Pełnię służbę w wojsku na podstawie kontraktu, ale ostatnio złożyłem wypowiedzenie. Jednostka nie wypłaciła mi wynagrodzenia za ostatni miesiąc. Przeczytałem, że jeśli pracodawca nie wypłaca wynagrodzenia, to pracownik może się z nim rozstać bez wypowiedzenia. Czy i ja mam takie prawo?

– pyta czytelnik.

Pracownik może rozwiązać umowę o pracę bez wypowiedzenia, jeśli pracodawca dopuścił się wobec niego ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków. Oświadczenie powinien złożyć na piśmie, podając w nim przyczynę uzasadniającą rozwiązanie umowy. Przewiduje to art. 55 § 11 kodeksu pracy. Z orzecznictwa wynika, że taką przyczyną może być także niewypłacanie wynagrodzenia.

Takiego uprawnienia nie ma jednak żołnierz. Kontrakt nie ma bowiem charakteru umowy o pracę. Nie stosuje się też do niego odpowiednio przepisów kodeksu pracy. A przy tym przepisy dotyczące wojskowych nie zawierają analogicznego uprawnienia.

Zgodnie z ustawą z 11 września 2003 r. o służbie wojskowej żołnierzy zawodowych (DzU z 2003 r. nr 179, poz. 1750, ze zm.) na pełnienie zawodowej służby wojskowej może być zawarty kontrakt. Jest to pisemna umowa zawarta między osobą zgłaszającą chęć pełnienia zawodowej służby wojskowej lub służby w charakterze kandydata na żołnierza zawodowego a organem właściwym do zawarcia takiej umowy (art. 6 ust. 13).

– Kontrakt należy rozumieć jako umowę inną niż umowa o pracę. Powstały w wyniku jej zawarcia stosunek prawny nie ma cech stosunku pracy, który opiera się m.in. na równorzędności podmiotów. Ponadto ustawa o służbie wojskowej zawiera wyczerpującą regulację dotyczącą otrzymywanego przez nich uposażenia, jak również nawiązywania i sposobów rozwiązywania kontraktów. Z tych przyczyn, oraz wobec braku przepisów odsyłających w kwestiach nieuregulowanych do kodeksu pracy, nie ma podstaw do zastosowania w tym wypadku przepisów prawa pracy – wyjaśnia Wojciech Gonciarz, szef Departamentu Prawnego w Głównym Inspektoracie Pracy.Wojskowemu pozostaje więc zastosować środki, które przewidują przepisy dotyczące tej grupy zawodowej.

Jeśli żołnierz zawodowy chce odejść z wojska, to zgodnie z art. 114 ustawy o służbie, może w każdym czasie wypowiedzieć stosunek służbowy bez podawania przyczyny.

Z pytania wynika, że właśnie tak postąpił czytelnik. Zwolnienie następuje po upływie sześciu miesięcy od dnia złożenia wypowiedzenia. Okres ten może być skrócony za pisemną zgodą obu stron (czyli żołnierza i w większości wypadków dowódcy jednostki wojskowej). W okresie wypowiedzenia oczywiście zachowuje prawo do wynagrodzenia.

– Jeśli żołnierz nie dostał należnego mu uposażenia, to może odwołać się od decyzji swego dowódcy do jego przełożonego. W dalszej kolejności może dochodzić swych praw, składając skargę do sądu administracyjnego na podstawie art. 8 ustawy – wyjaśnia Beata Mrozik z biura prasowego MON.