Transfer majątku będzie więc neutralny podatkowo.

Zgodnie z art. 2 ust. 1 pkt 3 ustawy o PIT jej przepisów nie stosuje się do przychodów podlegających ustawie o podatku od spadków i darowizn. Ta druga przewiduje wiele zwolnień. Powoduje to, że mamy możliwość bezpodatkowego przekazania firmy. Będzie tak w przypadku darowizny dla najbliższej rodziny przedsiębiorstwa prowadzonego w ramach indywidualnej działalności gospodarczej (na podstawie wpisu do ewidencji).

[ramka][b]Przykład [/b]

Przedsiębiorca prowadzi samodzielnie działalność gospodarczą – zakład produkcyjny. Ze względów zdrowotnych zamierza przenieść firmę na syna nieprowadzącego działalności gospodarczej. Nastąpi to w drodze darowizny. Transfer majątku nie wywołuje konsekwencji zarówno w zakresie podatku od spadków i darowizn po stronie syna (po spełnieniu warunków z art. 4a ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn), jak również w zakresie PIT po stronie przedsiębiorcy i jego syna (art. 2 ust. 1 pkt 3 ustawy o PIT).[/ramka]

[srodtytul]Zerowy remanent [/srodtytul]

Aby całkowicie uniknąć negatywnych skutków podatkowych po stronie darczyńcy, przekazanie firmy powinno nastąpić przed zawiadomieniem organu podatkowego o likwidacji przedsiębiorstwa. Przypomnijmy, że zgodnie z art. 24 ust. 3 ustawy o PIT przedsiębiorca, który kończy działalność, powinien zasadniczo sporządzić tzw. remanent likwidacyjny.

Z art. 44 ust. 4 ustawy o PIT wynika, że podatek od dochodu ustalonego na skutek remanentu sporządzonego na dzień likwidacji działalności gospodarczej wynosi 10 proc. Za dzień likwidacji działalności gospodarczej uznaje się dzień określony w zawiadomieniu urzędu skarbowego.

Jeżeli zatem przedsiębiorstwo zostanie przekazane przed datą tego zawiadomienia, nie powstanie dochód z remanentu likwidacyjnego. Nie będzie więc obowiązku zapłaty zryczałtowanego podatku dochodowego na dzień likwidacji działalności gospodarczej (potwierdza to np. [b]interpretacja Izby Skarbowej w Warszawie z 4 grudnia 2007 r., IPPB1/415-213/07-4/AJ[/b]).

[ramka][b]Przykład [/b]

W skład przedsiębiorstwa produkcyjnego prowadzonego w formie indywidualnej działalności gospodarczej wchodzą wyroby gotowe oraz materiały i półprodukty o łącznej wartości 100 000 zł. Właściciel planuje przekazać przedsiębiorstwo w darowiźnie synowi, który będzie kontynuować działalność produkcyjną. Wskaźnik procentowy, jaki wynika z udziału dochodu w przychodach w okresie ostatnich trzech miesięcy poprzedzających miesiąc likwidacji przedsiębiorstwa wynosi 20 proc. Przedsiębiorca zamierza zgłosić likwidację własnej działalności do urzędu skarbowego. Jeżeli zgłoszenie likwidacji przedsiębiorstwa nastąpi przed przekazaniem darowizny, wystąpi obowiązek zapłaty podatku w wysokości 2000 zł (100 000 zł x 20 proc. x 10 proc.). Jeżeli likwidacja zostanie zgłoszona po przekazaniu przedsiębiorstwa, nie powstanie obowiązek zapłaty tego podatku. [/ramka]

Opodatkowane nie będzie również przekazanie przedsiębiorstwa w darowiźnie synowi, który będzie kontynuował działalność gospodarczą w ramach własnej firmy (tak np. [b]interpretacja Izby Skarbowej w Katowicach z 18 czerwca 2008 r., IBPB1/415-289/08/AP[/b]).

Należy jednak pamiętać, że niektóre organy podatkowe uważają, iż przekazanie przedsiębiorstwa w formie darowizny powoduje konieczność korekty kosztów podatkowych u darczyńcy, jeżeli w jego skład wchodzą stopniowo zużywające się składniki majątkowe niezaliczane do środków trwałych (z uwagi na art. 23 ust. 1 pkt 49 ustawy o PIT, tak np. [b]interpretacja Izby Skarbowej w Gdańsku z 26 kwietnia 2007 r., BI/4117-0017 /07[/b]) .

