[srodtytul]Likwidacja stanowiska pracy w małej firmie[/srodtytul]
[b]Zostałam zwolniona z powodu likwidacji stanowiska pracy z dniem 31.01.2009 roku. Pracodawca zatrudnia mniej niż 20 osób. Czy w związku z tym należy mi się odszkodowanie i jakie zastosowanie mają tu przepisy prawa pracy?[/b]
Niestety nie. Odszkodowania z tytułu zwolnienia, z tytułu tzw. ustawy o zwolnieniach grupowych przysługują tylko pracownikom zwalnianym z pracy z firm zatrudniających co najmniej 20 pracowników. Każdy pracodawca może jednak dobrowolnie zobowiązać obciążyć swoje konto odprawami, jeśli go na to stać, po prostu jeżeli ma gest.
[srodtytul]Kto otrzyma odszkodowanie za zwolnienia grupowe[/srodtytul]
[b]Pracuję 27 lat. Czy w związku ze zwolnieniem grupowym, które nastąpi w przyszłym roku, należy mi się odprawa pieniężna za zaległy urlop z 2008 i trzymiesięczne wypowiedzenie (obecnie przebywam na chorobowym)? Jakie przysługują mi prawa?[/b]
Pracownik zwalniany z pracy musi liczyć się z tym, że pracodawca ma prawo w okresie wypowiedzenia umowy o pracę wysłać pracownika na zaległy urlop wypoczynkowy. Nawet jeżeli jest to wbrew planom urlopowych pracownika. Jeżeli pracownik w okresie wypowiedzenia mimo wszystko, np. ze względu na dużą liczbę zaległego urlopu nie zdoła go wykorzystać w tym czasie, wówczas firma musi mu wypłacić ekwiwalent za każdy niewykorzystany dzień urlopu. Ekwiwalent nie ma nic wspólnego z odszkodowaniem z tytułu zwolnienia grupowego. Odszkodowanie za zwolnienie grupowe otrzymuje każdy pracownik w zależności od zakładowego stażu pracy. Ustawodawca ograniczył maksymalną wysokość odprawy wypłacanej przy okazji zwolnień grupowych. Wciąż jest ona wielokrotnością ostatnich zarobków pracownika, jednak nie może być wyższa niż 15-krotność płacy minimalnej. W tym roku zatem zwalniany grupowo pracownik może otrzymać najwyżej 16 890 zł. Od 1 stycznia 2009 r. maksymalna wysokość odprawy rośnie wraz ze zmianą stawki najniższego wynagrodzenia do kwoty 19140 zł.
Ustawowy limit nie obowiązuje jednak, gdy zakładowy układ zbiorowy pracy przewiduje bardziej korzystne rozwiązania. Podobnie jest z tzw. pakietami prywatyzacyjnymi, w których inwestor przejmujący firmę zobowiązuje się do wypłacania wysokich odpraw, gdy redukuje zatrudnienie.
[srodtytul]Umowa terminowa a zwolnienia grupowe[/srodtytul]
[b]Mam umowę na czas określony, tj. czteroletnią. Czy pracodawca może mnie zwolnić z pracy w tak zwanym zwolnieniu grupowym?[/b]
Tak. Ustawa o zwolnieniach grupowych pozwala na rozwiązanie umowy na czas określony nawet w przypadku, gdy umowa ta nie przewiduje możliwości jej wcześniejszego rozwiązania z wypowiedzeniem.
[srodtytul]Czy zwolnieniem grupowym można objąć pracownika na chorobowym[/srodtytul]
[b]Pracuję w zakładzie zatrudniającym ok. 900 osób, od stycznia 2009 r. dojdzie w firmie do zwolnień grupowych (likwidacja 1 wydziału) 200 osób. Pytanie: czy gdy będę na chorobowym, zakład może mi wręczyć skutecznie wypowiedzenie (pocztą) czy nie?[/b]
Pracownicy przebywający na zwolnieniu lekarskim są chronieni przed zwolnieniami grupowymi, jednak ochrona ta nie ma charakteru bezwzględnego, jest ograniczona w czasie. W czasie choroby pracownik może być zwolniony, jeśli upłynął okres uprawniający pracodawcę do rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia. W tym wypadku chodzi o łączny czas pobierania wynagrodzenia chorobowego i maksymalny okres pobierania zasiłku chorobowego wypłacanego przez ZUS.
