Dotychczas typową kontrolę PIP można było podzielić na cztery etapy: zawiadomienie pracodawcy, przedstawienie przez inspektora legitymacji i upoważnienia do przeprowadzenia kontroli, pierwsze spotkanie z pracodawcą i związkami zawodowymi oraz kontrolę właściwą.
Najnowsze, styczniowe wytyczne głównego inspektora pracy dają inspektorom carte blanche w zakresie rozpoczynania działań kontrolnych bez konieczności uprzedniego zawiadomienia przedsiębiorcy o zamiarze i terminie wszczęcia kontroli. Zdaniem GIP przepisy ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, wymuszające na organach kontroli (np. skarbowej czy ZUS) przynajmniej siedmiodniowe uprzedzenie o zamiarze podjęcia takich działań, nie dotyczą Inspekcji Pracy.