[b]Współwłaściciel udzielił spółce jawnej oprocentowanej pożyczki. Od umowy pożyczki opłacony został podatek od czynności cywilnoprawnych. Obecnie spółka chce się rozwiązać poprzez uchwałę wspólników. Majątek spółki nie wystarcza jednak na spłatę tej pożyczki w całości. Czy wierzyciel (będąc równocześnie wspólnikiem spółki) może umorzyć spółce część pożyczki wraz z odsetkami? Jeśli tak, to jakie to wywołuje skutki prawne i podatkowe? Czy jest jakieś inne rozwiązanie poza umorzeniem pożyczki (np. dopłata wspólników do kapitału)? Wspólnicy rozliczają się z podatku dochodowego na zasadach ogólnych.[/b]
Zasady, jakimi należy kierować się przy likwidacji spółki jawnej, zapisane zostały w przepisach tytułu II działu I rozdziału 5 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=C7EF0D83748B0AEDDF5630C4CCD56C7E?id=133014]kodeksu spółek handlowych[/link]. Art. 82 § 1 wskazuje, że w przypadku likwidacji spółki jawnej z majątku spółki spłaca się przede wszystkim zobowiązania spółki oraz pozostawia się odpowiednie kwoty na pokrycie zobowiązań niewymagalnych lub spornych.
Z kolei w art. 83 ustawodawca zastrzegł, że jeżeli majątek spółki nie wystarcza na spłatę udziałów i długów, niedobór dzieli się między wspólników stosownie do postanowień umowy, a wobec ich braku w stosunku, w jakim wspólnicy uczestniczą w stracie. W razie niewypłacalności jednego ze wspólników przypadającą na niego część niedoboru dzieli się między pozostałych wspólników w takim samym stosunku.
Zatem gdyby miała nastąpić likwidacja spółki, wspólnicy musieliby spłacić dług wobec pożyczkodawcy – wspólnika.
Oczywiście [b]możliwe jest umorzenie przez pożyczkodawcę należności, jednak bez względu na to, czy stanie się to jeszcze w czasie istnienia spółki, czy po jej ustaniu, spowoduje to powstanie przychodu podatkowego po stronie wspólników (byłych wspólników) spółki.
Możliwe jest także wcześniejsze wygaszenie wierzytelności spółki wobec wspólnika poprzez zmianę umowy spółki, wniesienie wkładu przez wspólnika i następnie spłatę przez spółkę zobowiązania (czy też raczej konwersję zobowiązania spółki)[/b]. W przypadku spółki jawnej, wobec braku kapitału zakładowego, trudno by było mówić o dopłacie w takim znaczeniu, jak w spółce kapitałowej.
Należy jednak pamiętać, że taka [b]konwersja (nawet gdybyśmy ją nazwali dopłatą) spowoduje obowiązek zapłaty przez spółkę podatku od czynności cywilnoprawnych[/b] (PCC). Dojdzie bowiem tutaj do zmiany umowy spółki jawnej, a jest to czynność podlegająca PCC (zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 2 w związku z pkt 1 lit. k) ustawy o PCC).
W przypadku spółki osobowej za zmianę umowy uznaje się: wniesienie lub podwyższenie wkładu, którego wartość powoduje zwiększenie majątku spółki albo podwyższenie kapitału zakładowego, pożyczkę udzieloną spółce przez wspólnika, dopłaty oraz oddanie przez wspólnika spółce rzeczy lub praw majątkowych do nieodpłatnego używania.
[i]Autor jest współpracownikiem Vademecum Głównego Księgowego, ABC Wolters Kluwer Polska[/i]
