Czy pracownik, który złamie nogę, schodząc w czasie przerwy ze schodów w firmie, ulega wypadkowi przy pracy? Czym jest wypadek przy pracy? To nagłe zdarzenie, wywołane przyczyną zewnętrzną, powodujące uraz lub śmierć, które nastąpiło:

- podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika zwykłych czynności lub poleceń przełożonych;

- podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika czynności na rzecz pracodawcy, nawet bez polecenia;

- w czasie pozostawania pracownika w dyspozycji pracodawcy w drodze między siedzibą pracodawcy a miejscem wykonywania obowiązku wynikającego ze stosunku pracy.

Taką definicję podaje art. 3 ust. 1 ustawy o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych.

[srodtytul]Nie tylko w pracy[/srodtytul]

Na równi z wypadkiem przy pracy ustawa ta uznaje wypadek, któremu pracownik uległ w czasie podróży służbowej (chyba że wypadek spowodowany został postępowaniem pracownika, które nie pozostaje w związku z wykonywaniem powierzonych mu zadań); podczas szkolenia w zakresie powszechnej samoobrony; przy wykonywaniu zadań zleconych przez działające u pracodawcy organizacje związkowe.

Za wypadek przy pracy uważa się również nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną powodujące uraz lub śmierć, które nastąpiło w okresie ubezpieczenia wypadkowego z danego tytułu, m.in. podczas takich zdarzeń, jak:

- uprawianie sportu w trakcie zawodów i treningów przez osobę pobierającą stypendium sportowe;

- wykonywanie odpłatnie pracy na podstawie skierowania do pracy w czasie odbywania kary pozbawienia wolności lub tymczasowego aresztowania;

- wykonywanie pracy na podstawie umowy agencyjnej, umowy zlecenia lub umowy o świadczenie usług.

[srodtytul]Złamana noga [/srodtytul]

Najczęściej wypadki są skutkiem poślizgnięć, potknięć czy upadków na równej powierzchni. Złamania czy inne uszkodzenia ciała, a w skrajnych przypadkach nawet śmierć, powodują także upadki z wysokości (np. ze schodów, z drabiny lub rusztowania), obsługa ładunków (ich podnoszenie, przenoszenie) czy używanie maszyn, które nie były odpowiednie do wykonywanej pracy albo nie były odpowiednio serwisowane. Takie zdarzenia spełniają przesłanki potrzebne do zakwalifikowania ich jako wypadki przy pracy. Jednak nie zawsze zdarzenie musi być nagłe, aby było wypadkiem przy pracy. Może to dotyczyć zawału serca. Tak też uznał [b]Sąd Najwyższy w postanowieniu z 15 marca 2004 r. (II UK 381/03)[/b].

[srodtytul]Kilka ważnych obowiązków[/srodtytul]

Zgodnie z art. 234 § 1 kodeksu pracy w razie wypadku przy pracy pracodawca jest obowiązany podjąć niezbędne działania eliminujące lub ograniczające zagrożenie. Musi zapewnić udzielenie pierwszej pomocy osobom poszkodowanym i ustalić w przewidzianym trybie okoliczności i przyczyny wypadku. Co więcej, musi także zastosować odpowiednie środki zapobiegające podobnym wypadkom. W poważniejszych sytuacjach pracodawca zawiadamia także inspektora pracy i prokuratora.

Szczegółowe zasady postępowania w razie wypadku określa [link=http://aktyprawne.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=77076]rozporządzenie Rady Ministrów z 28 lipca 1998 r. w sprawie ustalania okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy oraz sposobu ich dokumentowania, a także zakresu informacji zamieszczanych w rejestrze wypadków przy pracy (DzU nr 115, poz. 744 ze zm.)[/link].

Pamiętajmy, że koszty związane z ustalaniem okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy ponosi pracodawca.

[i]Podstawa prawna:

–[link=http://aktyprawne.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=167515] ustawa z 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (DzU nr 199, poz. 1673 ze zm.)[/link]. [/i]

[ramka][b]Jak postępować w razie wypadku [/b]

[b]Pracownik powinien...[/b]

- zgłosić wypadek

Obowiązek zgłoszenia wypadku przy pracy ma każdy pracownik, który zauważył takie zdarzenie w zakładzie pracy. Zgłoszenie powinno wpłynąć do przełożonego osoby poszkodowanej.

Gdy stan zdrowia poszkodowanego na to pozwala, powinien sam niezwłocznie powiadomić szefa o wypadku.

- złożyć wyjaśnienia

[b]... a pracodawca jest zobowiązany[/b]

- zabezpieczyć miejsce wypadku

Miejsce wypadku należy zabezpieczyć przed wstępem osób niepowołanych, uruchomieniem bez potrzeby maszyn i innych urządzeń technicznych, które zostały wstrzymane w związku z wypadkiem.

- zawiadomić o wypadku

Należy niezwłocznie zawiadomić właściwego inspektora pracy i prokuratora o śmiertelnym, ciężkim lub zbiorowym wypadku przy pracy.

- powołać zespół powypadkowy

Powołuje się go zawsze. W jego skład wchodzi pracownik służby BHP oraz społeczny inspektor pracy. Jeżeli pracodawca nie może utworzyć zespołu powypadkowego w składzie dwuosobowym ze względu na małą liczbę zatrudnionych pracowników, to okoliczności i przyczyny wypadku ustala zespół powypadkowy, w którego skład wchodzi pracodawca oraz specjalista spoza zakładu pracy.

- zarejestrować wypadek

Na podstawie protokółów tworzy się rejestr wypadków.

- sporządzić kartę statystyczną

Kartę sporządza według wzoru określonego w [link=http://aktyprawne.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=176057]rozporządzeniu ministra gospodarki z 8 grudnia 2004 r. w sprawie statystycznej karty wypadku przy pracy (DzU nr 269, poz. 2672)[/link]. Należy przygotować dwa egzemplarze kart. Jeden z nich przekazuje się do GUS. Drugi przechowywany jest w dokumentacji dotyczącej wypadków przy pracy przez 10 lat. [/ramka]