Prowadząca małą firmę w województwie małopolskim Anna Skrzętna musi wypełnić druk sprawozdania, obliczyć opłatę produktową i do 31 marca przesłać marszałkowi odpowiednie dokumenty, a na konto urzędu marszałkowskiego wpłacić wyliczoną kwotę
Sprawozdanie i opłata dotyczyć będą zarówno odzysku, jak i recyklingu odpadów opakowaniowych. W 2008 roku przedsiębiorcy będą już po raz drugi rozliczali się z obu tych obowiązków. Przekażą przy tym o jeden formularz więcej niż przed rokiem.
Po to, żeby wywiązać się z obowiązków nałożonych przez ustawę o opłacie produktowej, przedsiębiorca musi znać przede wszystkim dwie wielkości: masę opakowań, które zostały wprowadzone z produktami na rynek, oraz masę odpadów opakowaniowych, które zostały poddane odzyskowi lub recyklingowi.Aby być w zgodzie z przepisami, Anna Skrzętna powinna też wyjaśnić wątpliwości wynikające z ustawy o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej i opłacie depozytowej (tekst jedn. DzU z 2007 r. nr 90, poz. 607 ze zm.) i rozporządzeń do niej oraz prawidłowo wypełnić odpowiednie dokumenty (przede wszystkim druk OŚ-OP1). Musi pamiętać, żeby po raz pierwszy wypełnić druk dotyczący stosowanychrodzajów recyklingu.
Krok po kroku pokażemy, jak nasz przedsiębiorca poradził sobie z rozliczeniem.
Skrzętna, przeglądając przepisy, znalazła taki, który mówi, że za 2007 r. trzeba zapewnić także recykling opakowań ogółem, a obowiązkowy jego poziom to 25 proc. Nie bardzo wiedziała, jak taki poziom obliczyć, bo nigdzie nie znalazła odpowiedniego wzoru. Jednak nie musi tego robić ani też płacić za niewykonanie tego obowiązku, ponieważ ani w ustawie, ani w żadnym rozporządzeniu nie ma wzoru do wyliczenia tego poziomu.
Anna Skrzętna w 2007 r. użyła do pakowania poszczególnych wyrobów toreb oraz worków papierowych i polietylenowych. Jako opakowań transportowych używała skrzyń drewnianych i folii stretch, a także palet drewnianych, z których część kupiła na rynku pierwotnym. Na potrzeby swojej firmy sprowadziła też towary opakowane w kartony i plastik oraz w opakowania metalowe. Wszystko to ewidencjonowała.
Właścicielka firmy nie podpisała umowy z organizacją odzysku, musi więc rozliczyć się samodzielnie. Przekazała natomiast do recyklingu trochę zużytych opakowań po surowcach niezbędnych do produkcji, dzięki czemu nieco obniży opłatę produktową. Natomiast nie przekazywała innych opakowań do odzysku (poza tymi, które oddała do recyklingu, który jest formą odzysku), zapłaci więc zapewne za to, że nie osiągnęła odpowiednich poziomów odzysku i recyklingu.
Przedsiębiorca musi doliczyć do masy opakowań papierowych masę etykiet (wydrukowanych na papierze). Rozliczy także drewniane skrzynki i palety kupione na rynku pierwotnym. Opakowania z drewna rozliczy w grupie określanej jako materiały naturalne. Doliczy też masę metalowych zamknięć do swoich opakowań.
Sprawozdanie za 2007 r. Skrzętna ma przedłożyć na drukach, których wzory opublikowano w rozporządzeniu ministra środowiska w sprawie wzoru rocznego sprawozdania o wysokości należnej opłaty produktowej (DzU z 2006 r. nr 226, poz. 1654). Są to te same formularze OŚ-OP1 co przed rokiem. Wypełni jednak po raz pierwszy także druk zawarty w załączniku do tego rozporządzenia pod numerem 1.2 – Rodzaj oraz masa odpadów opakowaniowych poddanych odzyskowi, w tym termicznemu przekształcaniu w spalarniach i współspalarniach odpadów z odzyskiem energii (dalej piszemy, skąd weźmie dane do jego wypełnienia).
Anna Skrzętna w 2007 roku zużyła do wprowadzonych w kraju produktów 500 kg opakowań z tworzyw sztucznych.
