W dobie kryzysu coraz więcej osób boi się utraty pracy. Kuszącą perspektywą w takiej sytuacji jest długa choroba i zwolnienie lekarskie. W ten sposób pracownik zapewnia sobie stabilizację zatrudnienia i stały dochód przez kilka miesięcy. Zgodnie bowiem z art. 41 [link=http://aktyprawne.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=76037]kodeksu pracy[/link] nie wolno dać wypowiedzenia podwładnemu przebywającemu na zwolnieniu lekarskim, przynajmniej przez pewien czas. A konkretnie do momentu upływu okresów uprawniających do rozwiązania umowy bez wypowiedzenia, określonych w art. 53 k.p.
Z tego przepisu wynika ochrona przed zwolnieniem przez trzy miesiące, jeśli pracownik jest zatrudniony w firmie krócej niż sześć miesięcy. Dla zatrudnionych u pracodawcy co najmniej przez sześć miesięcy okres ochrony obejmuje natomiast czas pobierania z tego tytułu wynagrodzenia chorobowego, zasiłku chorobowego i świadczenia rehabilitacyjnego przez pierwsze trzy miesiące.
Tak długi okres ochronny obowiązuje także, gdy pracownik korzysta ze zwolnienia lekarskiego na skutek wypadku przy pracy lub stwierdzenia u niego choroby zawodowej. Trzeba jednak pamiętać, że w żadnym wypadku nie będzie można zwolnić pracownika, który stawi się do pracy w związku z ustaniem przyczyny nieobecności. A jeśli pracodawca będzie miał możliwość, to powinien ponownie zatrudnić takiego zwolnionego, o ile w ciągu sześciu miesięcy od rozwiązania umowy o pracę ten zgłosi chęć powrotu i zrobi to niezwłocznie po ustaniu przyczyny nieobecności.
Nie jesteśmy jednak w tych okolicznościach zupełnie bezradni. Przepisy ubezpieczeniowe wyposażyły ZUS i płatników zgłaszających do ubezpieczenia chorobowego powyżej 20 osób w uprawnienie do kontroli zatrudnionych osób co do prawidłowości wykorzystywania zwolnień od pracy. Mamy zatem prawo sprawdzić, czy okres niedyspozycji pożytkują zgodnie z celem zaświadczenia lekarskiego. Możemy też zweryfikować prawdziwość wystawionego L4.
Jeśli uda nam się przyłapać pracownika na tym, że w trakcie zwolnienia się nie kuruje, zostanie on pozbawiony za cały czas absencji prawa do zasiłku chorobowego. Potwierdza to art. 17 [link=http://aktyprawne.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=176768]ustawy z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (DzU z 2005 r. nr 31, poz. 267 ze zm.[/link], dalej ustawa zasiłkowa).
Zgodnie z tym przepisem ubezpieczony wykonujący w trakcie orzeczonej niezdolności do pracy pracę zarobkową lub wykorzystujący zwolnienie w sposób niezgodny z jego celem traci prawo do zasiłku chorobowego za cały okres tego zwolnienia. Dotyczy to czasu otrzymywania wynagrodzenia chorobowego z art. 92 k.p., zasiłku chorobowego i świadczenia rehabilitacyjnego. Ponadto zasiłek ten nie przysługuje, gdy zaświadczenie lekarskie zostało sfałszowane. Istnieje dużo wątpliwości interpretacyjnych, jak rozumieć te pojęcia. Sąd Najwyższy zastanawiał się nad tym wiele razy.
[ramka][b]Kiedy chory pozostaje bez świadczeń[/b]
Wynagrodzenie chorobowe z art. 92 k.p. i zasiłek chorobowy nie przysługują m.in.
- za absencje, za które np. podwładny zachowuje prawo do wynagrodzenia według przepisów płacowych obowiązujących w zakładzie,
- za niezdolności do pracy przypadające w trakcie urlopu bezpłatnego lub wychowawczego, tymczasowego aresztowania albo odbywania kary pozbawienia wolności,
- po ustaniu zatrudnienia lub działalności zainteresowanego, który:
1. ma ustalone prawo do emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy,
2. kontynuuje działalność zarobkową lub podjął nową o charakterze zarobkowym, stanowiącą tytuł do objęcia obowiązkowo lub dobrowolnie ubezpieczeniem chorobowym albo zapewniającą prawo do świadczeń z tytułu choroby,
3. pobierającego zasiłek dla bezrobotnych, zasiłek przedemerytalny lub świadczenie przedemerytalne,
4. podlega obowiązkowo ubezpieczeniu społecznemu rolników,
5. wyczerpał prawo do zasiłku chorobowego,
- osobie odsuniętej od pracy z powodu nosicielstwa zarazków choroby zakaźnej, jeżeli nie podjęła propozycji innej pracy niezabronionej takim pracownikom, odpowiadającej jej kwalifikacjom lub wymagającej przeszkolenia,
- za cały okres niezdolności do pracy, jeśli chory spowodował ją w wyniku umyślnego przestępstwa lub wykroczenia,
- za pierwsze pięć dni zwolnienia lekarskiego, jeśli zainteresowany spowodował je nadużyciem alkoholu. [/ramka]
