Znajdujemy się w czołówce krajów najlepiej radzących sobie z wykorzystaniem tych środków.
Mechanizmy finansowe to dodatkowe (oprócz funduszy europejskich) wsparcie przedsięwzięć prorozwojowych zmniejszających różnice ekonomiczne i społeczne w obrębie EOG, a także zacieśniających współpracę między Polską a państwami darczyńcami. To jedne z niewielu funduszy docierających tam, gdzie trudno o zdobycie środków z programów operacyjnych. Wpasowują się idealnie w lukę, trafiając do beneficjentów, którzy mieliby kłopoty z uzyskaniem środków z dużych programów, takich jak „Kapitał ludzki” czy „Innowacyjna gospodarka”.
Wprowadzanie mechanizmów finansowych w Polsce odbywa się bardzo sprawnie, czego dowodem są duża wartość zawieranych umów i dobry poziom płatności. Dotychczas podpisano umowy na ponad 363,5 mln euro, co stanowi ponad 68 proc. kwoty alokacji. Stawia to nas na piątym miejscu wśród państw korzystających z pomocy oferowanej przez Norwegię, Liechtenstein i Islandię. Z kolei przekazane płatności wynoszą prawie 68 mln euro, co stanowi blisko 13 proc. i plasuje Polskę na drugim miejscu.
Widoczne są już rezultaty wykorzystywania środków z mechanizmów finansowych. Udaje się m.in. odnawiać zabytki na Wyspie Młyńskiej w Bydgoszczy oraz chronić bioróżnorodność Czerwonego Bagna w Biebrzańskim Parku Narodowym. Dofinansowanie otrzymał również projekt mający na celu utworzenie ogólnodostępnych stref rekreacji dziecięcej w Poznaniu. Realizowano jednocześnie program zachęcający do powrotu do kraju młodych naukowców oraz utworzono Polsko-Ukraiński Ośrodek Edukacji Publicznej. Chociaż zakończył się już trzeci, ostatni nabór wniosków dla projektów indywidualnych, można jeszcze składać projekty w tzw. grantach blokowych. To szansa na zdobycie środków również przez samorządy.
Fundusz Wymiany Kulturowej
– jego celem jest promowanie współpracy kulturalnej między Polską a państwami darczyńcami. Oznacza to, że samorządy powinny realizować projekty razem z partnerem pochodzącym z jednego z tych krajów. Mogą pozyskać granty m.in. na organizację wystaw artystycznych, spektakli, koncertów, udział twórców w międzynarodowych wydarzeniach artystycznych. Wprawdzie pierwszy nabór wniosków został zakończony 16 czerwca, ale planuje się jeszcze ogłoszenie dwóch konkursów: w 2009 i 2010 r.
Fundusz Stypendialny i Szkoleniowy
– ma wspierać współpracę edukacyjną między Polską a krajami darczyńcami, której celem jest zwiększenie mobilności studentów i pracowników oraz realizacja wspólnych przedsięwzięć przez instytucje edukacyjne. Dofinansowanie mogą otrzymać ponadto projekty dotyczące rozwoju oferty dydaktycznej na polskich uczelniach. O wsparcie mogą się starać m.in. szkoły i uczelnie, doktoranci i młodzi naukowcy oraz instytuty badawcze i naukowe, placówki specjalizujące się w nauczaniu języków. Drugi nabór wniosków planuje się na ostatni kwartał 2008 r.
Fundusz dla Organizacji Pozarządowych
– o pomoc z niego mogą się ubiegać organizacje pozarządowe i partnerzy społeczni realizujący projekty z zakresu demokracji i społeczeństwa obywatelskiego, ochrony środowiska i zrównoważonego rozwoju oraz równych szans i integracji społecznej.
Polsko-Norweski Fundusz Badań Naukowych
– do jego zadań należy finansowanie warsztatów i seminariów, które mogą się przyczynić do ułatwienia bilateralnej współpracy naukowej we wszystkich obszarach wspieranych przez Norweski Mechanizm Finansowy. Drugi konkurs został ogłoszony 31 lipca i potrwa do końca października. Więcej informacji można znaleźć na stronie:
.
Pomoc od państw darczyńców będzie najprawdopodobniej kontynuowana w nowej perspektywie finansowej 2009 – 2014.
Janusz Mikuła jest wiceministrem w Ministerstwie Rozwoju Regionalnego
