Ustawa o swobodzie działalności gospodarczej
wskazuje, jakie prawa i obowiązki ciążą na przedsiębiorcy, który zdecydował się na przerwę w działalności firmy. Jej art. 14a ust. 3 mówi, że nie może on wykonywać działalności gospodarczej i osiągać bieżących przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej. Z ust. 4 tego przepisu wynika jednak, że:
- ma on prawo wykonywać wszelkie czynności niezbędne do zachowania lub zabezpieczenia źródła przychodów,
- może przyjmować należności,
- musi regulować zobowiązania, powstałe przed datą zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej,
- ma prawo zbywać własne środki trwałe i wyposażenie.
Ponadto osoba, która zawiesiła działalność, ma prawo albo obowiązek uczestniczyć w postępowaniach sądowych, postępowaniach podatkowych i administracyjnych związanych z tą działalnością. Musi także wykonywać wszelkie obowiązki nakazane prawem. Ma też prawo osiągać przychody finansowe, także z działalności prowadzonej przed zawieszeniem wykonywania działalności gospodarczej.
Przedsiębiorca, który zawiesił działalność, musi też pamiętać, że może być poddany kontroli (na takich samych zasadach, jakby prowadził firmę).
Bez zaliczek
Regulacje dotyczące przedsiębiorców, którzy zawiesili działalność na podstawie przepisów o swobodzie działalności gospodarczej, zawarte są także w ustawach o podatkach dochodowych. Przede wszystkim wynika z nich, że składniki majątku, które nie są używane na skutek takiego zawieszenia, nie są amortyzowane. Odpisów nie nalicza się od miesiąca następującego po miesiącu, w którym rozpoczęła się przerwa w działalności firmy (art. 22c pkt 5 ustawy o PIT i art. 16c pkt 5 ustawy o CIT).
Z przepisów o podatku dochodowym wynika również, że w czasie zawieszenia działalności przedsiębiorca nie opłaca zaliczek na podatek dochodowy. Dotyczy to także podatników, którzy odprowadzają je w formie uproszczonej (w stałej wysokości obliczonej na podstawie dochodu z lat ubiegłych) lub kwartalnie. Wynika to z art. 44 ust. 10 – 13 ustawy o PIT i art. 25 ust. 5a – 5d ustawy o CIT.
Warunkiem skorzystania z tego ułatwienia przez wspólnika spółki jawnej, partnerskiej, komandytowej lub komandytowo-akcyjnej jest zawiadomienie w formie pisemnej właściwego naczelnika urzędu skarbowego o okresie zawieszenia wykonywania tej działalności. Powinien to zrobić w ciągu siedmiu dni od dnia złożenia wniosku o wpis informacji o zawieszeniu na podstawie przepisów o swobodzie działalności gospodarczej.
Podatnicy ponownie wpłacają zaliczki po upływie okresu zawieszenia.
Koszty ze starych umów
Z ustawy o swobodzie działalności gospodarczej wynika, że przedsiębiorca ma obowiązek regulować zobowiązania powstałe przed datą zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej. Ma więc prawo uwzględniać je w rozliczeniach podatku dochodowego. Potwierdza to m.in. odpowiedź Izby Skarbowej w z 28 maja 2009 (ITPB1/415-198/09/DP), która dotyczy m.in. rachunków za telefon i Internet.
Z pytaniem zwrócił się podatnik, który w grudniu 2008 zawiesił prowadzenie działalności gospodarczej w zakresie wyceny nieruchomości. Nadal ponosi jednak niektóre wydatki. Pierwszy za telefon komórkowy. Podatnik wyjaśnił, że od dziesięciu lat ma ten sam numer. W tym czasie ponosił koszty jego rozpowszechniania.
Jest on więc znany różnym instytucjom i klientom indywidualnym, dla których wykonywane były wyceny, za które wnioskodawca ponosi odpowiedzialność. W razie pytań lub odwołań zobowiązany jest ustosunkować się do nich.
Drugim wydatkiem są opłaty za prowadzenie bazy danych rzeczoznawców majątkowych (dostęp do niej jest warunkiem koniecznym rzetelnego wykonywania zawodu).
Trzeci koszt to wydatki na zakupioną w 2009 r. prenumeratę kwartalnika wydawanego przez Polską Federację Stowarzyszeń Rzeczoznawców Majątkowych. Podatnik zapytał również o składki płacone stowarzyszeniu rzeczoznawców, OC rzeczoznawcy i koszty szkoleń.
Jego zdaniem wszystkie te wydatki są kosztem uzyskania przychodów. To dlatego że muszą być ponoszone, aby przez okres, kiedy działalność jest zawieszona, nie stracił wypracowanej przez wiele lat pozycji na rynku.
Izba skarbowa zgodziła się, że kosztem uzyskania przychodów będą wskazane w pytaniu wydatki na abonament za telefon komórkowy, ubezpieczenie OC, związane z uzyskaniem dostępu do bazy danych oraz składki wpłacane do stowarzyszenia rzeczoznawców. Uznała natomiast, że nie będzie nim kwota zapłacona za prenumeratę zamówioną w okresie zawieszenia.
Nie można bowiem przyjąć, że jest to zobowiązanie powstałe w czasie prowadzenia firmy. To samo dotyczy opłat za szkolenia, chyba że obowiązek ich poniesienia powstał jeszcze w czasie prowadzenia działalności.
