W interpretacji indywidualnej z 2 kwietnia 2021 r. (0114-KDIP4-3.4012.2.2021.2.IG) dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej określa możliwość odliczenia podatku VAT naliczonego od zakupów artykułów spożywczych dla pracowników, współpracowników oraz kontrahentów. Przedsiębiorca kupuje podstawowe artykuły spożywcze: herbatę, kawę, cukier, wodę, soki, jogurty, owoce czy słodycze. Zakupione przez pracodawcę produkty są spożywane podczas wewnętrznych narad, spotkań pracowników, spotkań z kontrahentami, ale są również dostępne w przestrzeni wspólnej np. kuchni czy pomieszczeniu socjalnym. Dostęp do tych towarów nie jest w żaden sposób limitowany. W interpretacji podkreślono, że prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wtedy, gdy towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych czyli takich, których następstwem jest powstanie podatku należnego. Wskazano, że „Z uregulowań ustawy o podatku od towarów i usług wyraźnie wynika, że dla realizacji prawa do odliczenia podatku naliczonego niezbędne jest istnienie związku między dokonywanymi zakupami towarów i usług, a prowadzoną działalnością opodatkowaną. Przy czym związek dokonywanych zakupów z działalnością podatnika może mieć charakter bezpośredni lub pośredni.” Bezpośredni związek ma miejsce w sytuacji gdy zakupione towary służą do dalszej odsprzedaży lub są niezbędne do wytworzenia sprzedawanych towarów lub usług. Natomiast związek pośredni ma miejsce gdy ponoszone wydatki wiążą się z całokształtem funkcjonowania przedsiębiorstwa. Mają one pośredni związek z prowadzoną działalnością a tym samym osiąganymi przez podatnika przychodami. Musi istnieć związek przyczynowo-skutkowy, aby można było ponieść wydatki zakwalifikować do tej grupy kosztów.
CZYTAJ TEŻ: Błędnie wykazany podatek VAT na paragonie – co zrobić?
Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdził, że zapewnienie pracownikom stałego dostępu w ciągu dnia pracy do artykułów spożywczych wymienionych we wniosku (soki, owoce, słodycze, jogurty) w przestrzeni wspólnej (kuchnia lub pomieszczenie socjalne) służy zaspokajaniu osobistych potrzeb pracowników i nie ma to związku z prowadzoną przez przedsiębiorstwo działalnością gospodarczą. W interpretacji podkreślano, że nie jest możliwe inne podejście organu, ponieważ produkty spożywcze będą dla wszystkich wymienionych grup ogólnodostępne. Przedsiębiorstwo z własnej woli udostępnia pracownikom artykuły spożywcze. Nie czyni tego na podstawie jakichkolwiek przepisów prawnych a działanie to nie jest niezbędne, do celów prowadzenia działalności gospodarczej. Ponieważ pracownicy są zobowiązani świadczyć pracę niezależnie od możliwości skorzystania z artykułów spożywczych, które zapewnia im pracodawca z własnej woli.
Dlatego „Wnioskodawcy nie przysługuje prawo do odliczenia podatku naliczonego z tytułu nabycia ww. artykułów spożywczych. W przedmiotowej sprawie wydatki, które ponosi Wnioskodawca w związku z zakupem artykułów spożywczych (…) udostępnianych w przestrzeni wspólnej, nie są związane ze sprzedażą opodatkowaną podatkiem od towarów i usług w ramach prowadzonej przez Wnioskodawcę działalności gospodarczej, gdyż jak wskazano powyżej, służą one do zaspokojenia potrzeb prywatnych pracowników, współpracowników i kontrahentów Spółki.”
