[b] Firma straciła głównego kontrahenta, w związku z czym szykuje się do redukcji personelu. Mają one objąć kobietę zatrudnioną w niej od 37 lat i 5 miesięcy, która w sierpniu 2009 r. skończy 55 lat. Czy może ją zwolnić ze względu na kryzys (zlikwidowanie wydziału) i zostawić bez żadnej odprawy? [/b]

Nie ma przeszkód, by zakład zwolnił taką osobę. Nie korzysta ona bowiem z tzw. ochrony przedemerytalnej przed wręczeniem jej wypowiedzenia, określonej w art. 39 [link=http://aktyprawne.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=76037]kodeksu pracy[/link]. W świetle tego przepisu nie wolno wręczyć wymówienia zatrudnionemu, któremu brakuje nie więcej niż cztery lata do osiągnięcia wieku emerytalnego, pod warunkiem że okres zatrudnienia umożliwia mu uzyskanie prawa do emerytury z osiągnięciem tego wieku.

[srodtytul]Wątpliwe gwarancje pracy [/srodtytul]

Ta tzw. ochrona przedemerytalna na pewno przysługiwałaby pracownicy w sierpniu 2010 r., kiedy to osiągnie 56 lat, czyli na cztery lata przed uzyskaniem emerytury w powszechnym wieku. Szef planuje jednak rozstać się z nią jeszcze w tym roku. Można więc jeszcze rozpatrzyć, czy czasami podwładna nie uzyska w sierpniu 2009 r. (kiedy skończy 55 lat) prawa do emerytury pomostowej i czy z tego tytułu nie podlega już teraz wzmożonej ochronie przed utratą posady.

Nie sposób jednak odpowiedzieć na to pytanie, bo czytelniczka podała zbyt mało szczegółów. Dlatego nie można jednoznacznie odpowiedzieć, czy opisana kobieta ma odpowiedni staż szczególny. Ale nawet zakładając, że ma, to nie gwarantuje to jej ochrony przedemerytalnej między 51 a 55 rokiem życia. [link=http://aktyprawne.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=294728]Ustawa z 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych (DzU nr 237, poz. 1656)[/link] operuje bowiem pojęciem wieku, a nie wieku emerytalnego. I właśnie przez ten rozdźwięk między nią a art. 39 kodeksu pracy opisana kobieta nie skorzysta z gwarancji zatrudnienia.

[b]Skoro ustaliśmy, że pracownica nie podlega ochronie przedemerytalnej, nie ma przeszkód do jej zwolnienia za wypowiedzeniem z powodu trudności finansowych przedsiębiorstwa. Czy zostanie ona z pustymi rękami, zależy od tego, jak duży zakład ją zatrudnia.[/b]

[srodtytul]Odprawa od większej firmy[/srodtytul]

Jeśli pracuje w zakładzie zatrudniającym co najmniej 20 osób, dostanie odprawę, gdyż wchodzi wtedy w grę rozstanie z przyczyn niedotyczących pracowników. Stosujemy wówczas [link=http://aktyprawne.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=169524]ustawę z 13 marca 2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników (DzU nr 90, poz. 844 ze zm.)[/link]. Jej wysokość zależy od długości stażu w zwalniającym podmiocie, a dla okresu zatrudnienia opisanej kobiety wynosi wynagrodzenie za trzy miesiące. Liczymy je jak ekwiwalent za niewykorzystany urlop wypoczynkowy.

[srodtytul]Z małego zakładu na świadczenie[/srodtytul]

[b]Odejście z powodu trudności finansowych z mniejszej firmy (zatrudniającej poniżej 20 osób) nie daje podwładnej prawa do odprawy z ustawy z 13 marca 2003 r.[/b] Chyba że gwarantują ją przepisy zakładowe tej ostatniej. W obydwu sytuacjach (strata posady w większym lub mniejszym przedsiębiorstwie) zwolniona ma ewentualnie szanse na świadczenie przedemerytalne z ZUS. Przysługuje ono bowiem m.in. kobiecie, która:

> została zwolniona z przyczyn dotyczących zakładu pracy; przyczyny te rozumiemy szeroko jako rozwiązanie m.in. stosunku pracy:

– z przyczyn niedotyczących pracowników zgodnie z ustawą z 13 marca 2003 r., a przez zatrudniającego mniej niż 20 pracowników według kodeks pracy,

– z powodu ogłoszenia upadłości pracodawcy, jego likwidacji lub likwidacji stanowiska pracy z przyczyn ekonomicznych, organizacyjnych, produkcyjnych albo technologicznych,

– przez zatrudnionego na podstawie art. 55 § 1[sup]1[/sup] kodeksu pracy ze względu na ciężkie naruszenie podstawowych obowiązków wobec pracownika oraz wygaśnięcie stosunku pracy w razie śmierci pracodawcy lub gdy odrębne przepisy przewidują wygaśnięcie stosunku pracy w wyniku przejścia zakładu lub jego części na innego pracodawcę i niezaproponowania przez tego ostatniego nowych warunków pracy i płacy,

> w ostatniej firmie przepracowała przynajmniej sześć miesięcy,

> do dnia rozwiązania z nią umowy o pracę ukończyła 55 lat oraz ma minimum 30-letnie okresy składkowe i nieskładkowe.

Wynika tak z art. 2 ust. 1 pkt 2 [link=http://aktyprawne.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=173726]ustawy z 30 kwietnia 2004 r. o świadczeniach przedemerytalnych (DzU nr 120, poz. 1252)[/link].

Zatrudniona otrzyma zatem świadczenie przedemerytalne pod warunkiem, że jej angaż rozwiąże się w wyniku wypowiedzenia z przyczyn ekonomicznych najwcześniej we wrześniu 2009 r. Dopiero bowiem w sierpniu kończy ona 55 lat, co jest warunkiem nabycia świadczenia przedemerytalnego.

[srodtytul]Dopilnuj formalności[/srodtytul]

Zanim jednak była pracownica dostanie świadczenie przedemerytalne, najpierw musi pobierać zasiłek dla bezrobotnych przez minimum sześć miesięcy. Aby nabyła pierwszą należność, musimy pamiętać o odpowiednim sformułowaniu dokumentów pieczętujących rozstanie, głównie wypowiedzenia i świadectwa pracy. Jasno ma z nich wynikać, że kobieta została zwolniona z przyczyn np. organizacyjnych, likwidacji działu itp. Dlatego też mała firma, choć nie ma takiego obowiązku, powinna podać podstawę prawną wypowiedzenia, czyli art. 32 § 1 pkt 2 kodeksu pracy, oraz powód, np. z powodu likwidacji działu zakładu (patrz wzory pism w załączniku)

[ramka][b]Dla kogo świadczenia z ZUS[/b]

Przypominamy, że emerytura pomostowa przysługuje pracownicy, która spełnia łącznie warunki:

- urodziła się po 31 grudnia 1948 r.,

- ma co najmniej 15-letni okres pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze,

- osiągnęła co najmniej 55 lat,

- wykazuje się co najmniej 25 latami okresów składkowych i nieskładkowych,

- przed 1 stycznia 1999 r. wykonywała przez co najmniej jeden dzień pracę w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w rozumieniu ustawy o FUS,

- po 31 grudnia 2008 r. wykonywała pracę w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze w rozumieniu ustawy pomostowej,

- nastąpiło z nią rozwiązanie stosunku pracy[/ramka]