Szczegółowe zasady udzielania pomocy publicznej w Polsce określają przepisy [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=185281]ustawy z 30 kwietnia 2004 r. o postępowaniu w sprawach dotyczących pomocy publicznej (tekst jedn. DzU z 2007 r. nr 59, poz. 404 ze zm.)[/link].

Ostatnia, [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?n=1&id=340467]uchwalona 8 stycznia 2010 r., jej nowelizacja[/link] w sposób istotny zmienia zasady udzielania pomocy publicznej. Ma ona związek z koniecznością dostosowania prawa polskiego do unijnej legislacji.

[srodtytul]Co wynika z traktatu [/srodtytul]

Trzeba zwrócić uwagę na nową, obowiązującą od 1 grudnia ubiegłego roku, treść art. 107 traktatu o funkcjonowaniu UE.

Zgodnie z brzmieniem jego ust. 1 [b]wszelka pomoc przyznawana przez państwo członkowskie lub przy użyciu zasobów państwowych w jakiejkolwiek formie, która zakłóca lub grozi zakłóceniem konkurencji poprzez sprzyjanie niektórym przedsiębiorcom lub produkcji niektórych towarów, jest niezgodna z rynkiem wewnętrznym[/b] w zakresie, w jakim wpływa na wymianę handlową między państwami członkowskimi.

Od tej zasady przewidziane są pewne wyjątki. Po pierwsze, za zgodną z rynkiem wewnętrznym uznana została pomoc o charakterze socjalnym przyznawana konsumentom indywidualnym, pod warunkiem że przyznawana jest bez dyskryminacji związanej z pochodzeniem produktów.

Po drugie, dozwolona jest pomoc udzielana na cele związane z usuwaniem szkód spowodowanych przez klęski żywiołowe lub inne nadzwyczajne zdarzenia (art. 107 ust. 2). Ponadto ustęp 3 omawianego przepisu przewiduje, jakie rodzaje pomocy mogą być uznane za zgodne z rynkiem wewnętrznym. W tej kategorii wymieniono m.in. pomoc:

- przeznaczoną na sprzyjanie rozwojowi gospodarczemu regionów, w których poziom życia jest nienormalnie niski, lub regionów, w których istnieje poważny stan niedostatecznego zatrudnienia;

- przeznaczoną na ułatwianie rozwoju niektórych działań gospodarczych lub niektórych regionów gospodarczych, o ile nie zmienia warunków wymiany handlowej w zakresie sprzecznym ze wspólnym interesem;

- przeznaczoną na wspieranie kultury i zachowanie dziedzictwa kulturowego.

Za zgodną ze wspólnym rynkiem mogą zostać uznane także inne kategorie pomocy, jakie Rada może określić decyzją na wniosek Komisji Europejskiej.

[srodtytul]Wstrzymanie wypłaty wsparcia[/srodtytul]

Podstawowym celem nowelizacji jest jednak dostosowanie polskich przepisów do norm [b]rozporządzenia Komisji (WE) nr 794/2004 w sprawie wykonania rozporządzenia Rady (WE) nr 659/1999 ustanawiającego szczegółowe zasady stosowania art. 93 traktatu WE. [/b]

Przepisy te wprowadzają wymóg deklaracji władz danego państwa członkowskiego co do zawieszenia zgłoszonej pomocy, jeżeli beneficjent nadal dysponuje pomocą wcześniejszą, która została mu przyznana bez podstawy prawnej lub którą Komisja uznała swą decyzją za niezgodną ze wspólnym rynkiem.

Z obowiązujących przepisów ustawy o postępowaniu w sprawach udzielania pomocy publicznej nie wynika możliwość wstrzymania wypłacania (udzielania) pomocy beneficjentom zobowiązanych decyzją Komisji Europejskiej do zwrotu pomocy.

Takie rozwiązanie wprowadza dopiero uchwalona[link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?n=1&id=340467] 8 stycznia tego roku nowelizacja (opublikowana w DzU z 2010 r. nr 18, poz. 99)[/link], która wchodzi w życie 5 kwietnia 2010 r.

Instrumentem pozwalającym na wstrzymanie pomocy jest art. 25 ust. 3, który zyskał nowe brzmienie. Przewiduje on mianowicie, że do czasu wykonania przez beneficjenta nałożonego na niego obowiązku zwrotu przyznanego wsparcia żadna pomoc publiczna nie może mu zostać przyznana, a gdyby została przyznana, nie może być wypłacona.

Zaznaczyć w tym miejscu trzeba, że przepis ten znajduje zastosowanie jedynie w sytuacjach, gdy o konieczności zwrotu pomocy orzekła Komisja Europejska. Poza jego zakresem pozostają natomiast przypadki, gdy o zwrot pomocy wystąpił organ krajowy.

[srodtytul]Do czasu wykonania decyzji KE[/srodtytul]

Ze znowelizowanego art. 25 ust. 3 ustawy o postępowaniu w sprawach dotyczących pomocy publicznej wynika, że po orzeczeniu przez Komisję Europejską konieczności zwrotu przyznanej np. przedsiębiorcy pomocy należy wstrzymać wypłatę każdego przyznanego mu wsparcia.

[b]Dotyczy to zarówno pomocy udzielonej po wydaniu przez Komisję negatywnej dla przedsiębiorcy decyzji, jak i kwot, które przyznane zostały przed tym orzeczeniem, ale które nie zostały przedsiębiorcy wypłacone.[/b] Zasada ta ma skłonić przedsiębiorców do zwrotu otrzymanych kwot pomocy wcześniejszej przez wstrzymanie wypłacania i udzielania mu kolejnego wsparcia.

Jak czytamy w uzasadnieniu nowelizacji, zasada taka ma wpłynąć na efektywność realizacji decyzji Komisji Europejskiej o zwrocie pomocy.

[b]Uwaga![/b] Art. 25 ust. 3 nie powoduje, że przyznana przedsiębiorcy pomoc zostaje mu odebrana. Jego skutkiem jest to, że jej wypłata zostaje zawieszona do czasu wykonania przez niego orzeczenia Komisji.

[ramka][b]Zasada Deggendorfa[/b]

Wyrażona została w wyroku w sprawie TWD Deggendorf v. Komisja.

Wynika z niej, że Komisja, badając, czy określona pomoc jest zgodna ze wspólnym rynkiem, musi ocenić wszelkie istotne okoliczności, w tym te, które oceniane były we wcześniej wydawanych decyzjach, oraz obowiązki, które poprzednio wydana decyzja na państwo członkowskie nałożyła.

Komisja ma więc prawo uwzględniać, po pierwsze, wszelkie skumulowane skutki starej i nowej pomocy, a po drugie, fakt, że uznana za udzieloną niezgodnie z prawem pomoc stara nie została spłacona.

Wykonanie decyzji KE nakazującej spłatę starej pomocy uzasadnia zatem wstrzymanie wypłaty pomocy nowej.[/ramka]