Bankowy tytuł egzekucyjny (b.t.e.) stanowi wyraz szczególnego uprzywilejowania banków wobec innych kategorii wierzycieli. B.t.e. to dokument stwierdzający istnienie wymagalnej wierzytelności banku wobec osoby, która dokonała z nim czynności bankowej w myśl art. 5 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=AEADD60E924D21A096451ECDA29D2B54?id=165971]prawa bankowego[/link] (np. kredytobiorca, poręczyciel) bądź która ustanowiła na rzecz banku zabezpieczenie takiej wierzytelności.

[srodtytul]Podstawa wystawienia[/srodtytul]

Wierzytelność banku objęta b.t.e. musi mieć charakter pieniężny albo dotyczyć wydania rzeczy ruchomej, na której ustanowiony został zastaw rejestrowy bądź której własność została przeniesiona na bank w celu zabezpieczenia wierzytelności. Bankowy tytuł egzekucyjny może być wystawiony na podstawie ksiąg banku albo innych dokumentów związanych z dokonywaniem czynności bankowych.

Wszelkie niezbędne elementy treści b.t.e. zostały określone w art. 96 ust. 2 prawa bankowego. Powinno się w nim znaleźć m.in:

- oznaczenie banku, który tytuł wystawił;

- datę jego wystawienia;

- oznaczenie dłużnika zobowiązanego do zapłaty;

- czynność bankową, z której wynikają dochodzone roszczenia;

- wysokość zobowiązania wraz z terminami płatności.

Dokument ten powinien być opatrzony pieczęcią banku oraz podpisami osób uprawnionych do działania w jego imieniu. B.t.e. jest – w sensie prawnym – tytułem egzekucyjnym w świetle przepisów kodeksu postępowania cywilnego.

[srodtytul]Klauzula wykonalności[/srodtytul]

Bankowym tytułom egzekucyjnym – w myśl art. 781 § 2 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=25105BE76B5D909687DDB0516B81EA63?id=70930]k.p.c[/link]. – klauzulę wykonalności nadaje sąd rejonowy właściwości ogólnej dłużnika. Klauzulę wykonalności sąd nadaje zawsze na pisemny wniosek banku. Nadając ją, bada jedynie, czy b.t.e. został wystawiony w terminie określonym w oświadczeniu dłużnika o poddaniu się egzekucji oraz na kwotę nieprzewyższającą kwoty podanej w tym oświadczeniu. Sprawdza też, czy b.t.e. odpowiada wymogom formalnym określonym w art. 96 ust. 2 prawa bankowego oraz czy do wniosku bank dołączył wymagane prawem dokumenty. Sąd nie sprawdza podstawy prawnej, z której wynika roszczenie objęte b.t.e.

Postępowanie o nadanie klauzuli wykonalności ma charakter formalny, a klauzula powinna zostać wydana w ciągu trzech dni (termin ten ma jedynie charakter instrukcyjny) od dnia złożenia wniosku. Po nadaniu przez sąd klauzuli wykonalności b.t.e. staje się tytułem wykonawczym i jest podstawą wszczęcia egzekucji przez komornika.

[srodtytul]Przywileje dla dłużnika[/srodtytul]

Zasadniczo banki nie informują dłużnika o wystawieniu b.t.e. oraz o skierowaniu wniosku do sądu o nadanie mu klauzuli wykonalności. Dłużnik nie jest zawiadamiany przez sąd o postępowaniu klauzulowym, nie uczestniczy w nim, a samo postępowanie ma charakter nieprocesowy. O nadaniu klauzuli wykonalności dłużnik dowiaduje się dopiero w momencie doręczenia mu zawiadomienia o wszczęciu egzekucji.

Na postanowienie o nadaniu b.t.e. klauzuli wykonalności przysługuje dłużnikowi zażalenie, które jest pierwszą możliwością wzruszenia b.t.e. Tygodniowy termin do wniesienia zażalenia biegnie od daty doręczenia mu zawiadomienia o wszczęciu egzekucji. Postępowanie takie może być jednak mało skuteczne, sąd w postępowaniu odwoławczym bada bowiem jedynie formalną prawidłowość jego wystawienia i prawidłowość postępowania klauzulowego. Ponadto takie zażalenie nie wstrzymuje postępowania egzekucyjnego.

Właściwa obrona przeciwko b.t.e. jest możliwa jedynie w drodze powództwa opozycyjnego z art. 840 k.p.c.,mającego na celu pozbawienie w całości lub w części wykonalności tytułu wykonawczego, względnie zwolnienie zajętego przedmiotu spod egzekucji.

[srodtytul]Z pomocą przychodzi powództwo[/srodtytul]

Może być ono wytoczone zarówno po wszczęciu egzekucji, jak i przed jej rozpoczęciem.

W powództwie takim dłużnik banku może podnieść wszelkie zarzuty materialnoprawne dotyczące wierzytelności banku

– chodzi tu o zarzuty powstałe przed wystawieniem b.t.e., przed wydaniem klauzuli wykonalności, a także po jej wydaniu. Przede wszystkim jednak powództwo z art. 840 k.p.c. umożliwia dłużnikowi kontrolę stosunku prawnego będącego podstawą wydania przez bank b.t.e. Pamiętać bowiem należy, że b.t.e. do czasu wszczęcia postępowania przeciwegzekucyjnego na żadnym etapie nie mógł być merytorycznie zweryfikowany przez sąd. Poprzez powództwo opozycyjne dłużnik uzyskuje bardzo szeroki zakres kontroli stosunku prawnego będącego podstawą wydania b.t.e.

[srodtytul]Od pozwu jest opłata[/srodtytul]

Postępowanie wszczęte w ramach powództwa opozycyjnego jest typowym postępowaniem sądowym. Zasadniczo wytacza się je przed sądem, w okręgu którego prowadzi się egzekucję, a pozew powinien spełniać wymogi przewidziane dla pism procesowych (art. 126 k.p.c.) i pozwu (art. 187 oraz 843 § 3 k.p.c.). Dłużnik powództwo takie musi opłacić.

Choć wszczęcie powództwa przeciwegze-kucyjnego nie wstrzymuje ewentualnego postępowania egzekucyjnego, a postępowania tego nie może zawiesić, dłużnik celem zabezpieczenia swojego majątku może skorzystać z możliwości, jaką daje mu postępowanie zabezpieczające. W tym celu powinien złożyć wniosek o zabezpieczenie powództwa opozycyjnego przez zawieszenie toczącego się postępowania egzekucyjnego.

W przypadku postępowania przeciwegzekucyjnego ciężar dowodu spoczywa na dłużniku. Jeśli skończy się ono jego wygraną, to zgodnie z art. 825 pkt 2 k.p.c. wszczęte przeciwko niemu postępowanie egzekucyjne zostaje obligatoryjnie umorzone przez komornika.

[ramka][b]Uwaga[/b]

Oświadczenie o poddaniu się egzekucji jest częścią praktycznie każdej umowy zawieranej z bankiem.Uprawnienie do wystawiania b.t.e. przysługuje tylko bankom. Nie mogą wystawiać go spółdzielcze kasy oszczędnościowo--kredytowe, bo one bankami nie są.[/ramka]