Faktoring odwrotny (odwrócony) polega na tym, że faktor finansuje dostawy przedsiębiorcy będącego jego klientem. Nabywając wierzytelności dostawców, przejmuje ryzyko wypłacalności odbiorcy.
Ten rodzaj finansowania nie wymaga badania kondycji finansowej i zdolności kredytowej dostawców. Po prostu faktor bierze od przedsiębiorcy listę dostawców, wobec których zobowiązuje się regulować należności przedsiębiorcy. Ten ostatni z kolei jest zobowiązany w ustalonym terminie spłacić faktorowi zaciągnięty dług powiększony o prowizję.
Faktoring odwrotny poprawia płynność finansową firmy. Pozwala na wydłużenie terminu spłaty zobowiązań.
– Firmy objęte finansowaniem mogą szybko spłacić należności wobec kluczowych dostawców. Mogą też wynegocjować korzystniejsze warunki zakupu towarów czy usług, a tym samym zwiększyć konkurencyjność na rynku – mówi Magdalena Martynowska, dyrektor oddziału warszawskiego Bibby Financial Services.
– Firma faktoringowa podpisuje umowę nie z dostarczającym towary, lecz z firmą, która towary kupuje i potrzebuje na to środków. Faktor przejmuje do dyskonta faktury. U dostawców musi być potwierdzona jakość i liczba odebranych towarów.
[srodtytul]Odsetki jak przy kredycie w rachunku[/srodtytul]
Faktoring odwrotny pozwala na sfinansowanie 100 proc. zobowiązań wobec dostawców. Ale klient nie musi przekazywać do faktoringu całości obrotu z danym dostawcą. Nie musi też uzyskiwać od niego zgody, bo jest to umowa między instytucją finansową a jej klientem.
Odsetki od finansowania są pobierane na podobnych zasadach jak przy kredycie w rachunku bieżącym, czyli są naliczane od przekazanych przez faktora środków od dnia ich wypłaty do dnia poprzedzającego spłatę zadłużenia.
Standardowymi zabezpieczeniami tego rodzaju transakcji są: weksel własny z poręczeniem wekslowym i pełnomocnictwo w rachunku odbiorcy. Często wymagane są także twarde zabezpieczenia, tak jak przy kredycie. Nierzadko transakcje są zabezpieczane np. w ramach globalnej polisy ubezpieczeniowej posiadanej przez faktora.
Według brokera Hilton-Baird Financial Solutions zaletą takiego finansowania jest możliwość wynegocjowania u dostawców rabatów przy szybkich płatnościach za faktury, co może pokryć koszt faktoringu. Natomiast instytucja finansowa oferuje wydłużony termin płatności nawet do 60 dni.
Firma faktoringowa lub bank mogą również płacić za wystawione przez dostawców faktury w terminie ich wymagalności. Wtedy obowiązek spłaty zobowiązań za fakturę jest dodatkowo wydłużany, nawet do 120 dni (termin u dostawcy) plus 60 dni (dodatkowy termin spłaty w instytucji finansowej).
[srodtytul]Prostszy, ale bardziej ryzykowny[/srodtytul]
– Faktoring odwrotny jest formą kredytu. Finansowanie jest udzielane na podstawie oceny sytuacji finansowej i wiarygodności kredytowej firmy, z którą podpisywana jest umowa. Od zdolności kredytowej składającego wniosek zależy również wysokość finansowania. Oznacza to relatywnie mniejszą dostępność usługi w porównaniu z innymi rodzajami faktoringu.
W przypadku klasycznego faktoringu o przyznaniu finansowania decyduje kilka czynników, w tym rozproszenie i wiarygodność odbiorców. Ryzyko jest więc bardziej rozłożone, a dostępność finansowania większa – mówi Magdalena Martynowska.
W opinii bankowców faktoring odwrotny jest produktem znacznie prostszym w porównaniu z klasycznym faktoringiem, ale też wiąże się z nim wyższe ryzyko. Jest przeznaczony dla firm prowadzących pełną księgowość.
[srodtytul]Różne terminy płatności[/srodtytul]
Można wyróżnić dwa rodzaje faktoringu odwrotnego: dyskontowy oraz wymagalnościowy. W pierwszym przypadku faktor płaci dostawcy za wierzytelność w dowolnym czasie określonym przez odbiorcę, np. w chwili otrzymania faktury, jednak przed terminem jej wymagalności. Natomiast spłata zadłużenia przez odbiorcę następuje w terminie wymagalności wierzytelności (czyli według daty określonej w treści faktury).
Korzystając z tego rodzaju usługi, odbiorca nie tylko poprawia płynność swojego przedsiębiorstwa, ale przede wszystkim może ubiegać się o rabat z tytułu wcześniejszej spłaty. Jeśli rabat ten będzie wystarczająco korzystny, pokryje koszty finansowania oraz zwiększy zysk przedsiębiorstwa. Takie rozwiązanie jest również bardzo korzystne dla dostawcy, ponieważ otrzymuje on wcześniej środki ze sprzedaży.
