[b]Nasz pracownik z różnych powodów nie chciałby poddać się badaniu konkretnemu lekarzowi medycyny pracy, z którym zakład ma umowę. Czy podwładny, wykonując niezbędne badania okresowe, musi korzystać z placówki medycznej, z którą pracodawca zawarł umowę?[/b] – pyta czytelnik.

Obowiązek wykonywania okresowych i kontrolnych badań lekarskich przez pracowników wynika z art. 211 pkt 5 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=AE89BF528781D2C42167CAF23691862B?id=76037]kodeksu pracy[/link]. i art. 229 k.p. Zgodnie z art. 229 § 4 k.p. pracodawca nie może dopuścić do pracy pracownika bez aktualnego orzeczenia lekarskiego stwierdzającego brak przeciwwskazań do pracy na określonym stanowisku.

Okresowe badania lekarskie są przeprowadzane na koszt pracodawcy i w miarę możliwości w godzinach pracy (art. 229 k.p § 3 i 6). Natomiast pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia za czas przeznaczony na badania.

Jednocześnie nie może odmówić poddania się okresowym badaniom lekarskim, ponieważ takie postępowanie może być podstawą do rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia [b](wyrok SN z 10 maja 2000 r., I PKN 642/99)[/b]. Pracodawca nie może bowiem dopuścić do pracy pracownika bez ważnych badań.

[srodtytul]Szczegóły w rozporządzeniu[/srodtytul]

Zakres i sposób przeprowadzania badań jest określony w [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=4EE135FAF8EF905C8516B95996F2CA7A?n=1&id=74016&wid=195321]rozporządzeniu ministra zdrowia i opieki społecznej z 30 maja 1996 r. w sprawie przeprowadzania badań lekarskich pracowników, zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami oraz orzeczeń lekarskich wydawanych do celów przewidzianych w kodeksie pracy (DzU nr 69, poz. 332 ze zm.)[/link].

Regulacja ta wskazuje m.in. częstotliwość i zakres badań wymaganych do pracy w określonych warunkach. Określa również kwalifikacje, jakie muszą posiadać lekarze przeprowadzający badania.

Badanie lekarskie prowadzone jest na podstawie skierowania wydanego przez pracodawcę (§ 4 rozporządzenia). W takim dokumencie pracodawca musi przede wszystkim określić stanowisko pracy, na którym pracownik jest zatrudniony oraz wskazać występowanie czynników szkodliwych dla zdrowia występujących na tym stanowisku. Przepis nie wskazuje, aby skierowanie określało placówkę dokonująca badań.

Lekarz przeprowadza badanie w zakresie wynikającym ze skierowania i orzeka o braku lub występowaniu przeciwwskazań zdrowotnych do pracy na określonym stanowisku.

Medyk po badaniu wydaje stosowne zaświadczenia. Pracownik lub pracodawca, który nie godzi się z ich treścią, może w ciągu siedmiu dni od wystawienia zaświadczenia wystąpić o przeprowadzenie ponownego badania.

[srodtytul]Powtórna wizyta w gabinecie[/srodtytul]

Wniosek w tej sprawie składa się do lekarza przeprowadzającego pierwsze badanie, a samo badanie „odwoławcze” jest przeprowadzane we właściwym miejscowo wojewódzkim ośrodku medycyny pracy. Jeżeli pierwsze badanie było prowadzone w takim ośrodku, to drugie powinno być wykonane w najbliższej jednostce badawczo-rozwojowej w dziedzinie medycyny pracy.

Badania profilaktyczne mogą być przeprowadzane tylko przez lekarzy posiadających odpowiednie kwalifikacje i wpisanych do odpowiedniego rejestru. Lekarze tacy podlegają kontroli wykonywanej przez wojewódzki ośrodek medycyny pracy lub odpowiednią jednostkę badawczo-rozwojową. Jeżeli w toku kontroli dojdzie do stwierdzenia uchybień w przeprowadzaniu badań, to wszczyna się odpowiednie postępowanie w stosunku do lekarza.

Ponieważ przepisy nie określają, czy pracodawca wskazuje pracownikowi lekarza lub placówkę medyczną, gdzie muszą być przeprowadzone badania, to nie można stwierdzić, że pracownik ma obowiązek dostosowania się do jego wskazówek w tym zakresie. W sytuacji, gdy pracodawca ma podpisaną umowę z odpowiednią placówką, skierowanie do tej placówki wynika jedynie z przesłanek praktycznych. Nie można takiego skierowania potraktować również jako polecenia służbowego, ponieważ nie ma ono związku z wykonywaniem obowiązków pracowniczych.

Skoro nie ma przepisów nakładających na pracownika obowiązek podporządkowania się skierowaniu w zakresie wyboru placówki medycznej, to [b]nie ma przeszkód, aby pracownik udał się do innego lekarza niż wskazany przez pracodawcę i przeprowadził u niego badania okresowe. Koszt takich badań obciąży pracodawcę, ponieważ wynika to wprost z art. 229 § 6 k.p.[/b]

[ramka][b]Uwaga[/b]

Nie ma procedury pozwalającej na „wyłączenie danego lekarza” z określonych badań. Zakładając, że pracownik ma możliwość wyboru placówki lekarskiej, w której podda się badaniom okresowym, nie ma potrzeby do jej wprowadzania. Takie opcje są uzasadnione tylko w sytuacjach, gdzie przepisy określają właściwość miejscową lub rzeczową organu lub sądu orzekającego w sprawie. [/ramka]

[i]Autor jest radcą prawnym w Kancelarii Prawnej Atys i Wspólnicy[/i]