Z ostatecznej odpowiedzi PFRON, jaką 12 października br. dostała Organizacja Ogólnopolska Baza Pracodawców Osób Niepełnosprawnych, wynika, że pracodawcy muszą zwrócić otrzymane dofinansowania wynagrodzeń pracowników zatrudnionych:

- przed 1 stycznia 2009 r. i pozostających nadal w zatrudnieniu, którzy po tej dacie stali się niepełnosprawni (tzw. starzy pracownicy) i na których pracodawcy nigdy wcześniej nie uzyskali pomocy publicznej z tytułu ich niepełnosprawności,

- od 1 stycznia 2009 r., którzy w miesiącu zatrudnienia byli pełnosprawni, a później stali się niepełnosprawnymi.

To dlatego że nie można uznać, że ci pracownicy zostali zatrudnieni w warunkach efektu zachęty lub w warunkach uprawniających do wyłączenia obowiązku ustalania efektu zachęty.

Skoro tak, to PFRON uważa, że zwrot powinien dotyczyć całego okresu liczonego od 1 stycznia 2009 r., a nie od sierpnia 2010 r., kiedy na swojej stronie internetowej zamieścił komunikat w tej sprawie.

Urząd wycofał się też ze stanowiska z 6 września br., że pomoc uzyskaną do 12 sierpnia 2010 r. na wymienionych pracowników będzie traktować jako należną.

[srodtytul]Żądanie bez uzasadnienia[/srodtytul]

Środki PFRON muszą być zwrócone w kwocie wykorzystanej niezgodnie z przeznaczeniem, pobranej w nadmiernej wysokości lub ustalonej w wyniku kontroli w zakresie stwierdzonych nieprawidłowości, określonej w drodze decyzji nakazującej zwrot wypłaconych środków wraz z odsetkami naliczonymi od tej kwoty, od dnia jej otrzymania, w wysokości określonej jak dla zaległości podatkowych.

Tak stanowi art. 49e [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=5B815297105B572C3A97FF9BFCB431E8?id=257066]ustawy z 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (DzU z 2008 r. nr 14, poz. 92 ze zm.[/link]; dalej ustawa).

Przepis ten nakazuje dokonać zwrotu w ciągu trzech miesięcy od dnia otrzymania wezwania do zapłaty lub ujawnienia okoliczności powodujących obowiązek zwrotu. Przewiduje także, że odsetek nie nalicza się, jeśli wystąpienie okoliczności powodujących obowiązek zwrotu lub wypłaty środków było niezależne od zobowiązanego do zapłaty.

Taką okolicznością jest na pewno zmiana interpretacji BON i PFRON, dotycząca ustalania efektu zachęty, opublikowana w sierpniu br. A więc odsetki nie powinny być naliczane przy zwrotach dokonywanych w ich konsekwencji.

[srodtytul]To jedynie projekt[/srodtytul]

Komunikat zamieszczony na stronie PFRON 21 września br. nie jest dla pracodawców żadną decyzją nakazującą zwrot środków. A jakby tego było mało, nie został podpisany przez osobę uprawnioną. Do uznania ważności decyzji potrzebny jest taki podpis.

Gdy go nie ma, mamy do czynienia nie z decyzją administracyjną, ale z pismem będącym jej projektem. Tak uznał [b]Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu w wyroku z 22 września 2010 r. (IV SA/Po 304/10)[/b].

[srodtytul]Brak weryfikacji[/srodtytul]

PFRON niezasadnie żąda korekt i zwrotu, ponieważ nie weryfikuje dokumentów, zgodnie z [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=686B441927903AB41CEAE3079EAFFDD8?id=297665]rozporządzeniem ministra pracy i polityki społecznej z 9 stycznia 2009 r. w sprawie miesięcznego dofinansowania wynagrodzeń pracowników niepełnosprawnych (DzU nr 8, poz. 43 ze zm.)[/link].

To rozporządzenie wskazuje, że wniosek przez PFRON ma być zweryfikowany w ciągu pięciu dni i po stwierdzeniu nieprawidłowości wnioskodawca ma być wezwany do usunięcia nieprawidłowości. A przecież PFRON tego nie robił.

Poza tym pracodawcy mogą powołać się wprost na art. 26c ustawy, który określa, kiedy dofinansowanie jest wypłacane. Następuje to w ciągu 14 dni od dnia otrzymania kompletnego i prawidłowo wypełnionego wniosku o wypłatę miesięcznego dofinansowania.

Skoro pracodawcy dostali dofinansowanie, to znaczy, że złożony wniosek był kompletny i prawidłowo wypełniony w ocenie PFRON. Jeżeli byłoby inaczej, otrzymaliby decyzję odmawiającą wypłaty, którą mogliby zaskarżyć.

Można tu również uznać, że jeśli PFRON musi weryfikować wnioski w zakresie wadliwie podanej kwoty dofinansowania w drodze decyzji, to tym bardziej powinien zweryfikować zasadność żądania. Nie uczynił tego, więc w sposób dorozumiany zaakceptował taki stan rzeczy.

[srodtytul]Niewiążąca informacja[/srodtytul]

Co z tego wynika dla pracodawców? To, że PFRON niezasadnie domaga się od nich dobrowolnego oddawania kwot, które otrzymali. Opiera się bowiem na komunikatach umieszczanych na swojej stronie internetowej, które nie mają mocy wiążącej decyzji.

Powinien w tej sytuacji wydać taką decyzję dla każdego przedsiębiorcy, od którego domaga się zwrotu dofinansowań, nakazującą jego dokonanie albo wezwać do korekty ze wskazaniem, o których pracowników i o jakie okresy chodzi.

Do czasu otrzymania decyzji lub wezwania pracodawcy nie powinni dokonywać żadnych korekt i zwracać do PFRON już przyznane i wypłacone kwoty pomocy publicznej.

[ramka][b]Sami badamy efekt zachęty[/b]

Od 1 stycznia 2009 r., aby otrzymać dofinansowanie na nowo zatrudnionego pracownika niepełnosprawnego, pracodawca prowadzący działalność gospodarczą musi wykazać wzrost netto zatrudnienia ogółem i wzrost netto zatrudnienia pracowników niepełnosprawnych, czyli tzw. efekt zachęty, wykazany tzw. metodą ilościową.

Efekt ten ustala w stosunku do przeciętnego zatrudnienia ogółem i przeciętnego zatrudnienia osób niepełnosprawnych w okresie poprzedzających 12 miesięcy. Musi to robić samodzielnie. A jeśli okaże się, że efekt zachęty nie wystąpił, powinien skorygować złożone deklaracje i zwrócić nienależnie otrzymane dofinansowania wraz z odsetkami, które naliczy system SODiR (por. komunikat PFRON z 21 września 2010 r., [link=http://www.pfron.org.pl/portal/pl/]www.pfron.org.pl[/link]).

Pracodawca może również wykazywać efekt zachęty tzw. metodą jakościową, czyli aby dostać dofinansowanie na nowo zatrudnionego pracownika, musi spełnić warunki z art. 26b ustawy (np. przyjąć nowego pracownika w miejsce osoby, która sama złożyła wypowiedzenie).[/ramka]

[i]Autorka jest wiceprezesem Ogólnopolskiej Bazy Pracodawców Osób Niepełnosprawnych[/i]