Tak uznała Izba Skarbowa w Katowicach w interpretacji z 8 września 2016 r. (IBPB-1-3/4510-538/16-2/JKT).
Spółka była inwestorem inwestycji polegającej na wykonaniu robót budowlanych. Realizacja inwestycji została zlecona do wykonania generalnemu wykonawcy, który następnie część prac skierował do podwykonawcy. Generalny wykonawca nie uiścił jednak podwykonawcy pełnej kwoty wynagrodzenia za zlecone i wykonane prace. W konsekwencji, podwykonawca domagał się wypłaty zaległego wynagrodzenia na drodze sądowej. W wyniku postępowania sądowego, na rzecz podwykonawcy robót budowlanych zasądzono kwotę należności głównej wraz z odsetkami ustawowymi i kosztami postępowania. Ze względu na upadłość generalnego wykonawcy uznano, że spółka jako inwestor projektu ponosi solidarną odpowiedzialność za spłatę sądzonej kwoty. Spółka zobowiązała się spłacić całość zobowiązania (tj. należność główną, odsetki ustawowe i koszty postępowania) do końca 2016 r. Spółka nie zaliczyła uprzednio kwoty wynagrodzenia należnego podwykonawcy do kosztów uzyskania przychodów.
W związku z powyższym, spółka zwróciła się do organu podatkowego z pytaniem, czy zapłata kwoty zobowiązania z tytułu należności, odsetek ustawowych i kosztów postępowania na rzecz podwykonawcy może być kosztem uzyskania przychodów w kwocie, w jakiej dane wydatki nie zostały uprzednio zwrócone przez generalnego wykonawcę. Spółka uważała, że dane zobowiązania wynikające z odpowiedzialności solidarnej z generalnym wykonawcą wobec podwykonawcy można uznać na koszty uzyskania przychodów, gdyż zapłata ta wynikała z racjonalnych działań podatnika, który dąży do osiągania zysku. Spółka jako inwestor nie ma bowiem możliwości uniknięcia zapłaty zobowiązania, gdyż jej solidarna odpowiedzialność względem podwykonawcy wynika z kodeksu cywilnego i jeśli nie spłaci zobowiązania, to zostanie wszczęte wobec niej postępowanie egzekucyjne. W konsekwencji, spółka nie byłaby w stanie świadczyć usług na rzecz swoich kontrahentów, co mogłoby się wiązać z utratą jej płynności finansowej. Spółka podkreśliła także, że dany wydatek nie jest wymieniony wśród wyłączeń z kosztów uzyskania przychodów oraz zostanie prawidłowo udokumentowany do celów księgowych na podstawie wyroków sądu oraz innych dokumentów (np. faktur).
Stanowisko spółki zostało uznane w całości za prawidłowe. W uzasadnieniu organ podatkowy potwierdził, że wydatki poniesione w związku z zapłatą przez inwestora zobowiązania na rzecz podwykonawcy będą kosztami uzyskania przychodu, gdyż zostaną spełnione przesłanki związku z utrzymaniem albo zabezpieczeniem źródła osiągania przychodów.
Komentarz eksperta
Joanna Melcher, konsultantka w Dziale Prawnopodatkowym PwC
W komentowanej interpretacji organ podatkowy zajął stanowisko korzystne dla podatnika i potwierdził, że w przypadku zapłaty wynagrodzenia na rzecz podwykonawcy na podstawie prawomocnego wyroku sądowego wydanego w związku z odpowiedzialnością solidarną, zarówno przedmiotowe wynagrodzenie, jak i odsetki i koszty procesu będą kosztami uzyskania przychodów.
Warto zwrócić uwagę, że w opisanym stanie faktycznym poruszane jest zagadnienie interpretacji przepisów prawa podatkowego na podstawie tzw. wykładni gospodarczej. Określenie to oznacza stosowanie przepisów prawa przy założeniu, że podatnik działa i powinien działać w sposób typowy dla podmiotów prowadzących działalność gospodarczą. Wykładnia gospodarcza prowadzi więc do wniosku, że kosztem podatkowym mogą być także wydatki związane z uzyskaniem oszczędności, ograniczaniem strat lub zaprzestaniem nieopłacalnych przedsięwzięć. Możliwość zaliczenia wydatków do kosztów podatkowych należy zatem oceniać nie tylko przez pryzmat związku danego wydatku z przychodem, ale również biorąc pod uwagę racjonalność działań podejmowanych przez podatników.
W analizowanym stanie faktycznym wydatki poniesione przez inwestora na podstawie postanowienia sądu, wydanego w związku odpowiedzialnością solidarną inwestora wobec podwykonawcy, powinny więc zostać uznane za koszty uzyskania przychodu. Nie ulega bowiem wątpliwości, że jeżeli inwestor nie wypłaciłby zobowiązania wynikającego z jego odpowiedzialności solidarnej względem podwykonawcy, to naraziłby się na takie negatywne konsekwencje jak wszczęcie wobec niego postępowania egzekucyjnego, uniemożliwiającego prowadzenie przez niego działalności gospodarczej i w konsekwencji, uniemożliwiającego osiąganie przez niego przychodów. W związku z tym, podjęcie kroków zmierzających do ograniczenia odpowiedzialności cywilnoprawnej spółki (tj. wypłata zobowiązania na rzecz podwykonawcy) prowadzi do utrzymania płynności finansowej podatnika. W konsekwencji, przedmiotowa decyzja jest bez wątpienia uzasadniona ekonomicznie i prowadzi do zabezpieczenia lub utrzymania źródła przychodów tak, aby to źródło przyniosło przychody także w przyszłości.
Jak słusznie zauważył wnioskodawca, do analogicznych wniosków doszły sądy administracyjne przy wydawaniu wyroków w podobnych sprawach, zarówno w podatku dochodowym od osób prawnych (przykładowo: wyrok WSA w Warszawie z 9 stycznia 2015 r., III SA/Wa 1693/14), jak i podatku dochodowym od osób fizycznych (przykładowo: wyrok WSA we Wrocławiu z 23 lipca 2013 r., I SA/Wr 684/13).
