Trzeba płacić za uszkodzone auto

Odpowiedzialność gminnego urzędnika za powierzony mu samochód służbowy regulują przepisy kodeksu pracy. Odpowiada on w sytuacji, w której uszkodzi pojazd w skutek niewykonania lub nienależytego wykonania obowiązków pracowniczych. Pamiętać również należy, że zasady tej odpowiedzialności zmieniają się w zależności od tego, czy samochód był wykorzystywany przez pracownika w godzinach pracy, czy też po godzinach – do celów prywatnych.

[srodtytul]Na zasadach ogólnych[/srodtytul]

W sytuacji pierwszej zastosowanie będą miały wyłącznie przepisy kodeksu pracy dotyczące odpowiedzialności materialnej pracownika za szkodę wyrządzoną pracodawcy. Przepisy tej ustawy rozróżniają dwa rodzaje tej odpowiedzialności. Pierwsza to odpowiedzialność na zasadach ogólnych, uregulowana w art. 122 i n. Druga to odpowiedzialność za powierzone mienie (art. 124 k.p.).

Na zasadach ogólnych pracownik odpowie przede wszystkim za spowodowaną usterkę w samochodzie, np. gdy był zobowiązany wymieniać olej, a ponieważ tego nie zrobił, uszkodził silnik. Jeżeli w takiej sytuacji zostanie mu udowodnione, że szkoda powstała z winy umyślnej, pracownik musi pokryć wartość szkody w pełnej wysokości. Mówi o tym wprost art. 122 k.p., zgodnie z którym, jeżeli pracownik umyślnie wyrządził szkodę, jest obowiązany do jej naprawienia w pełnej wysokości. Pamiętać przy tym należy, że pracownik umyślnie wyrządza szkodę nie tylko w sytuacji, w której celem jego działania jest wyrządzenie szkody pracodawcy, ale także wtedy, gdy rozmyślnie, naruszając swoje obowiązki pracownicze, godzi się na jej powstanie.

[srodtytul]Rzeczywista strata[/srodtytul]

Warto w tym miejscu wyjaśnić, jak należy rozumieć sformułowanie kodeksowe nakazujące pracownikowi naprawić szkodę w pełnej wysokości. Jest to konieczność pokrycia zarówno rzeczywistej straty pracodawcy, jak i utraconych przez niego korzyści. Zaznaczyć w tym miejscu trzeba, że rzeczywistą stratą jest uszczerbek majątkowy poniesiony przez zakład pracy w mieniu, które do niego należało przed wyrządzeniem mu szkody. W myśl art. 115 k.p. pracownik ponosi odpowiedzialność za szkodę w granicach rzeczywistej straty pracodawcy wtedy, kiedy wynikła ona wskutek niewykonania lub nienależytego wykonania – z jego winy nieumyślnej – obowiązków pracowniczych (art. 114 k.p.). Jeżeli więc, ujmując rzecz przykładowo, zniszczeniu uległ samochód, to rzeczywistą stratą zakładu pracy jest przede wszystkim jego wartość. Nie ma przy tym znaczenia, co się dalej dzieje ze zniszczonym samochodem. Jak bowiem podkreślił [b]Sąd Najwyższy w wyroku z 20 maja 1983 r., [/b]w sytuacji gdy przepisy nakazują pracownikowi wyrównanie szkody w pełnej wysokości, całą tak zrozumianą [b]szkodę powinien pracownik wyrównać zakładowi pracy, i to bez względu na to, co się będzie dalej działo z uszkodzonym samochodem,[/b] w szczególności zaś bez względu na to, czy samochód ten w dalszym rozwoju wydarzeń zostanie sprzedany i ewentualnie za jaką cenę [b](IV PR 86/83).[/b]

Pamiętać także należy, że poszkodowany ma prawo wybrać rodzaj odszkodowania. Ma prawo żądać naprawy albo pieniędzy. Jednak, jak podkreślił [b]Sąd Najwyższy w wyroku z 11 czerwca 2003 r.[/b], w przypadku gdy koszty naprawy samochodu po wypadku przekraczają wartość samochodu sprzed tego zdarzenia w stopniu, który uzasadnia uznanie naprawy za nieopłacalną, celowe i uzasadnione będzie odstąpienie przy ustalaniu odszkodowania od dokonania restytucji [b](V CKN 308/01)[/b].

Za szkodę w mieniu powierzonym z obowiązkiem zwrotu albo do wyliczenia się, powstałą wskutek kradzieży przez nieznanych sprawców, pracownik ponosi odpowiedzialność w takim zakresie, w jakim można mu zarzucić niewykonanie lub nienależyte wykonanie obowiązku pieczy.

[srodtytul]Używany do celów prywatnych[/srodtytul]

[b]Jak podkreślił Sąd Najwyższy w wyroku z 28 maja 1976 r. [/b]samowolne użycie samochodu zakładu pracy przez pracownika kierowcę dla własnych celów po zrealizowaniu objętego treścią stosunku pracy zadania i udzielonego mu polecenia, określającego cel, sposób i czas używania tego samochodu, nie jest wykonywaniem obowiązków pracowniczych i wykracza poza treść wiążącego strony stosunku pracy. Za wynikłą z takiego zachowania się pracownika szkodę dla zakładu pracy odpowiada on na podstawie przepisów prawa cywilnego [b](IV PR 49/76)[/b].

W takiej sytuacji odszkodowanie za uszkodzenie samochodu może obejmować oprócz kosztów jego naprawy także zapłatę sumy pieniężnej odpowiadającej różnicy między wartością tego samochodu przed uszkodzeniem i po naprawie [b](uchwała SN z 12 października 2001 r., III CZP 57/01)[/b].