Pracodawca nie może dopuścić do pracy osoby, która nie ma aktualnego orzeczenia lekarskiego stwierdzającego brak przeciwwskazań do pracy. Dlatego podejmując decyzję o zatrudnieniu nowej osoby, powinien wcześniej skierować ją na wstępne badania lekarskie (art. 229 § 1 pkt 1 i § 4 kodeksu pracy). Dzięki temu medyk stwierdzi, czy może ona pracować na proponowanym jej stanowisku.
[srodtytul]Najpierw wstępne[/srodtytul]
Nie tylko nowo zatrudnieni podlegają badaniom wstępnym. Obowiązek ich wykonania mają też pracownicy młodociani przenoszeni na inne stanowiska pracy oraz inni pracownicy przenoszeni na stanowiska, na których występują czynniki szkodliwe dla zdrowia lub warunki uciążliwe.
[ramka][b]Przykład 1[/b]
Pani Magda jeszcze podczas studiów zatrudniła się w przychodni przyszpitalnej jako rejestratorka. Po kilku latach otrzymała propozycję pracy w pracowni rtg. Przed rozpoczęciem nowego zajęcia pracodawca skierował ją na wstępne badania lekarskie. Pracownica zakwestionowała polecenie, twierdząc, że przechodziła już takie badania. Tymczasem szef postąpił prawidłowo, bo na nowym stanowisku występuje narażenie na czynniki szkodliwe dla zdrowia. [/ramka]
Badań wstępnych nie muszą wykonywać osoby przyjmowane ponownie do pracy u tego samego pracodawcy na to samo stanowisko lub o takich samych warunkach pracy, na podstawie kolejnej umowy o pracę zawartej bezpośrednio po rozwiązaniu lub wygaśnięciu poprzedniej umowy o pracę z tym pracodawcą (art. 229 § 1 zdanie drugie k.p.).
[srodtytul]Potem okresowe[/srodtytul]
Wstępne badania lekarskie to jedynie początek profilaktycznej ochrony zdrowia. W trakcie zatrudnienia podwładny może być bowiem skierowany na tzw. okresowe badania lekarskie (art. 229 § 2 k.p.). Częstotliwość ich przeprowadzania zależy od rodzaju wykonywanej pracy, a co za tym idzie od narażenia pracownika na czynniki szkodliwe dla zdrowia.
To, jak często zatrudniony na danym stanowisku powinien wykonywać badanie okresowe, wynika ze wskazówek metodycznych stanowiących załącznik nr 1 do [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=0013D356FC166EF49B756CF3B77EAB24?id=74016]rozporządzenia ministra zdrowia i opieki społecznej z 30 maja 1996 r. w sprawie przeprowadzania badań lekarskich pracowników, zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami oraz orzeczeń lekarskich wydawanych do celów przewidzianych w kodeksie pracy (DzU nr 69, poz. 332 ze zm.)[/link].
Informację o konieczności przeprowadzenia pierwszego, a potem kolejnych badań okresowych szef i pracownik znajdą też w orzeczeniu o zdolności do wykonywania pracy wydanym po przeprowadzeniu odpowiednio badania wstępnego czy okresowego.
[srodtytul]Dodatkowe wizyty[/srodtytul]
Niekiedy oprócz standardowych badań okresowych konieczne są dodatkowe. Obowiązek ich przeprowadzenia powstaje w razie wydania orzeczenia:
- o konieczności przeniesienia pracownika do innej pracy ze względu na stwierdzenie szkodliwego wpływu wykonywanej pracy na zdrowie pracownika,
- stwierdzającego, że ze względu na stan ciąży kobieta nie powinna wykonywać dotychczasowej pracy,
- stwierdzającego u pracownika objawy wskazujące na powstawanie choroby zawodowej,
- stwierdzającego niezdolność do wykonywania dotychczasowej pracy przez pracownika, który uległ wypadkowi przy pracy lub u którego stwierdzono chorobę zawodową, lecz nie zaliczono go do żadnej grupy inwalidzkiej.
Tak stanowi § 6 pkt 1 rozporządzenia z 30 maja 1996 r.
Dodatkowe okresowe badanie lekarskie wykonuje się poza terminami wynikającymi ze wskazówek metodycznych i wcześniejszego orzeczenia lekarskiego. Skierowanie na nie szef wydaje po zgłoszeniu przez pracownika niemożności wykonywania dotychczasowej pracy (§ 6 pkt 1 rozporządzenia z 30 maja 1996 r.).
[ramka][b]Przykład 2[/b]
Pani Jolanta, zatrudniona jako pracownik magazynowy, w związku z potwierdzonym stanem ciąży otrzymała orzeczenie o przeciwwskazaniu do wykonywania dotychczasowej pracy. Przed przeniesieniem pracownicy na czas ciąży do innej pracy szef skierował ją na dodatkowe badanie okresowe. Postąpił prawidłowo.[/ramka]
[srodtytul]Koszty dla firmy[/srodtytul]
W miarę możliwości badania okresowe powinny być przeprowadzane w godzinach pracy. Jednak za czas niewykonywania pracy w związku z tymi wizytami u lekarza podwładny zachowuje prawo do wynagrodzenia. Dotyczy to zarówno standardowych badań okresowych, jak i dodatkowych (art. 229 § 3 k.p.).
Ponadto gdyby badania miały być wykonane w innej miejscowości niż miejsce pracy pracownika, przysługują mu też należności na pokrycie kosztów przejazdu według zasad obowiązujących przy podróżach służbowych (art. 229 § 3 k.p.).