Faktoring odwrotny wymagalnościowy polega na tym, że faktor płaci dostawcy kwotę wierzytelności w dniu jej wymagalności. Odbiorca zaś spłaca zadłużenie w terminie określonym w umowie faktoringowej, nawet do 95 dni po terminie wymagalności faktury (okres prolongaty). Tym samym odbiorca korzysta z wydłużonego terminu zapłaty, tak jakby miał dostęp do dłuższego kredytu kupieckiego, ale bez konieczności wydłużania go przez dostawcę.
Umowa może łączyć te dwa rodzaje faktoringu w ten sposób, że faktor spłaca wierzytelność przed terminem wymagalności wynikającym z faktury, a odbiorca reguluje zadłużenie w czasie ustalonym w umowie faktoringowej, już po terminie wymagalności faktury (w okresie prolongaty). W tym przypadku dostawca otrzymuje środki za sprzedaż przed terminem wymagalności wierzytelności, natomiast odbiorca może skorzystać zarówno z rabatów, jak i z odroczonego terminu spłaty zobowiązań.
Przedsiębiorca korzystający z faktoringu odwrotnego może jednocześnie wystąpić np. o faktoring niepełny lub administracyjny.
[ramka][b]Indywidualne negocjacje[/b]
- W Polsce działa kilkanaście firm specjalizujących się w faktoringu. Usługi takie świadczą też niektóre banki.
- Zwykle faktorzy dają klientowi możliwość wpływu na warunki umowy oraz ceny. Należy jednak liczyć się z tym, że marża instytucji finansowej będzie nie niższa niż 2 proc.
- Udzielane klientom finansowanie ma charakter obrotowy. Faktorzy wypłacają nawet do 100 proc. wartości zaakceptowanych faktur w ramach przyznanego limitu finansowania. Limit ten jest odnawiany w miarę spłacania wierzytelności przez odbiorców. Działa to podobnie jak limit zadłużenia w rachunku bieżącym.
- Transakcja nie może być sfinansowana, jeśli istnieje zakaz cesji wierzytelności. Dotyczy to również transakcji zawieranych na próbę, komisowych oraz takich, gdzie wierzytelności zostały już scedowane na inny podmiot, np. na bank w ramach zabezpieczenia kredytu.
- Oferta faktoringowa jest skierowana do wszystkich firm korzystających z odroczonych terminów płatności. Zwykle najbardziej usługą tą są zainteresowane średnie przedsiębiorstwa, o rocznych obrotach od 3 do 60 mln zł.[/ramka]
[ramka][b]Komentuje Małgorzata Chmielewska, dyrektor Biura Faktoringu, Bank BGŻ[/b]
Faktoring odwrotny korzystnie wpływa na poprawę płynności przedsiębiorstwa oraz na relacje między kontrahentami handlowymi. Odbiorca, korzystając z tego rodzaju usługi, poprzez terminowe regulowanie zobowiązań likwiduje zatory płatnicze oraz zapobiega opóźnieniom w płatnościach, które mogą powodować dodatkowe koszty.
Jednocześnie z tytułu wcześniejszej zapłaty za wierzytelności może ubiegać się o rabaty, które nie tylko pokryją koszty finansowania, ale mogą także zwiększyć zysk przedsiębiorstwa. Wskazując faktora jako pewne źródło finansowania, uzyskuje u dostawców dłuższe terminy płatności.
Faktoring odwrotny przynosi korzyści również dostawcy, który może otrzymać środki zamrożone w fakturach nawet przed terminem ich wymagalności. Korzysta on z finansowania bez zawierania umów kredytowych, składania zabezpieczeń, a nawet wówczas, gdy ma ograniczoną zdolność kredytową.
Istotne znaczenie dla dostawcy ma także bezpieczeństwo transakcji, gwarantowane poprzez przejęcie przez faktora ryzyka wypłacalności odbiorcy. Dostawca nie musi monitorować swoich odbiorców, nie ma opóźnień w zapłacie za wystawione faktury. Z jednej strony znacznie ogranicza to koszty, a z drugiej wpływa korzystnie na wzajemne relacje między partnerami handlowymi. [/ramka]
[ramka][b]Jakie korzyści[/b]
Faktoring odwrotny umożliwia przedsiębiorstwom:
- uzyskanie dłuższych terminów płatności od dostawców,
- uzyskanie upustów i rabatów od dostawców z tytułu wcześniejszej lub terminowej spłaty wierzytelności,
- uzyskanie dodatkowego finansowania po terminie wymagalności wierzytelności bez konieczności zmiany relacji handlowych z dostawcami.
- zwiększenie sprzedaży w firmie,
- poprawę bezpieczeństwa obrotu handlowego,
- zwiększenie konkurencyjności,
- łatwiejsze rozliczanie należności. [/ramka]
[ramka][b]Podstawowe warunki[/b]
Klient występujący o faktoring powinien:
- prowadzić jednoosobową działalność gospodarczą, działać w formie spółki osobowej bądź spółki kapitałowej,
- posiadać portfel stałych odbiorców krajowych lub zagranicznych,
- współpracować ze swoimi odbiorcami w oparciu o kontrakty handlowe bądź każdorazowo składane zamówienia na dostawy,
- dokumentować obrót handlowy w postaci faktur VAT oraz dokumentów potwierdzających dostawy,
- stosować odroczone terminy płatności wobec swoich odbiorców,
- nie wprowadzać do umów z odbiorcami zapisu o zakazie cesji (zbywania wierzytelności).[/ramka]