Podatkowe skutki przekształceń w spółkach osobowych wciąż budzą wątpliwości. Świadczy o tym pytanie jednego z czytelników.
[b]- W dwuosobowej spółce jawnej, która rozlicza się na podstawie księgi przychodów i rozchodów, planowana jest zmiana wspólników. W pierwszym etapie zostaną do niej przyjęte dwie nowe osoby. Następnie dotychczasowi wspólnicy opuszczą spółkę.
Nie jest to więc likwidacja spółki. Występujący wspólnicy nie będą prowadzić działalności gospodarcze (ani w spółce, ani indywidualnie). Czy w takiej sytuacji od sporządzonego remanentu na dzień wystąpienia wspólników należy zapłacić 10-proc. zryczałtowany podatek?[/b]
W opisanej sytuacji trzeba przeanalizować skutki podatkowe dwóch zdarzeń: przystąpienia do spółki nowych osób i wystąpienia dotychczasowych wspólników.
[srodtytul]Konieczny remanent[/srodtytul]
W sytuacji przystąpienia nowych wspólników, poza innymi obowiązkami (np. zmiana umowy spółki, zgłoszenie do Krajowego Rejestru Sądowego), podstawowym obowiązkiem podatkowym wspólników będzie sporządzenie remanentu towarów handlowych i materiałów, wpisanie jego wartości do księgi przychodów i rozchodów oraz uwzględnienie w rozliczeniach podatkowych przy ustalaniu zaliczek.
Obowiązek ten wynika z § 27 ust. 1 rozporządzenia ministra finansów w sprawie prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów.
Zgodnie z tym przepisem podatnicy są zobowiązani do sporządzenia i wpisania do księgi spisu z natury towarów handlowych, materiałów (surowców) podstawowych i pomocniczych, półwyrobów, produkcji w toku, wyrobów gotowych, braków i odpadów w razie m.in. zmiany wspólnika, zmiany proporcji udziałów wspólników lub likwidacji działalności.
O sporządzeniu spisu z natury należy powiadomić pisemnie urząd skarbowy co najmniej siedem dni przed datą jego sporządzenia.
[srodtytul]Zmiana udziałów[/srodtytul]
Przystąpienie nowych osób do istniejącej już wcześniej dwuosobowej spółki jawnej oznacza zmianę proporcji praw do udziału w zysku tej spółki przysługujących poszczególnym wspólnikom. Ma to wpływ na rozliczenie przez nich podatku dochodowego.
W takiej sytuacji dochód uzyskany przez poszczególnych wspólników spółki jawnej w 2010 r. należy ustalić na podstawie zapisów w księgach, odpowiednio:
- za okres od 1 stycznia 2010 r. do dnia poprzedzającego przystąpienie nowego wspólnika (np. do 31 sierpnia 2010 r.) proporcjonalnie do prawa w udziale w zysku przysługującego każdemu z dwóch wspólników (zgodnie z dotychczasową umową spółki),
- za okres od dnia przystąpienia nowych wspólników do tej spółki (np. od 1 września 2010 r.) do 31 grudnia 2010 r. z uwzględnieniem zmienionej proporcji praw w udziale w zysku (zgodnie ze zmienioną umową spółki).
Należy pamiętać, aby zaktualizować dane spółki w związku z przystąpieniem nowych osób przez złożenie w urzędzie skarbowym formularzy NIP-2 i NIP-D oraz VAT-R.
[srodtytul]Odchodzący płacą fiskusowi[/srodtytul]
Na występujących ze spółki (np. 30 listopada 2010 r.) dotychczasowych wspólnikach ciążą dwa podstawowe obowiązki. Po pierwsze muszą sporządzić spis z natury (na dzień wystąpienia). Stosuje się do niego opisane wyżej zasady (uregulowane w § 27 – 29 rozporządzenia w sprawie prowadzenia księgi przychodów i rozchodów).
Po drugie zobowiązani są do zapłaty podatku z tytułu likwidacji prowadzonej działalności gospodarczej. Zasady jego ustalania określają art. 24 ust. 3 i art. 44 ust. 4 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?n=1&id=346580]ustawy o PIT[/link]. Z przepisów tych wynika, że podatek ten ma charakter ryczałtowy. Jego stawka wynosi 10 proc. dochodu ustalonego zgodnie z art. 24 ust. 3 ustawy o PIT.
[ramka][b]Jak obliczyć podatek likwidacyjny[/b]
[b]Krok 1.[/b]
Ustalamy wartość tzw. remanentu likwidacyjnego. Składają się na nią (wycenione według cen zakupu) pozostałe na dzień likwidacji towary handlowe, materiały (surowce) podstawowe i pomocnicze, półwyroby, wyroby gotowe, braki i odpadki oraz rzeczowe składniki majątku związane z wykonywaną działalnością niebędące środkami trwałymi (tzw. wyposażenie).
