W Unii Europejskiej udzielanie pomocy publicznej prywatnym firmom jest zakazane. Taka jest ogólna zasada wynikająca wprost z traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej.

Wiadomo jednak, że od każdej zasady są wyjątki. Dlatego Komisja Europejska, która czuwa nad przestrzeganiem zasad uczciwej konkurencji, udziela dyspensy, jeżeli pomoc taka jest zgodna z tzw. wyłączeniami grupowymi (blokowymi) albo jest pomocą de minimis.

[srodtytul]Drobne wsparcie jest legalne[/srodtytul]

Ze względu na stosunkowo niewielką kwotę pomoc de minimis jest uznawana za legalną. Nie może ona przekroczyć równowartości 200 tys. euro lub 100 tys. euro, jeżeli jest udzielana firmie działającej w sektorze transportu.

Co istotne, limit ten obowiązuje dla okresu udzielenia takiej pomocy i dwóch poprzednich lat.

Tym samym jeżeli firma w 2008 roku otrzymała dotację w wysokości 100 tys. euro, w 2009 roku w wysokości 50 tys. euro, to w bieżącym wolno jej uzyskać tylko 50 tys. euro.

Jeżeli jednak w 2010 roku uzyskałaby (próbowałaby uzyskać) wsparcie w wysokości 60 tys. euro, to niedozwolona byłaby cała taka pomoc, a nie tylko w części przekraczającej ogólny limit. Dlatego ważne jest przestrzeganie ustawowych granic.

Pomoc de minimis może być udzielana w różnej postaci i na różne cele. Przykładowo może być to dotacja rozwojowa (np. finansowana ze środków unijnych) przyznawana w formie refundacji wydatków poniesionych przez przedsiębiorcę, ulga podatkowa (umorzenie całości lub części zobowiązań podatkowych lub ich rozłożenia na raty), przyznanie preferencyjnej pożyczki, wsparcie kapitałowe itp.

Legalnie może być udzielana tak długo, aż firma nie przekroczy wyznaczonych limitów. W celu weryfikacji przedsiębiorca ubiegający się o wsparcie ma obowiązek złożyć oświadczenie, że nigdy z takiej pomocy nie korzystał, lub przedstawić zaświadczenia o dotychczas uzyskanej kwocie wsparcia.

Dokument taki powinien z urzędu uzyskać od podmiotu przyznającego wsparcie.

[srodtytul]Co w zaświadczeniu[/srodtytul]

Wzór takiego dokumentu znajduje się w [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=185187]rozporządzeniu Rady Ministrów z 20 marca 2007 r. w sprawie zaświadczeń o pomocy de minimis i pomocy de minimis w rolnictwie lub rybołówstwie (DzU nr 53, poz. 354)[/link].

Powinien on zawierać:

- datę wydania,

- pieczęć podmiotu udzielającego pomocy,

- nazwę, numer identyfikacji podatkowej (NIP), siedzibę i adres podmiotu udzielającego pomocy,

- określenie beneficjenta,

- dzień udzielenia wsparcia,

- wartość udzielonej pomocy brutto w złotych oraz w euro,

- wskazanie podstawy prawnej udzielania pomocy,

- stwierdzenie, że udzielona pomoc publiczna jest pomocą de minimis,

- dane osoby upoważnionej do wydania zaświadczenia.

[srodtytul]Złoty i euro[/srodtytul]

W praktyce polskie firmy otrzymują pomoc de minimis w polskich złotych. Ponieważ limity odnoszą się do waluty europejskiej, wysokość pomocy należy przeliczyć.

Teoretycznie nie jest to zadaniem przedsiębiorcy, ponieważ w chwili uzyskania wsparcia powinien on dostać zaświadczenie o jej przyznaniu od podmiotu, który pomocy udziela. W takim dokumencie kwota dotacji powinna być wyrażona zarówno w walucie polskiej, jak i w euro.

