Jestem właścicielem gospodarstwa – około 2 hektarów przeliczeniowych i rolnikiem ubezpieczonym w KRUS, gdzie opłacam wszystkie składki, łącznie 130 zł miesięcznie. Chcę założyć pozarolniczą działalność gospodarczą – firmę przewozową. Czy z tej racji muszę zarejestrować się w ZUS i tam opłacać dużo wyższe składki, czy mogę pozostać w KRUS i płacić nadal te niskie? Czy mogę pozostać w KRUS przy zbyciu nieruchomości rolnej? Czy składki w KRUS będą nadal na poziomie ubezpieczenia rolnika, czy mogą wzrosnąć? – pyta czytelnik.
Co do zasady istnieje możliwość pozostania w ubezpieczeniu KRUS, ale obarczone to jest wieloma warunkami. Na dodatek trzeba je spełnić łącznie. Tak stanowi art. 5a ust. 1 ustawy z 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (dalej ustawa).
Po pierwsze, rolnik lub domownik, który podlegając ubezpieczeniu w pełnym zakresie z mocy ustawy nieprzerwanie przez co najmniej trzy lata, rozpocznie prowadzenie pozarolniczej działalności gospodarczej lub podejmie współpracę przy prowadzeniu tej działalności, podlega nadal temu ubezpieczeniu w okresie prowadzenia działalności lub współpracy, jeżeli spełnia jednocześnie następujące warunki:
- złoży w KRUS oświadczenie o kontynuowaniu tego ubezpieczenia w ciągu 14 dni od rozpoczęcia wykonywania pozarolniczej działalności gospodarczej lub współpracy przy niej,
- jednocześnie nadal prowadzi działalność rolniczą lub stale pracuje w gospodarstwie rolnym, obejmującym obszar użytków rolnych powyżej 1 ha przeliczeniowego, lub w dziale specjalnym,
- nie jest pracownikiem i nie pozostaje w stosunku służbowym,
- nie ma ustalonego prawa do emerytury lub renty albo do świadczeń z ubezpieczeń społecznych,
- kwota należnego podatku dochodowego za poprzedni rok podatkowy od przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej nie przekracza 3204 zł (za 2015 r.).
Ważny areał
Zgodnie z art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy ubezpieczeniu wypadkowemu, chorobowemu i macierzyńskiemu podlega z mocy ustawy m.in. rolnik, którego gospodarstwo obejmuje obszar użytków rolnych powyżej 1 ha przeliczeniowego lub dział specjalny. Warunek – ten rolnik lub domownik nie podlega innemu ubezpieczeniu społecznemu i nie ma ustalonego prawa do emerytury, renty ani do świadczeń z ubezpieczeń społecznych.
Z art. 16 ust. 1 pkt 1 ustawy wynika, że ubezpieczeniu emerytalno-rentowemu podlega rolnik, którego gospodarstwo obejmuje obszar użytków rolnych powyżej 1 ha przeliczeniowego lub dział specjalny, przy takim samym ograniczeniu jak przy pozostałych opisanych ubezpieczeniach. W myśl wyroku Sądu Najwyższego z 28 marca 2006 r. (I UK 218/05) o podleganiu rolniczemu ubezpieczeniu społecznemu decyduje spełnienie warunków ubezpieczenia określonych w art. 7 ust. 1 i art. 16 ust. 1 ustawy. Chodzi o prowadzenie na własny rachunek działalności rolniczej w posiadanym gospodarstwie położonym w granicach Polski, obejmującym obszar użytków rolnych powyżej 1 ha przeliczeniowego lub dział specjalny. Bez tego nie ma mowy o byciu w ubezpieczeniu rolniczym. Dlatego zbycie użytków rolnych poniżej ustawowego minimum powierzchni automatycznie wykluczy rolnika z KRUS, a w konsekwencji z możliwości opłacania niskich składek do tej instytucji.
Ile tego będzie
W myśl art. 8 ust. 1 ustawy za każdego ubezpieczonego opłaca się miesięczną składkę na ubezpieczenie wypadkowe, chorobowe i macierzyńskiej w równej wysokości. W pierwszym kwartale br. wynosi ona 42 zł za każdą osobę podlegającą temu ubezpieczeniu. Natomiast miesięczna składka emerytalno-rentowa (zgodnie z art. 17 ust. 1 i 2 ustawy) za każdego ubezpieczonego wynosi 10 proc. emerytury podstawowej. Przy czym za ubezpieczonego, który jednocześnie prowadzi pozarolniczą działalność gospodarczą, jest to dwukrotność kwoty ustalonej w powyższy sposób. Miesięcznie jest to obecnie 176 zł.
Miesięczne składki na te ubezpieczenia dla osoby prowadzącej działalność pozarolniczą w gospodarstwie rolnym do 50 hektarów i jednocześnie spełniającej wszystkie warunki z art. 5a ustawy wynoszą jedynie 218 zł. Warto dodać, że za rolników, którzy mają gospodarstwo mniejsze niż 6 hektarów przeliczeniowych, składkę zdrowotną – ale tylko tę – płaci KRUS.
podstawa prawna: art. 5a ust. 1, 5, 6, art. 7 ust. 1 pkt 1, art. 8 ust. 1, art. 16 ust. 1 pkt 1, art. 17 ust. 1 i 2 ustawy z 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (tekst jedn. DzU z 2015 r., poz. 704 ze zm.)
podstawa prawna: obwieszczenie ministra rolnictwa i rozwoju wsi w sprawie rocznej kwoty granicznej z 30 kwietnia 2015 r. (MP z 2015 r., poz. 412)
Co radzić
Jeśli czytelnik spełnia te warunki i przede wszystkim nie pozbędzie się gospodarstwa, to przy uruchomieniu i prowadzeniu pozarolniczej działalności gospodarczej może pozostać w KRUS. Zaoszczędzi na wysokich kosztach składek społecznych od prowadzonego nowego biznesu.