Spotkania z kontrahentami
Inaczej z punktu podatkowego wygląda sprawa spotkań z współpracownikami i kontrahentami. Przedsiębiorca również podczas spotkań z tymi grupami osób, udostępnia artykuły spożywcze (kawę, herbatę, napoje bezalkoholowe, słodycze, owoce). W tym przypadku zużycie artykułów spożywczych ma pośredni związek z prowadzoną działalnością gospodarczą „bowiem przez wpływ na ogólne funkcjonowanie Spółki jako całości, przyczynia się do generowania przez nią obrotu. Artykuły spożywcze podawane w trakcie spotkań z kontrahentami wykazują związek z prowadzoną działalnością, ponieważ odbywają się w celu nawiązania i kontynuacji współpracy, omówienia warunków współpracy, prowadzenia negocjacji biznesowych, co przyczynia się do uzyskania obrotu przez Spółkę.” Gdy zakupione towary lub usług wykazują związek pośredni z prowadzoną przez przedsiębiorcę działalnością gospodarczą, przysługuje prawo do odliczenia podatku naliczonego na podstawie art. 86 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług.
BHP a artykuły spożywcze
Zgodnie z § 112 rozporządzenia ministra pracy i polityki socjalnej z 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, pracodawca zobowiązany jest zapewnić wszystkim pracownikom wodę zdatną do picia lub inne napoje. Natomiast pracownikom, którzy są stale lub okresowo zatrudnieni w warunkach szczególnych musi zapewnić oprócz wody także inne napoje. „Nabywane przez Wnioskodawcę artykuły spożywcze, tj. kawa, herbata, woda, mleko, cukier, woda mineralna, przeznaczone do zużycia przez pracowników w związku z przepisami BHP, mają związek (pośredni) z wykonywaniem czynności opodatkowanych, bowiem nie służą dalszej odsprzedaży, ani nie są wykorzystywane do wytworzenia wyrobów i usług będących przedmiotem obrotu, lecz spożywane są na terenie firmy w godzinach jej pracy przez pracowników, w celu prawidłowego funkcjonowania na rzecz firmy.”
Wyroki sądów – niekorzystne dla podatników
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi w wyroku z 17 lipca 2019 r. (I SA/Łd 217/19) w uzasadnieniu stwierdził, że nie jest możliwe odliczenie podatku zgodnie z art. 86 ust. 1 ustawy o VAT w związku z przekazaniem pracownikom artykułów spożywczych (owoce, warzywa, płatki śniadaniowe). Sąd stwierdził, że argumentacja przedsiębiorcy, że przekazywanie pracownikom artykułów spożywczych przyczynia się do budowania korzystnej atmosfery i warunków pracy oraz zwiększa wydajność pracy, jest zbyt daleko idąca i hipotetyczna. „zapewnienie posiłku w sytuacji wskazanej przez skarżącą spółkę nie jest niezbędne dla celów prowadzonej działalności gospodarczej. Pracownicy są bowiem zobowiązani świadczyć pracę niezależnie od poczęstunku, jaki serwuje im z własnej woli pracodawca.”
CZYTAJ TEŻ: Sankcja VAT? Jest szansa na odzyskanie pieniędzy
Takie samo stanowisko reprezentuje Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie w wyroku z 8 grudnia 2015 r. (I SA/Kr 1370/15). Podkreślono w nim, że spożywanie owoców, będące do dyspozycji pracowników w trakcie spotkań służbowych z klientami, nie nosi znamion zużycia na cele osobiste. Jest to uzasadnione potrzebami pracodawcy. Jednak spółka nie jest w stanie wydzielić jaka część artykułów spożywczych jest spożywana podczas spotkań z kontrahentami a jak zużywana przez pracowników w ramach swobodnego korzystania w czasie wykonywania codziennej pracy. I „skoro zatem nie jest możliwe wyodrębnienie, a następnie zweryfikowanie jaka część towarów związana jest ze zużyciem na cele osobiste, a jaka na cele związane z działalnością gospodarczą, to wnioskodawcy nie będzie przysługiwać zwolnienie z art. 86 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług przy zakupie tych towarów (owoców) zużywanych przez pracowników zarówno w trakcie pracy, jak i podczas spotkań służbowych, a także przez gości zewnętrznych, mimo że spotkania służbowe zewnętrzne i wewnętrzne są związane co do zasady z działalnością gospodarczą.”