[srodtytul]Podatek u niespokrewnionych [/srodtytul]

Darowizna przedsiębiorstwa osobom niespokrewnionym jest podatkowo niekorzystna. Nie jest bowiem objęta zwolnieniem od podatku od spadków i darowizn po stronie obdarowanego.

[ramka][b]Przykład [/b]

Przedsiębiorca prowadzący indywidualną działalność gospodarczą (handel hurtowy) zamierza ją zakończyć i przekazać firmę w darowiźnie przyjaciółce (niespokrewnionej), która będzie kontynuowała działalność. Ustalona na dzień przeniesienia własności wartość rynkowa składników majątkowych wchodzących w skład przedsiębiorstwa wynosi około 200 000 zł. Po stronie obdarowanej wystąpi obowiązek zapłaty podatku od spadków i darowizn w kwocie prawie 39 000 zł (art. 15 ustawy o podatku od spadków i darowizn). Natomiast nie wystąpi podatek PIT. [/ramka]

[srodtytul]Nie ma długów, nie ma PCC[/srodtytul]

Darowizna przedsiębiorstwa jest opodatkowana PCC, ale jedynie w części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy (art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. d ustawy o PCC). Podstawą opodatkowania jest wówczas wartość długów i ciężarów albo zobowiązań przejętych przez obdarowanego. Stawka podatku jest uzależniona od przedmiotu darowizny. Jeżeli zatem przekazywane przedsiębiorstwo będzie wolne od długów i zobowiązań, obdarowany nie zapłaci PCC od tej darowizny.

[i]Autorzy są doradcami podatkowymi w Roedl, Jamroży, Majchrowicz-Bączyk, Smagowicz-Tokarz Kancelaria Prawna sp.k.[/i]

[ramka][b]Można przekazać bez VAT[/b]

Zgodnie z art. 6 ustawy o VAT opodatkowane nie są transakcje zbycia przedsiębiorstwa (lub jego zorganizowanej części).

Jak stwierdziła [b]Izba Skarbowa w Bydgoszczy w interpretacji z 26 sierpnia 2008 r. (ITPP1/443-478A/08/MS[/b]): „Pojęcie transakcji zbycia należy rozumieć w sposób zbliżony do terminu »dostawy towarów« w ujęciu art. 7 ust. 1 ustawy, tzn. zbycie obejmuje wszelkie czynności, w ramach których następuje przeniesienie prawa do rozporządzania przedmiotem jak właściciel, np. sprzedaż, zamianę, darowiznę, przeniesienie własności w formie wkładu niepieniężnego, czyli aportu. Zbycie przedsiębiorstwa podlega zasadzie swobody umów, a więc może nastąpić na podstawie każdej czynności rozporządzającej. Jednakże swoboda, jaką ustawodawca dał stronom w zakresie kształtowania treści umowy zbycia, nie jest nieograniczona. Istotne jest, aby w zbywanym przedsiębiorstwie zachowane zostały funkcjonalne związki pomiędzy poszczególnymi składnikami, tak żeby przekazana masa mogła posłużyć kontynuowaniu określonej działalności gospodarczej. Biorąc pod uwagę powyższe, stwierdzić należy, że nie podlegają opodatkowaniu transakcje zbycia przedsiębiorstwa, w tym np. sprzedaż, darowizna czy wniesienie go aportem”.

Pogląd ten potwierdza również [b]interpretacja Urzędu Skarbowego Łódź-Polesie z 1 marca 2007 r. (USIII/443/VAT/510/15/07/WO)[/b].

Przy przekazaniu przedsiębiorstwa w formie darowizny problematyczne jest natomiast to, czy darczyńca nie powinien zrobić korekty podatku naliczonego zgodnie z art. 91 ust. 7 ustawy o VAT. Jest to bowiem czynność niepodlegająca opodatkowaniu. Wydaje się, że z uwagi na art. 91 ust. 9 ustawy o VAT (w przypadku zbycia przedsiębiorstwa stosownej korekty podatku naliczonego powinien dokonać nabywca) obowiązek taki nie leży po stronie darczyńcy. [/ramka]