Warto jednak wiedzieć, że zgodnie z art. 11 ust. 3 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=185281]ustawy o postępowaniu w sprawach udzielania pomocy publicznej (DzU z 2007 r. nr 59, poz. 404 ze zm.)[/link] równowartość pomocy w euro ustala się według ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski kursu średniego walut obcych obowiązującego w dniu udzielenia pomocy.

[ramka][b]Przykład[/b]

Firma ubiega się o zwolnienie z podatku w wysokości 123 tys. zł. W tym dniu średni kurs euro ogłoszony przez NBP wynosi 4,0168. Zatem pomoc w euro stanowiłaby 30 621 euro. Jednak nie ten kurs będzie decydujący.

Przyjmijmy, że instytucja zgadzająca się na umorzenie podatku i udzielająca pomocy de minimis decyzję taką podejmuje dwa tygodnie później.

W tym dniu kurs kształtuje się na poziomie 3,9768. Tym samym rzeczywista pomoc de minimis wyniesie 30 929 euro, ponieważ decydować będzie kurs z dnia oficjalnego przyznania pomocy.[/ramka]

Wątpliwości mogą się pojawić w sytuacji, gdy firma nie wykorzysta w praktyce całej przyznanej pomocy.

Czy wtedy jej limit może zostać znowu zwiększony i jaki kurs należy zastosować?

Przede wszystkim zgodnie z art. 5 ust. 3a wymienianej ustawy w przypadku, gdy wartość faktycznie udzielonej pomocy de minimis jest inna niż wartość pomocy wskazana w wydanym zaświadczeniu, podmiot udzielający pomocy, w terminie 14 dni od chwili stwierdzenia tego faktu, wydaje nowe zaświadczenie.

W nim wskazuje właściwą kwotę pomocy, a dotychczasowy dokument traci ważność. Drugi problem, jaki z tym się wiąże, to ustalenie właściwego kursu do przeliczenia pomocy na euro.

Ponownie zastosowanie znajduje tu kurs NBP z dnia udzielenia pomocy, a nie z dnia dokonywania korekty.

[ramka][b]Przykład[/b]

Firma uzyskała pomoc de minimis w wysokości 340 tys. zł. W dniu jej udzielenia średni kurs euro wynosił 4,0924.

Tym samym firma uzyskała 83 080 euro wsparcia. Jednak w praktyce wykorzystała ona tę pomoc tylko w wysokości 280 tys. zł.

Pozostało 60 tys. zł. Firma zwraca się z prośbą o wydanie korygującego zaświadczenia. W tym dniu średni kurs euro wynosi 3,9768. Gdyby go zastosować, pomoc de minimis stanowiłaby 67 956 euro.

Jednak takie działanie jest niedozwolone. Należy sięgnąć do kursu z dnia udzielenia pomocy. Dlatego ostatecznie przedsiębiorca wykorzystał pomoc de minimis w wysokości 68 419 euro. [/ramka]

[ramka][b]Prawo o pomocy de minimis[/b]

- rozporządzenie Komisji (WE) nr 1998/2006 z 15 grudnia 2006 r. w sprawie stosowania art. 87 i 88 traktatu do pomocy de minimis,

- rozporządzenie Komisji (WE) nr 1535/2007 z 20 grudnia 2007 r. w sprawie stosowania art. 87 i 88 traktatu WE w odniesieniu do pomocy de minimis w sektorze produkcji rolnej,

- rozporządzenie Komisji (WE) nr 875/2007 z 24 lipca 2007 r. w sprawie stosowania art. 87 i 88 traktatu w odniesieniu do pomocy w ramach zasady de minimis dla sektora rybołówstwa,

- [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=185281]ustawa z 30 kwietnia 2004 r. o postępowaniu w sprawach dotyczących pomocy publicznej (DzU z 2007 r. nr 59, poz. 404 ze zm.)[/link],

- [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=AFE834BC683B4003185AAE88249450E2?id=185187]rozporządzenie Rady Ministrów z 20 marca 2007 r. w sprawie zaświadczeń o pomocy de minimis i pomocy de minimis w rolnictwie lub rybołówstwie (DzU z 2007 r. nr 53, poz. 354)[/link].[/ramka]