[srodtytul]Odprawa za wypowiedzenie umowy o pracę na czas określony [/srodtytul]
[b]Czy kiedy ma się umowę na czas określony, a pracodawca składa nam wypowiedzenie bez likwidacji stanowiska pracy, należy się nam jakakolwiek odprawa?[/b]
Tak. Jak napisałem wcześniej - osoby zatrudnione na czas określony także podlegają rygorom ustawy o zwolnieniach grupowych. Taka umowa może być wypowiedziana bez uzasadnienia, to jest generalna zasada, jednak w przypadku gdy odbywa się to w czasie zwolnień grupowych, pracodawca, który jest inicjatorem zwolnienia, powinien podać pracownikowi powód rozstania, leżący po stronie firmy, np. nie musi to być koniecznie likwidacja, mogą to być kłopoty finansowe firmy, zmiana profilu produkcji itp. W takim wypadku należy pracownikowi wypłacić odprawę, w zależności od jego stażu w danej firmie lub postanowieniami zakładowego układu zbiorowego pracy.
[srodtytul]Kogo nie mogą objąć zwolnienia grupowe[/srodtytul]
[b]Czy pracodawca może w trakcie zwolnień grupowych zwolnić kobietę powyżej 56 roku życia, na 3 lata przed emeryturą?[/b]
Wypowiedzenie lub rozwiązanie stosunku pracy jest zakazane m.in. wobec osób w wieku przedemerytalnym, czyli takich, którym brakuje nie więcej niż 4 lata do osiągnięcia wieku emerytalnego, jeżeli z osiągnięciem tego wieku nabędą prawo do emerytury. Chodzi tu o tzw. powszechny wiek, określony w ustawie o emeryturach i rentach z funduszu ubezpieczeń społecznych, wynoszący 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn.
[srodtytul]Zwolnienia grupowe tylko w większych firmach[/srodtytul]
[b]Czy zwolnienia grupowe dotyczą tylko firm, która zatrudniają więcej niż 20 osób?[/b]
Tak. Ustawa nie pozostawia wątpliwości. Jej przepisy stosuje się do pracodawców zatrudniających co najmniej 20 pracowników. Zatem małe firmy są wyłączone z jej stosowania i nie muszą liczyć się z wypłatą odszkodowań dla zwalnianych.
[srodtytul]Reorganizacja i upadłość firmy a zwolnienia grupowe[/srodtytul]
[b]Czy jest różnica pomiędzy: reorganizacją a upadłością firmy w kontekście zwolnień grupowych?[/b]
Tak, zdecydowanie. Ma to znaczenie, czy do zwolnień w firmie nie dochodzi z tytułu jej przekształcania, np. zamykania części wydziałów, czy też firma kończy swoją działalność i ogłasza upadłość. Gdy firma się restrukturyzuje, pewne kategorie pracowników są chronione przed utratą pracy z tytułu zwolnień grupowych lub zmianą warunków zatrudnienia, a w przypadku ogłoszenia upadłości ze szczególnej ochrony przed utratą pracy nie jest wyłączony żaden pracownik, mogą być zwolnieni wszyscy.
[srodtytul]Likwidacja stanowiska pracy: kto przejmie obowiązki zwolnionego[/srodtytul]
[b]Zostałam zwolniona po 9 latach. Powód zwolnienia w trakcie tzn. zwolnień grupowych to likwidacja stanowiska pracy. Moje obowiązki przejęła firma, którą założyły byłe pracownice. Czy jest to dopuszczalne?[/b]
Wydaje się, że tak. Pracodawca zlikwidował Pani stanowisko, bo z pewnością zatrudnienie do wykonywania m.in. Pani obowiązków zewnętrznej firmie jest dla niego mniej kosztowne. Nawet uwzględniając konieczność wypłacenia odprawy.
[srodtytul]Zwolnienia grupowe a urlop wychowawczy[/srodtytul]
[b]Jestem na urlopie wychowawczym, zostałam zwolniona w trakcie zwolnień grupowych. Czy pracodawca miał prawo mnie zwolnić?[/b]
Niestety pracodawca stosując zwolnienia grupowe może wypowiedzieć umowę także pracownikom przebywających na urlopach wychowawczych. Wypowiadał się na ten temat sąd najwyższy. Uznał on w [b]uchwale z 15 lutego 2006 sygnatura II PZP, 13/05[/b], że dopuszczalne jest zwolnienie w czasie urlopu wychowawczego nawet, gdy nie zachodzą przesłanki przewidziane w art. 186 [1] kodeksu pracy, czyli upadłość lublikwidacja pracodawcy.