Podobne wnioski wynikają z interpretacji Izby Skarbowej w Warszawie z 8 września 2010 (IPPB1/415-594/10-3/JB). Potwierdza ona, że osoba, która zawiesiła działalność, może zaliczyć do kosztów opłaty za najem biura, telefony, serwis internetowy (za okres wypowiedzenia tych umów). Ma również prawo uwzględnić w rozliczeniach podatek od nieruchomości.
Przychody
Przedsiębiorca, który zawiesił działalność, nie może jej wykonywać i osiągać z niej bieżących przychodów (z wyjątkiem przychodów finansowych oraz związanych ze sprzedażą środków trwałych lub wyposażenia). Ma jedynie prawo przyjmować należności powstałe przed datą zawieszenia.
Zasady te są bardzo rygorystyczne. Uniemożliwiają np. uzyskiwanie przychodów z najmu składników majątku wykorzystywanego wcześniej w firmie.
Potwierdza to m.in. interpretacja Izby Skarbowej w Poznaniu z 20 października 2009 (ILPB1/415-909/09-4/TW), która dotyczy kwot uzyskiwanych z podnajmu lokalu użytkowego (300 zł miesięcznie).
Podatnik uważał, że przychód z najmu składnika majątku związanego z działalnością gospodarczą w okresie zawieszenia działalności gospodarczej jest przychodem z odrębnego źródła „najem", o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 6 ustawy o PIT. Izba skarbowa nie zgodziła się z tym stanowiskiem. W wyjaśnieniu powołała się na art. 14 ust. 2 pkt 11 ustawy o PIT. Mówi on, że przychodami z działalności gospodarczej są również przychody z najmu, podnajmu, dzierżawy, poddzierżawy oraz z innych umów o podobnym charakterze składników majątku związanych z działalnością gospodarczą.
Za takim rozumieniem przepisów opowiedziała się także Izba Skarbowa w Katowicach w odpowiedzi z 30 czerwca 2010 (IBPBI/1/415-372/10/ZK).
Komentuje Marek Kolibski, wspólnik w kancelarii KNDP Kolibski Nikończyk Dec i Partnerzy
Przedsiębiorcy, którzy planują zawiesić działalność gospodarczą, muszą pamiętać, że co do zasady nie można wtedy osiągać przychodów. Wyjątkiem są kwoty uzyskiwane w związku ze zbyciem środków trwałych i wyposażenia oraz przychody finansowe.
W czasie zawieszenia działalności można więc sprzedać niepotrzebną maszynę lub nieruchomość zaliczoną do majątku firmy. Trzeba jedynie pamiętać, żeby kwoty z tego tytułu zaliczyć do przychodów z działalności gospodarczej. Złamaniem przepisów nie jest również uzyskiwanie odsetek na firmowym rachunku bankowym.
Jednak zawarcie jakiejkolwiek umowy najmu składnika majątku firmy w praktyce jest równoznaczne z zakończeniem okresu zawieszenia. Jest to już bowiem wykonywanie działalności gospodarczej. Nie jest więc, niestety, możliwe zgłoszenie przerwy w działalności firmy i w tym okresie wynajęcie np. należących do niej nieruchomości.
Przedsiębiorca, który zawiesił działalność gospodarczą, nie powinien także zawierać umów-zleceń i o dzieło z zakresu, jakim zajmowała się firma. Ustawa o PIT traktuje bowiem uzyskane z takich umów kwoty jako przychody z działalności gospodarczej, a tych nie można uzyskiwać w okresie przerwy w działalności.
Można uniknąć zamykania ksiąg
Zgodnie z art. 2 ust. 2 pkt 1 ustawy o rachunkowości księgi zamyka się na dzień kończący rok obrotowy. Ust. 3b tego przepisu mówi jednak, że można nie zamykać ksiąg rachunkowych za rok obrotowy, w którym działalność jednostki przez cały czas pozostawała zawieszona, chyba że jednostka dokonuje odpisów amortyzacyjnych lub umorzeniowych lub występują inne zdarzenia wywołujące skutki o charakterze majątkowym lub finansowym.
Co istotne, zawieszone firmy, które skorzystają z możliwości niezamykania ksiąg, mogą również odstąpić od przeprowadzania inwentaryzacji. Pozwala na to art. 26 ust. 5 pkt 3 ustawy o rachunkowości.
Ułatwień tych nie mogą stosować emitenci papierów wartościowych zamierzający ubiegać się o dopuszczenie lub ubiegający się o dopuszczenie do obrotu na rynku regulowanym w państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego oraz emitenci papierów wartościowych dopuszczonych do obrotu na tym rynku.
Walne zgromadzenie nie jest konieczne
Zgodnie z art. 231 § 6 kodeksu spółek handlowych za rok obrotowy, w którym działalność spółki z o.o. przez cały czas pozostawała zawieszona i nie doszło do zamknięcia ksiąg rachunkowych na koniec tego roku obrotowego, zwyczajne zgromadzenie wspólników może się nie odbyć na podstawie uchwały wspólników.
W takim wypadku przedmiotem obrad następnego zwyczajnego zgromadzenia wspólników są również sprawy dotyczące roku obrotowego, w którym działalność spółki pozostawała zawieszona. Taka sama zasada dotyczy spółek akcyjnych (art. 395 § 6 kodeksu spółek handlowych).
Czytaj też artykuły:
Zobacz więcej w serwisie:
»
»
Likwidacja i zawieszenie działalności gospodarczej
»