Zużyła też 500 kg opakowań z papieru i tektury. Kupiła 50 palet nowych drewnianych po 14 kg każda (ważyły razem 700 kg), używała też palet z rynku wtórnego oraz wprowadziła na rynek 300 kg innych opakowań drewnianych.
W opakowaniach było 10 kg elementów metalowych.
Nowe palety będzie musiała rozliczyć, ale uwzględni je tylko przy obliczaniu poziomu odzysku, tych z rynku wtórnego – nie, opakowania używane wielokrotnie rozlicza bowiem tylko pierwszy wprowadzający.
Skrzętna zbierała zużyte u siebie w firmie opakowania. Przekazała mającej odpowiednie uprawnienia firmie recyklingowej 150 kg makulatury opakowaniowej i 100 kg zużytych opakowań plastikowych, a także 2 kg opakowań metalowych. Ma na to odpowiednie dokumenty potwierdzające odrębnie odzysk i recykling. Na tych drukach recykler podał też informacje o zastosowanych rodzajach recyklingu, które Skrzętna wpisze na nowym formularzu.
Firma musi zapłacić za 2007 rok po 2,68 zł za kilogram odpadów plastikowych (obowiązuje 25-proc. poziom recyklingu), po 0,64 zł za kilogram papieru i tektury (obowiązuje 48-proc. poziom recyklingu), po 0,32 zł za opakowania z materiałów naturalnych, czyli z drewna i tekstyliów (obowiązuje 15-proc. poziom recyklingu, nie dotyczy on jednak w 2007 r. palet drewnianych), 0,80 zł za kilogram opakowań ze stali, w tym z blachy stalowej, obowiązuje przy tym 20 proc. poziom recyklingu.
Opłatę Skrzętna wyliczy według wzoru:
N = W x (p – o): 100 x s
Poszczególne litery oznaczają:
N
– wysokość należnej opłaty produktowej w złotych;
W
– masę w kilogramach opakowań wprowadzonych na rynek;
p
– wymagany poziom recyklingu wyrażony w procentach;
o
– osiągniętą przez przedsiębiorcę wielkość recyklingu obliczoną jako iloraz wielkości faktycznie poddanych recyklingowi i wielkości wprowadzonych na rynek opakowań, wyrażoną w procentach;
s
– stawkę jednostkową opłaty produktowej w złotych za kilogram, określoną w rozporządzeniu w sprawie stawek opłat produktowych.
Jeżeli (p – o) ma wartość ujemną, to jako należną opłatę produktową wpisuje się zero, a nadwyżkę można rozliczyć w następnym roku.
(U Skrzętnej ta wartość równa się 0 przy opakowaniach stalowych, więc nie zapłaci za ten rodzaj opakowań).
Opłatę wylicza się oddzielnie dla każdego rodzaju odpadu opakowaniowego i następnie wpisuje na formularzu „wysokość należnej opłaty produktowej”, a potem sumuje w rubryce „razem”.
Zakładamy, że Skrzętna w 2007 r. zużyła 500 kg opakowań z tworzyw sztucznych, a 100 kg odpadów tego rodzaju przekazała do recyklingu. Może więc obliczyć opłatę produktową nie od całości, lecz pomniejszoną. Osiągnęła 20-proc. poziom recyklingu.
Obowiązkowy poziom recyklingu w 2007 r. wyniósł 25 proc., a stawka za kilogram to 2,68 zł500 kg x [(25 — 20): 100] x 2,68 zł/kg = 67, 00 zł
Zakładamy też, że Skrzętna w 2007 r. zużyła 500 kg opakowań z papieru i tektury i oddała 150 kg do recyklingu. To znaczy, że uzyskała poziom recyklingu równy 30 proc. Obowiązkowy poziom recyklingu w 2007 r. dla papieru i tektury wynosi 48 proc., a stawka za kilogram 0,64 zł. Swoją opłatę za papier wyliczy więc następująco:
500 kg x [(48 – 30): 100] x 0,64 zł/kg = 57,6 zł
Skrzętna wprowadziła w 2007 r. na rynek razem z produktami 300 kg opakowań drewnianych (nie licząc palet). Obowiązkowy poziom recyklingu dla materiałów naturalnych, do których zalicza się drewno, wynosi 15 proc., a stawka 0,32 zł za kilogram. Skrzętna nie przekazała nic do recyklingu. W tym wypadku musi więc zapłacić za całość wprowadzonych na rynek opakowań:
300 kg x [(15 – 0): 100] x 0,32 zł/kg = 14,4 zł
Skrzętna wykorzystała też 10 kg opakowań z blachy stalowej. Obowiązkowy poziom recyklingu dla takich opakowań wynosi 20 proc. Jednak Skrzętna oddała do recyklingu 2 kg opakowań tego samego rodzaju. Osiągnęła 20-proc. poziom recyklingu. Nie będzie więc musiała płacić za 2007 r. opłaty produktowej za ten rodzaj opakowań.