[srodtytul]Dodatkowa ochrona przy zwolnieniach grupowych[/srodtytul]
[b]Zostałem zwolniony z powodu likwidacji stanowiska w ramach zwolnień grupowych. Wiem, że po moim odejściu dalej będzie istniało to stanowisko. Dodam, że jestem osobą niepełnosprawną, czy z tego tytułu przysługuje mi jakaś dodatkowa ochrona?[/b]
Trzeba pamiętać, że zwolnienia grupowe są poprzedzone konsultacjami i negocjacjami z zakładowymi organizacjami związkowymi, których tematem są m.in. kryteria doboru pracowników, którzy zostaną objęci zwolnieniami. Także mogą to być kryteria pozytywne, np. zwalniamy w pierwszej kolejności osoby na urlopach bezpłatnych albo osoby, które mają uprawnienia emerytalne. Porozumienie ze związkami może wyłączyć ze zwolnień pewne kategorie pracowników, np. osoby mające na utrzymaniu dużo dzieci lub np. osoby niepełnosprawne. Zatem jeżeli pracodawca w porozumieniu z załogą nie objął Pana ochroną, to dodatkowa ochrona z przepisów nie przysługuje.
[srodtytul]Czy przy rozwiązaniu umowy o pracę pracodawca wypłaca prowizję[/srodtytul]
[b]Wypowiedziano mi umowę o pracę, konstrukcja wynagrodzenia była Wynagrodzenie + prowizja od sprzedaży. Czy pracodawca może nie wypłacić należnych mi prowizji po ustaniu stosunku pracy? Rozwiązanie umowy nastąpiło za porozumieniem stron.[/b]
Rozumiem, że prowizja należy się od zrealizowanych transakcji sprzedaży, które zostały zawarte za Pana pośrednictwem w czasie, gdy był Pan pracownikiem. Bardzo często zdarza się tak, że ich realizacja jest odroczona w czasie. Zatem moim zdaniem, mimo iż przestał Pan pracować w danej firmie, powinna ona wypłacić należne prowizje.
[srodtytul]Zmiany w kodeksie pracy dotyczące odszkodowań za bezprawne zwolnienia[/srodtytul]
[b]Czy wprowadzone zostaną od 1 stycznia 2009 r. zmiany w Kodeksie pracy, które przyznają prawo do odszkodowań zwolnionym bezprawnie za wypowiedzeniem? To pytanie w związku z wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego i zmianą w KP proponowaną przez Senat RP.[/b]
Według moich informacji faktycznie senat zajmował się zmianą Kodeksu pracy polegającą na umożliwieniu pracownikom dochodzenia pełnych odszkodowań za straty wynikłe z bezprawnego zwolnienia, jednak projekt przygotowany przez senacką komisję nie zyskał poparcia na posiedzeniu plenarnym senatu i przepadł. Zatem od 1 stycznia nie wejdą nowe przepisy, które zrealizują wyrok Trybunału Konstytucyjnego, o którym Pan wspomina.
[srodtytul]Definicja zwolnień grupowych[/srodtytul]
[b]Jaka jest definicja tzw. zwolnień grupowych? Jakie muszą być spełnione warunki? Bo u nas w firmie, różnie mówią... I chciałabym wiedzieć, jak to jest faktycznie?[/b]
Przede wszystkim zwolnienia grupowe i ustawa ma zastosowanie w firmach zatrudniających co najmniej 20 pracowników. Po drugie - w okresie 30 dni musi dojść do zwolnienia określonej liczby zatrudnionych i tak, gdy pracodawca zatrudnia mniej niż 100 osób wypowiedzenie musi otrzymać 10 pracowników. Gdy firma zatrudnia co najmniej 100 a mniej niż 300 osób, wówczas by mówić o zwolnieniu grupowym, stan załogi musi być redukowany o 10%. Gdy w zakładzie zatrudnionych jest 300 osób lub więcej, przepisy ustawy mają zastosowanie, gdy pracę traci co najmniej 30 osób.
Trzeba pamiętać, że [b]zwolnienie musi wyzbyć z inicjatywy pracodawcy, a powody rozstania leżą po stronie firmy, nie dotyczą pracowników[/b]. Może się jednak zdarzyć tak, że część załogi rozwiąże umowę o pracę za tzw. porozumieniem stron, zainspirowanym przez pracodawcę i w takim wypadku osoby, które w ten sposób odchodzą z firmy, będą wliczane do grona osób zwalnianych z tytułu zwolnień grupowych (jednak musi być ich co najmniej 5). Często firma redukuje zatrudnienie z przyczyn nie dotyczących pracowników, ale liczba zwalnianych nie ma poziomu, o którym pisałem wyżej. Nie oznacza to jednak, że pozbawiane są one odszkodowania za zwolnienie. Jeżeli jedyną przyczyną rozstania (wypowiedzenia) są powody leżące po stronie pracodawcy, wówczas mamy do czynienia z tzw. indywidualnym trybem zwolnień grupowych przewidzianym w ustawie uprawniającym m.in. do odpraw w przypadku utraty pracy.