[b]Krok 2.[/b]
Obliczamy wskaźnik procentowy, jaki wynika z udziału dochodu w przychodach w okresie ostatnich trzech miesięcy poprzedzających miesiąc, w którym nastąpiła likwidacja działalności (jeżeli w tym okresie dochód nie wystąpił, to w roku podatkowym poprzedzającym rok, w którym nastąpiła likwidacja).
[b]Krok 3.[/b]
Tak ustalony wskaźnik stosujemy do wartości remanentu likwidacyjnego odpowiednio do przypadającego na danego wspólnika udziału w zyskach spółki; otrzymana kwota jest podstawą, od której obliczamy 10-proc. zryczałtowany podatek.
[b]Krok 4.[/b]
Wpłacamy podatek w terminie płatności zaliczki za ostatni miesiąc prowadzonej działalności gospodarczej (przy kwartalnych rozliczeniach w terminie płatności zaliczki za ostatni kwartał prowadzonej działalności). W tym samym terminie trzeba złożyć do urzędu skarbowego spis towarów objętych remanentem likwidacyjnym.[/ramka]
[srodtytul]Zawiadom urząd skarbowy[/srodtytul]
O likwidacji działalności gospodarczej każdy występujący wspólnik zawiadamia urząd skarbowy. Przy wystąpieniu wspólników należy również poinformować urząd skarbowy o sporządzeniu spisu z natury i złożyć aktualizację NIP-2 i NIP-D.
[ramka][b]Przykład[/b]
30 listopada 2010 r. dwóch wspólników wystąpiło z czteroosobowej spółki jawnej. Każdemu z nich przysługiwało prawo do 25 proc. udziału w zysku. Po wystąpieniu ze spółki wspólnicy nie zamierzają kontynuować działalności gospodarczej.
Według remanentu na 30 listopada 2010 r. łączna wartość (według cen zakupu) towarów handlowych, materiałów (surowców) podstawowych i pomocniczych, półwyrobów, wyrobów gotowych, braków i odpadków oraz wyposażenia wyniosła 100 tys. zł.
Na każdego z odchodzących wspólników przypada więc 25 tys. zł wartości spisu z natury (100 tys. zł x 25 proc.).
Od 1 września do 30 listopada 2010 r. każdy ze wspólników odchodzących ze spółki (stosownie do przysługującego mu prawa do udziału w zysku) uzyskał z działalności gospodarczej:
- przychody 100 tys. zł,
- koszty uzyskania przychodu 80 tys. zł,
- dochód 20 tys. zł.
Wskaźnik procentowy wynikający z udziału dochodu w przychodach uzyskanych przez każdego ze wspólników przez ostatnie trzy miesiące poprzedzające miesiąc, w którym nastąpiła likwidacja działalności, wynosi (20 tys. zł : 100 tys. zł) x 100 = 20 proc.
Dochód z remanentu likwidacyjnego przypadający na wspólnika wynosi 5 tys. zł (25 tys. zł x 20 proc.).
Zryczałtowany 10-proc. podatek likwidacyjny, który powinien zapłacić każdy ze wspólników opuszczających spółkę, wynosi więc 500 zł (5 tys. zł x 10 proc.).[/ramka]
[ramka][b]Kiedy nie ma daniny od remanentu[/b]
W pewnych sytuacjach nie wystąpi obowiązek zapłaty podatku likwidacyjnego. Tak będzie, jeśli:
- w wyniku zmiany formy prawnej lub połączenia przedsiębiorstw składniki majątku objęte remanentem zostały wniesione w formie wkładu lub aportu do nowo powstałego lub istniejącego przedsiębiorstwa,
- nastąpiła całkowita lub częściowa zmiana branży,
- osoba fizyczna wniosła w formie wkładu lub aportu do spółki cywilnej albo spółki handlowej składniki objęte remanentem,
- nastąpiło przekształcenie spółki cywilnej w spółkę handlową lub osobowej spółki handlowej w inną osobową spółkę handlową albo w kapitałową spółkę handlową.[/ramka]
[ramka][b]W przyszłym roku bez podatku[/b]
Od 2011 r. 10-proc. zryczałtowany podatek od dochodu z remanentu likwidacyjnego ma być zlikwidowany. W zamian opodatkowane być mają
- dochody ze sprzedaży majątku otrzymanego w związku z likwidacją spółki oraz
- w razie otrzymania środków pieniężnych dochód będący różnicą pomiędzy przychodem z tego tytułu a wydatkami na objęcie udziałów w spółce wypłacającej te środki.
Podatnicy planujący przekształcenia w spółkach osobowych (np. zmianę wspólników) powinni przed podjęciem decyzji przeanalizować, czy odczekanie z tym do nowego roku nie będzie dla nich korzystniejsze podatkowo.
Ustawa nowelizująca wprowadzająca te zmiany (z 29 października 2010 r.) została obecnie przekazana do Senatu.[/ramka]
[i]Autor jest doradcą podatkowym z Wrocławia[/i]