W sumie Skrzętna zapłaci za niewykonany recykling:67 zł + 57,6 zł + 14,4 zł = 139, 00 zł
Teraz Skrzętna musi obliczyć opłatę za odzysk opakowań. Robi to zgodnie ze wzorem zawartym w załączniku nr 5 do ustawy o opłacie produktowej (>>patrz wzór 1).
Wysokość należnej opłaty produktowej z tytułu niewykonania obowiązku odzysku odpadów opakowaniowych należy obliczać według tego wzoru.
Poszczególne litery we wzorze oznaczają:
OP odzysk
– wysokość należnej opłaty produktowej w zł M z indeksem liczbowym – masa w kg danego rodzaju opakowania wprowadzona przez przedsiębiorcę w 2007 r. w kraju, przy czym:
M1
– dotyczy opakowań z tworzyw sztucznych
M2
– dotyczy opakowań z aluminium
M3
– dotyczy opakowań ze stali, w tym z blachy stalowej
M4
– dotyczy opakowań z papieru i tektury
M5
– dotyczy opakowań ze szkła gospodarczego, poza ampułkami
M6
– dotyczy opakowań z materiałów naturalnych (drewna i tekstyliów)
OP z indeksem liczbowym
– odpowiednio stawka jednostkowa opłaty produktowej w zł za kg dla danego rodzaju opakowania, określona w obowiązującym w 2007 r. rozporządzeniu w sprawie stawek opłat produktowych, przy czym:
OP1
– dotyczy opakowań z tworzyw sztucznych
OP2
– dotyczy opakowań z aluminium
OP3
– dotyczy opakowań ze stali, w tym z blachy stalowej
OP4
– dotyczy opakowań z papieru i tektury
OP5
– dotyczy opakowań ze szkła gospodarczego, poza ampułkami
OP6
– dotyczy opakowań z materiałów naturalnych (drewna i tekstyliów)
P odzysku
– wyrażony ułamkiem dziesiętnym wymagany w 2007 r. roku poziom odzysku
M całkowita
– suma mas w kg wszystkich rodzajów opakowań wprowadzonych przez przedsiębiorcę w 2007 r. na terytorium kraju
M odzyskana
– suma mas w kg wszystkich rodzajów odpadów opakowaniowych poddanych odzyskowi w 2007 r.
Jeżeli przedsiębiorca nie wprowadzał opakowań z jakiegoś rodzaju materiałów, to pomija go w obliczeniach.
Skrzętna podstawi teraz odpowiednie dane do wzoru. Stawki za odzysk są takie same jak za recykling. W jej wypadku: M1 = 500 kg, a OP1 = 2,68 zł/kg;
M3 = 10 kg a OP3 = 0,80 zł;
M4 = 500 kg a OP4 = 0,64 zł/kg;
M6 = 1000 kg (z uwzględnieniem palet) a OP6 = 0,32 zł/kg;
M całkowita = 2010 kg;
M odzyskana = 252 kg (firma przekazała tyle do recyklingu, który jest jedną z form odzysku, ma też dokumenty potwierdzające odrębnie odzysk i recykling) >> patrz wzór 2.
Opłata produktowa za odzysk wyniosła więc 744 zł 86 gr.
Kwota za odzysk i recykling przekracza 50 zł, przedsiębiorca będzie ją musiał wpłacić na konto urzędu marszałkowskiego.
