Życie pokazało, że urlop na żądanie stał się narzędziem w walce z pracodawcą w rękach związków zawodowych. Czy związek może zgodnie z prawem wykorzystać przepis o urlopie na żądanie w celu prowadzenia faktycznej akcji strajkowej poza regulacją z ustawy o sporach zbiorowych?
Wydaje się, iż instytucja urlopu na żądanie ma na celu przede wszystkim zapewnienie pracownikowi urlopu wypoczynkowego w szczególnych i nadzwyczajnych, indywidualnych sytuacjach życiowych, udzielanego w specjalnym, uproszczonym trybie.
Należy podkreślić, iż uprawnienie to jest „przypisane” do indywidualnej sytuacji każdego pracownika i nie powinno być traktowane jako narzędzie do zbiorowego nacisku na pracodawcę poza formalnymi ramami prawnymi ustaw o związkach zawodowych oraz o rozwiązywaniu sporów zbiorowych.
Wykorzystywanie przez pracowników instytucji z art. 167[sup]2[/sup] [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=D7B54D40C4EB4336AA4DF0036A5A648E?id=76037]kodeksu pracy[/link] w celu prowadzenia quasi-akcji strajkowej, zbiorowego i zorganizowanego powstrzymania się od pracy jest sprzeczne ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem tego uprawnienia.
Ponadto zgodnie z art. 17 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=B5686BF78F867DA0E085DB9E35893A87?id=71035]ustawy o rozwiązywaniu sporów zbiorowych[/link] strajk polega na zbiorowym powstrzymywaniu się od wykonywania pracy w celu rozwiązania sporu, a także jest on środkiem ostatecznym i nie może być ogłoszony bez uprzedniego wyczerpania możliwości rozwiązania sporu według zasad określonych w ustawie.
Strajk może być zorganizowany bez zachowania tych zasad tylko i wyłącznie w sytuacji, w której bezprawne działanie pracodawcy uniemożliwiło przeprowadzenie rokowań lub mediacji, a także w wypadku, gdy przełożony rozwiązał stosunek pracy z prowadzącym spór działaczem związkowym.
Zgodnie z art. 17 ustawy o rozwiązywaniu sporów zbiorowych tylko w enumeratywnie wyliczonych sytuacjach możliwe jest zorganizowane, zbiorowe powstrzymanie się od pracy (strajk) z pominięciem formalnych wymogów przewidzianych w tej ustawie.
Należy wyraźnie podkreślić, iż skoro ustawodawca nie zawarł wśród nich urlopu na żądanie, należy stwierdzić, że [b]nie może on być de facto wykorzystywany jako narzędzie do prowadzenia nieformalnej akcji strajkowej z pominięciem wymogów ustawowych, m.in. referendum przedstrajkowego i informacji uprzedzającej pracodawcę o planowanym strajku. [/b]
Należy także wskazać, iż [b]dopuszczenie praktyki prowadzenia akcji strajkowej metodami pozaustawowymi nie ma żadnego oparcia w obowiązującym prawie[/b].
[i]Autor jest wspólnikiem w kancelarii C&C Chakowski & Ciszek[/i]
[i]- oprac. zal[/i]
