Przede wszystkim wątpliwość budzi sama ewentualność cesji dotacji. Warto dodać, że bank analizuje biznesplan bez uwzględnienia środków z dotacji. W tej sytuacji kluczowego znaczenia nabiera omawiana wcześniej kwestia pochodzenia kapitału (im więcej z własnych źródeł, tym lepiej) i kwestia zabezpieczeń.
Nawet największe międzynarodowe korporacje w przypadku realizacji dużego (w odniesieniu do skali ich działalności) projektu inwestycyjnego godzą się ustanawiać zabezpieczenia na swoich aktywach. Zabezpieczenie ma na celu odzyskanie kwoty kredytu (leasingu) wraz z odsetkami i kosztami postępowania, w razie gdyby przedsiębiorca nie uregulował tych należności w ustalonym terminie. Na podstawie art. 93 ustawy – Prawo bankowe bank może żądać zabezpieczeń przewidzianych w kodeksie cywilnym i prawie wekslowym oraz zwyczajami przyjętymi w obrocie krajowym i zagranicznym.
Kwestia zabezpieczeń ma szczególne znaczenie dla firm w nie najlepszej sytuacji finansowej oraz podmiotów nowo powstałych, których ocena ekonomiczno-finansowa jest niemożliwa. Podstawę do takiego podejścia daje treść art. 70 ust. 2 prawa bankowego.
Nie skupiając się na poszczególnych pozycjach z katalogu dostępnych form zabezpieczeń, warto podkreślić, że ich atrakcyjność dla banku jest bardziej związana z cechą przedmiotu zabezpieczenia niż z jego formą prawną. Największą wartość będą miały zabezpieczenia najbardziej płynne, niepowodujące dodatkowych kosztów i te, z których przejęciem bank nie będzie miał problemów (np. kaucja, gwarancja, zastaw finansowy). Dalsze pozycje zajmuje przystąpienie do długu i poręczenie innego podmiotu oraz hipoteka. Do ostatniej grupy w zestawieniu możemy zaliczyć przewłaszczenia i zastawy na środkach trwałych. Nie jest to oczywiście pełny katalog dostępnych możliwości, natomiast w zasadzie wyczerpuje wszystkie opcje zabezpieczeń kredytów inwestycyjnych.
Bank w zależności od pozycji negocjacyjnej przedsiębiorcy (zazwyczaj wprost proporcjonalnej do pozycji finansowej) w pierwszym rzędzie będzie próbował zabezpieczyć się na przedmiocie finansowania, jeśli uzna, że jest to zbyt mało, spróbuje sięgnąć po najcenniejsze aktywa firmy. Należy pamiętać, że kwestia dodatkowych zabezpieczeń niekoniecznie musi wyniknąć na etapie ubiegania się o kredyt. Niedotrzymanie przez kredytobiorcę warunków udzielenia kredytu lub utrata zdolności kredytowej może być podstawą do wypowiedzenia kredytu, od której bank może odstąpić po przedstawieniu zadowalających go zabezpieczeń.
Przedsiębiorcy finansujący inwestycję przy współudziale środków unijnych powinni mieć na uwadze, że ewentualne przejęcie w drodze egzekucji aktywów stanowiących tę inwestycję spowoduje utratę dotacji, również w części już uzyskanej.
Znacząca inwestycja jest przeważnie dużym wysiłkiem dla całego zaangażowanego w nie przedsiębiorstwa. Inwestycję taką zawsze łatwiej przeprowadzić z silnym zapleczem kapitałowym. W związku z tym wstępne rozpoznanie własnych potrzeb i możliwości powinno być przeprowadzone możliwie wcześnie.
Autor jest menedżerem w Zespole Doradztwa Europejskiego, Accreo Taxand