Wzory formularzy określa rozporządzenie z 23 listopada 2006 r. w sprawie wzoru rocznego sprawozdania o wysokości należnej opłaty produktowej (DzU z 2006 r. nr 226, poz. 1654).
Z wyjaśnień do tego rozporządzenia wynika, że rodzaje opakowań trzeba wpisać w formularzu w odpowiedniej kolejności. Ma być ona taka sama jak w załączniku nr 4 do ustawy i w rozporządzeniu w sprawie stawek opłat produktowych. W sprawozdaniu pomija się natomiast te rodzaje opakowań, których przedsiębiorca nie wprowadził na rynek.
Dział 1.1
Skrzętna wypełnia następująco:
1. W kolumnie 1 wpisuje rodzaj opakowania, z którego powstał odpad. Klasyfikuje je zgodnie z rodzajami opakowań wymienionymi w załączniku nr 1 do ustawy o opłacie produktowej i w takiej kolejności jak w załączniku nr 4 do ustawy o opłacie produktowej.
2. W kolumnie 2 podaje masę opakowań w kilogramach wprowadzonych na rynek krajowy.
3. Gdyby wprowadzała na rynek produkty w opakowaniach wielomateriałowych, wypełniałaby też kolumnę 3. Wpisałaby też tam masę takich opakowań uwzględnionych w masie danego rodzaju opakowania w danym roku sprawozdawczym. Ponieważ Skrzętna nie stosowała takich opakowań, kolumnę 3 pozostawia pustą.
4. W kolumny 4 i 5 wpisuje się masę wprowadzonych na rynek opakowań podlegających obowiązkowi odzysku lub recyklingu.
5. W kolumny 6 i 8 przedsiębiorca wpisuje masę odpadów poddanych odzyskowi i recyklingowi ogółem, a w kolumny 7 i 9 masę odpadów poddanych odzyskowi i recyklingowi w 2007 r. W opisywanej przez nas firmie jest to ta sama masa, ponieważ Skrzętna nie miała nadwyżek recyklingowych z poprzedniego roku.
6. Wymagany poziom odzysku i recyklingu (dla danego rodzaju opakowania) w proc. przedsiębiorca wpisuje w kolumny 10 i 11 – wpisuje się poziom odzysku i recyklingu określony w rozporządzeniu w sprawie rocznych poziomów odzysku i recyklingu odpadów opakowaniowych i poużytkowych dla danego rodzaju opakowania określonego w przepisach.
7. Natomiast osiągnięty poziom recyklingu i odzysku dla poszczególnych rodzajów opakowań przedsiębiorca wyliczył na podstawie masy odpadów opakowaniowych poddanych w danym roku sprawozdawczym odzyskowi i recyklingowi (kolumny 6 i 8) oraz masy wprowadzonych na rynek krajowy opakowań podlegających obowiązkowi odzysku i recyklingu (kolumny 4 i 5) w danym roku sprawozdawczym.
8. Skrzętna wyliczyła też osiągnięty poziom odzysku, dzieląc masę przekazanych do odzysku opakowań przez masę wprowadzonych na rynek krajowy opakowań i mnożąc tę liczbę przez 100. Podobnie wyliczyła poziomy recyklingu dla poszczególnych rodzajów opakowań.
9. Jeżeli przedsiębiorca przekroczyłby obowiązujący poziom odzysku bądź recyklingu, to wpisałby masę nadwyżki w kolumny 14 i 15.
Dział 1.2
Skrzętna wypełnia szczególnie ostrożnie, robi to bowiem w tym roku po raz pierwszy. Na szczęście przedsiębiorca, któremu oddała odpady, przekazał wszystkie do recyklingu materiałowego, nie będzie więc musiała głowić się nad tym, co w jakie pola wpisać.
1. W kolumnie 2 wpisuje przekazane do odzysku odpady – trzeba podać masę odpadów opakowaniowych wykazaną w dokumencie potwierdzającym odzysk lub recykling (zgodnym z rozporządzeniem ministra środowiska z 19 grudnia 2006 r. w sprawie dokumentów potwierdzających odrębnie odzysk i odrębnie recykling; DzU z 2006 r. nr 247, poz. 1816).
