagę, że prace inwestycyjne mogą rozpocząć się dopiero po złożeniu wniosku o pomoc. To samo dotyczy pomocy na usługi doradcze związane z realizacją nowej inwestycji.

Ten warunek nie dotyczy prac przygotowawczych i usług doradczych związanych z przygotowaniem inwestycji, które mogą rozpocząć się przed złożeniem wniosku, lecz nie wcześniej niż po 1 stycznia 2009.

Projektowane regulacje

W ramach mechanizmu JESSICA przewiduje się także wdrożenie programu pomocowego, który umożliwi udzielanie pomocy publicznej w formie pożyczek, poręczeń oraz w formie dokapitalizowania, jednak bez przyporządkowywania tak udziela-

nej pomocy do kategorii pomocy regionalnej, lub na prace przygotowawcze i usługi doradcze.

Projekt przewiduje udzielanie pomocy na realizację projektów rewitalizacyjnych na miejskich obszarach zdegradowanych, w celu nadania tym obszarom nowych funkcji gospodarczych, społecznych lub kulturalnych.

Projekty rewitalizacyjne, których będą dotyczyć projektowane przepisy, muszą charakteryzować się tym, że stopa zwrotu z inwestycji dla tych projektów jest obniżona przez negatywne czynniki występujące na obszarze zdegradowanym, które wpływają na podniesienie kosztów lub obniżenie przychodów.

Obliczanie wielkości pomocy

Wielkość projektowanej pomocy nie jest obliczana za pomocą pułapów intensywności w odniesieniu do kosztów kwalifikujących się do objęcia pomocą, jak w opisywanych wyżej przypadkach.

Jest nią natomiast wielkość korzyści, wynikającej z preferencyjnych warunków pożyczki, poręczenia, lub dokapitalizowania, która nie może przekraczać tego, co jest wymagane, aby zrównoważyć oddziaływanie negatywnych czynników towarzyszących projektowi na obszarze zdegradowanym.

Przy takiej metodzie obliczania wielkości pomocy nie ma potrzeby ani możliwości posługiwania się wyspecyfikowanymi kategoriami kosztów kwalifikowanych. Są nimi więc, na podstawie projektowanych przepisów, wszystkie koszty niezbędne do realizacji projektu.

Na uwagę zasługuje, że omawiany projekt, który jest projektem programu pomocowego, nie podlega wyłączeniom grupowym, a więc będzie wymagał notyfikacji i zgody Komisji Europejskiej. Dlatego też nie można przewidzieć, kiedy projekt wejdzie w życie.

Wymaga także zaznaczenia, że pomoc udzielana na rewitalizację w taki sposób, jaki wynika z projektu, ma dość nowatorski charakter. Dotychczas Komisja Europejska wyraziła zgodę na analogiczne do projektowanego rozwiązanie tylko w odniesieniu do programu brytyjskiego.

Komentuje Mikołaj Stasiak, wspólnik w spółce doradczej Easy State Aid Kaznowski Stasiak, sp.j.

W tzw. projektach zintegrowanych, gdzie z uwagi na degradację obszaru oraz potrzeby rewitalizacyjne konieczne jest zarówno przeprowadzenie prac mających opisany charakter inwestycyjny, jak też z zakresu budownictwa społecznego lub kultury, ubiegające się o dotację podmioty muszą dokonać prawidłowego rozdziału kosztów, jakie planują ponieść w ramach projektu, tak aby możliwe było ich przyporządkowanie do kategorii kosztów inwestycyjnych, kosztów związanych z budownictwem społecznym oraz kosztów wspierania kultury.

W ten sposób w odniesieniu do każdej z grup określa się pułapy intensywności, a zatem wielkości przysługującej pomocy publicznej.

Zobacz serwis » Dobra Firma » Firma » Dotacje » Pomoc publiczna