Powiatowy lekarz weterynarii nałożył na spółkę cywilną karę pieniężną za niespełnienie wymagań weterynaryjnych dla produktów ubocznych pochodzenia zwierzęcego wykorzystywanych do żywienia zwierząt. Chodziło konkretnie o karmienie norek martwymi indykami.

Wspólnicy tej spółki odwołali się do wojewódzkiego lekarza weterynarii. Ich zdaniem ustalenia powiatowego lekarza są błędne. Wojewódzki lekarz uchylił decyzję wydaną w tej sprawie i przekazał powiatowemu lekarzowi do ponownego rozpoznania. Ten nałożył karę raz jeszcze.

Skąd te ptaki

Wspólnicy odwołali się ponownie do wojewódzkiego lekarza. Tym razem nie miał on już żadnych wątpliwości i postanowił utrzymać decyzję powiatowego lekarza w mocy. Jego zdaniem twierdzenia strony prezentowane w postępowaniu były zmienne i wzajemnie się wykluczały. Pierwsza wersja pochodzenia indyków była taka, że są to sztuki podduszone, zakupione na fermie. Natomiast według późniejszej wersji zostały one zakupione na targu i były wyhodowane we własnym zakresie.

Ostatnia wersja nie została uznana przez powiatowego lekarza za wiarygodną, ponieważ czas wzrostu indyka nie daje efektów wagowych takich jak u tych znalezionych podczas kontroli, a zatem wyklucza to pochodzenie z własnego chowu. Ponadto w trakcie kontroli stwierdzono na padłych indykach pozostałości worków foliowych, co podważa twierdzenia skarżącego o pochodzeniu z własnej hodowli.

W ocenie organu odwoławczego powiatowy lekarz weterynarii prawidłowo uznał, że materiał przeznaczony do żywienia był drugiej kategorii. Tymczasem spółka posiada zezwolenie powiatowego lekarza weterynarii na stosowanie do skarmiania zwierząt jedynie materiału kategorii trzeciej.

Zgodnie bowiem z art. 9 lit. f (i) rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1069/2009 z 21 października 2009 r. określającego przepisy sanitarne dotyczące produktów ubocznych pochodzenia zwierzęcego, nieprzeznaczonych do spożycia przez ludzi materiałem drugiej kategorii są zwierzęta lub części zwierząt, które padły z innych przyczyn niż ubój lub zabijanie z przeznaczeniem do spożycia przez ludzi.

W myśl tego przepisu sztuki padłe stanowią materiał kategorii drugiej.

Wojewódzki lekarz zaznaczył, że przy wymierzaniu kary pieniężnej za stwierdzone naruszenie powiatowy lekarz uwzględnił słuszny interes strony. W związku z brakiem możliwości określenia wagi ubocznych produktów pochodzenia zwierzęcego zastosował bowiem najniższy wymiar kary pieniężnej przewidziany prawem za nieprzestrzeganie wymagań weterynaryjnych w tym zakresie.

Kategoria druga, a nie trzecia

Wspólnicy spółki wnieśli skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Szczecinie. Ich zdaniem organ drugiej instancji uchylił jedynie zaskarżoną decyzję, a zatem swoje działanie sprowadził wyłącznie do wyeliminowania z obrotu prawnego wadliwej decyzji. Nie zniósł natomiast postępowania prowadzonego uprzednio w tej sprawie.

Wydanie ponownego postanowienia o wszczęciu postępowania administracyjnego doprowadziło do tego, że prowadzone były w tym czasie dwa postępowania administracyjne w tej samej sprawie. Ponadto po ponownym wydaniu decyzji zostało zakończone tylko jedno postępowanie administracyjne. Drugie natomiast, zdaniem skarżącego, nadal się toczy.

Ponadto, zdaniem skarżących, przyjęcie, że ujawnione w toku kontroli martwe indyki zostały w tym stanie zakupione i przewiezione na fermę, nie zostało udowodnione. Ciężar dowodu spoczywa bowiem na organie administracji, a ten dostarczył tylko poszlak, które nie mogą zastąpić dowodu.

Skarżący wyjaśnili, że indyki zostały wyhodowane w ich gospodarstwie rolnym, lecz ich wyjaśnieniom organy bezpodstawnie odmówiły wiary.

Odnosząc się do nałożonej kary pieniężnej wspólnicy stwierdzili, że zamierzali usunąć indyki w sposób przewidziany prawem, lecz nie zdążyli. Dopóki bowiem przepisy nie określają czasu, w jakim powinno nastąpić usunięcie odpadów, to nie można dowolnie takiego czasu określać.

Według skarżących wskazanie, że działanie takie powinno nastąpić bezzwłocznie, czyli bez uzasadnionej zwłoki, nie oznacza tego samego co natychmiast. Zatem nie można mu czynić zarzutu i karać go za to, że nie spala od razu każdej kosteczki, lecz materiał ten zbiera w większą partię i dopiero wtedy dokonuje jego usunięcia. Ponadto odpady przechowywane były w warunkach zapobiegających powstawaniu zagrożenia dla zdrowia ludzi i zwierząt.

Dowody niewystarczające

WSA uznał, że analiza decyzji wskazuje, że organy ustaliły fakty w sposób niewystarczający do wydania merytorycznego rozstrzygnięcia.

Powiatowy i wojewódzki lekarz stan faktyczny ustalili na podstawie protokołu z kontroli przeprowadzonej na fermie skarżących, materiale fotograficznym oraz pisemnych wyjaśnieniach strony złożonych w postępowaniu.

Tymczasem z treści protokołu kontroli wynika jedynie, że w chłodni do przechowywania surowca do przygotowania karmy dla zwierząt stwierdzono obecność padłych indyków oraz że nie okazano dokumentu handlowego świadczącego o pochodzeniu ubocznych produktów pochodzenia zwierzęcego.

Kontrolujący stwierdził również, że na terenie fermy w części oddalonej od pawilonów stwierdzono obecność kości drobiowych. Z dokumentu tego nie wynika natomiast, że w dniu kontroli wykonano jakąkolwiek dokumentację zdjęciową, chociaż opis zdjęć wskazuje, że stanowią one załącznik do protokołu.

W ocenie sądu zebrany w sprawie materiał dowodowy oraz ustalony na podstawie tych dowodów stan faktyczny sprawy nie mógł być podstawą do sformułowania zarzutów, które stanowiły następnie podstawę wymierzenia kary administracyjnej.

Zdaniem WSA, nie przeprowadzając żadnego postępowania wyjaśniającego, organ zakwestionował dowody przedłożone przez skarżącego dotyczące pochodzenia martwych indyków.

Postępowanie, które przeprowadziły organy obu instancji w celu wyjaśnienia sprawy, nie spełnia obowiązujących standardów. Uzasadnienie stanowi integralną część decyzji i jego zadaniem jest wyjaśnienie rozstrzygnięcia. Obowiązek jego sporządzenia wiąże się także z zasadą przekonywania, która zobowiązuje organy administracji do dołożenia szczególnej staranności w uzasadnieniu swoich rozstrzygnięć, tak aby strony poznały argumenty i przesłanki decyzji.

Uzasadnienia zarówno zaskarżonej, jak i poprzedzającej ją decyzji nie spełniają powyższych przesłanek.

Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Szczecinie z 29 października 2015 r., II SA/Sz 206/15.