2. Również z tych dokumentów odczytała, że w jej wypadku był to tylko recykling materiałowy. Zgodnie z wyjaśnieniami do formularza wpisuje się je w kolumnę 3, przy czym chodzi wyłącznie o recykling, w wyniku którego powstaje produkt wykonany z tego samego rodzaju materiału, z którego powstał odpad przekazany do recyklingu, np. dla tworzyw sztucznych będzie takim proces, w wyniku którego otrzymuje się produkt wykonany z tworzywa sztucznego.
3. Inne procesy wpisuje się też zgodnie z dokumentem potwierdzającym odzysk.
4. Kolumna 5 jest sumą danych z kolumn 3 i 4.
5. Kolumna 9 zawiera sumę danych z kolumn 5 – 8.
Dział 2
to kwoty opłaty produktowej. Skrzętna wpisuje je w formularz „wysokość należnej opłaty produktowej – opakowania” (
). Formularz ten może sprawiać problemy przy wypełnianiu, nie został bowiem od ubiegłego roku poprawiony. Radzimy wpisać kwoty, tak jak w załączonym wzorze.
Przypominamy, że zgodnie z instrukcją podaną w załączniku do rozporządzenia w sprawozdaniu przedsiębiorca podaje:
masę opakowań lub produktów z dokładnością do 1 kg,należną opłatę produktową z dokładnością do pełnych złotych (ale nie jest jasne, czy chodzi o zaokrąglanie poszczególnych opłat produktowych za każdy rodzaj opakowania, czy łącznie za odzysk, czy łącznie za recykling, czy łącznie za opakowania za odzysk i recykling, czy łącznie za opakowania i produkty), osiągniętą wielkość odzysku i recyklingu z dokładnością do 0,01 proc.
Skrzętna część swojej produkcji sprzedała za granicę. Do pakowania używała pudełek kartonowych i woreczków polietylenowych, a jako opakowań zbiorczych – skrzyń drewnianych.
Niezależnie od tego, czy przedsiębiorca dokonał eksportu poza granice UE, czy wewnątrzwspólnotowej dostawy, musi wypełnić sprawozdanie o masie wywiezionych za granicę opakowań na druku OPAK-3.
Uwaga! Masę wywiezionych za granicę opakowań podaje się w tonach, a nie w kilogramach, jak przy opłacie produktowej.
Skrzętna zużyła do wywiezionych produktów 500 kg opakowań z papieru i tektury, 500 kg opakowań plastikowych i 300 kg opakowań z drewna. Umieści te dane na formularzu (>>patrz wzór formularza). Jest małym przedsiębiorcą, więc dane dotyczące opakowań drewnianych umieści tylko w kolumnie „rodzaj materiału”, z którego zostało wykonane opakowanie, w rubryce „inne – ogółem” natomiast nie wypełni podrubryki „w tym drewno”. Danych w tym zakresie nie podają bowiem mali i średni przedsiębiorcy.
Wyeksportowanych opakowań nasz przedsiębiorca nie uwzględnia w rocznym rozliczeniu z opłaty produktowej, ponieważ dotyczy ono wyłącznie opakowań wprowadzonych na rynek krajowy.
Stawki opłat i poziomy recyklingu nie dotyczą opakowań mających bezpośredni kontakt z produktami leczniczymi (określonymi w prawie farmaceutycznym) oraz opakowań po środkach niebezpiecznych (w rozumieniu ustawy o opakowaniach i odpadach opakowaniowych)
Przedsiębiorca ma obowiązek prowadzić ewidencję, w którą wpisuje masę wprowadzonych na rynek opakowań, z podziałem na poszczególne rodzaje. Najlepiej gdy masa opakowań jest wzięta z faktur. Jednak często, zwłaszcza gdy towary paczkowane są sprowadzane z zagranicy, nie ma o tym informacji.
Natomiast dane dotyczące odzysku, recyklingu i procesów ustala się na podstawie dokumentów potwierdzających odrębnie odzysk i recykling, które prowadzący odzysk lub recykling jest obowiązany wydać na wniosek przedsiębiorcy przekazującego odpady do odzysku lub recyklingu. Dokumenty mają wzory określone rozporządzeniem ministra środowiska w sprawie dokumentów potwierdzających odrębnie odzysk i odrębnie recykling (DzU z 2006 r. nr 247, poz. 1816).
