Minister pracy i polityki społecznej podpisał długo oczekiwane trzy rozporządzenia wspomagające zatrudnianie niepełnosprawnych. Zainteresowani czekają na nie od 30 lipca, gdy weszła w życie nowelizacja ustawy o rehabilitacji zawodowej osób niepełnosprawnych. Zakładała ona wydanie przez resort pracy kilkunastu nowych aktów wykonawczych.
Rozporządzenia podpisane 17 października umożliwią wypłatę z Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych jednorazowej dotacji na rozpoczęcie działalności gospodarczej przez osobę niepełnosprawną. Przedsiębiorcy będą się mogli starać także o dofinansowanie wyposażenia stanowiska pracy takiej osoby oraz refundację części wynagrodzenia i obowiązkowych składek na ubezpieczenie społeczne niepełnosprawnego pracownika przez pierwszy rok zatrudnienia. Nowe przepisy wejdą w życie po upływie 14 dni od ogłoszenia ich w Dzienniku Ustaw.
Rozporządzenie w sprawie przyznania osobie niepełnosprawnej środków na podjęcie działalności gospodarczej, rolniczej albo na wniesienie wkładu do spółdzielni socjalnej przewiduje, że niepełnosprawni będą otrzymywali bezzwrotne świadczenie. Dotychczas ci, którzy chcieli założyć własną działalność, otrzymywali pożyczkę na ten cel, którą trudno im było później spłacić. Teraz otrzymają środki bez konieczności ich zwrotu w wysokości nawet 119 tys. zł (jeśli niepełnosprawny założy firmę i zatrudni w niej dwie takie osoby).
Pieniądze przysługują niepełnosprawnemu, pod warunkiem że taką działalność będzie podejmował pierwszy raz lub nie wcześniej niż po upływie roku od zaprzestania prowadzenia działalności albo członkostwa w spółdzielni socjalnej. Niepełnosprawny, który zwróci się do starosty o przyznanie pieniędzy, będzie musiał dołączyć przewidywanie efektów działalności, prognozę popytu i podaży na swoje usługi oraz kalkulację wydatków.
Nowe przepisy w sprawie zwrotu kosztów wyposażenia stanowiska pracy osoby niepełnosprawnej przewidują, że przedsiębiorcy będą się mogli starać o zwrot takich dodatkowych kosztów nawet do wysokości 39,7 tys. zł, czyli 15-krotnego przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia. Starosta rozpatrzy wniosek przedsiębiorcy, gdy ten zobowiąże się do zatrudnienia niepełnosprawnego zarejestrowanego w urzędzie pracy jako bezrobotny lub osoba poszukująca pracy (niepozostająca w zatrudnieniu) na co najmniej trzy lata. Nie wiadomo jeszcze, czy przedsiębiorcy będą się mogli starać o pokrycie zwykłych kosztów urządzenia miejsca pracy – tak jak dla każdego zatrudnionego, czy tylko specjalnych, wynikających z konieczności dostosowania do potrzeb niepełnosprawnego.
Na podstawie rozporządzenia w sprawie refundacji wynagrodzenia oraz składek na ubezpieczenia społeczne pracodawcy zatrudniającego osoby niepełnosprawne ci, którzy zdecydują się na zatrudnienie niepełnosprawnych, będą mogli liczyć na refundację części wynagrodzenia przed opodatkowaniem oraz obowiązkowych składek na ubezpieczenia społeczne takiego pracownika. Firma musi jednak wcześniej zwrócić się do starosty z wnioskiem, w którym zobowiąże się do zatrudniania takiej osoby przez co najmniej rok. Starosta nie jest zobowiązany w żaden sposób do przyznania refundacji. Wątpliwości budzi fakt, że przedsiębiorca będzie musiał wynegocjować jej wysokość. Przepisy mówią jednak wyraźnie, że wynosi ona 60 proc. wynagrodzenia zatrudnionego i składek. Miejmy nadzieję, że ministerstwo niebawem wyjaśni te i inne wątpliwości rodzące się na gruncie nowych przepisów.
Bogna Nowak-Turowiecka, ekspert Konfederacji Pracodawców Prywatnych
Mam nadzieję, że nowe przepisy zachęcą przedsiębiorców do zatrudniania osób niepełnosprawnych. Pod warunkiem jednak, że procedury uzyskania tych środków nie będą zbyt zbiurokratyzowane. Dotychczasowe zasady przyznawania refundacji i dotacji dla osób niepełnosprawnych były za bardzo skomplikowane. W rezultacie wsparcie trudno było uzyskać. Oczywiście zdaję sobie sprawę, że są to pieniądze publiczne, które muszą być skrupulatnie rozliczane. Jeśli jednak biurokracja zostanie na dotychczasowym poziomie, to pomimo nowych korzystnych przepisów niewiele się zmieni. Dlatego warto zastanowić się nad systemowymi zmianami, by uprościć procedury przyznawania pomocy osobom niepełnosprawnym.
