Opóźnienia w płatnościach uderzają w małe firmy

Z danych Krajowego Rejestru Długów wynika, że na koniec II kwartału tylko 19 proc. przedsiębiorców nie zgłaszało problemu przeterminowanych płatności. 20,1 proc. miało z nieterminowo regulowanymi płatnościami kłopoty niewielkie. To oznacza poprawę w stosunku do końca I kwartału, kiedy to firm z niewielkimi problemami z płatnościami było 34,4 proc. Widać jednak, że nadal większość przedsiębiorców ma znaczne albo bardzo poważne kłopoty z odzyskaniem pieniędzy od nierzetelnych kontrahentów.

Jeszcze gorzej wygląda sytuacja mikro- i małych firm. Z danych zgromadzonych przed Idea Money wynika, że tylko 18 proc. faktur wystawionych przez tę grupę przedsiębiorców jest opłacanych na czas. Reszta środków przychodzi po czasie. I to mimo że średni termin płatności faktury wynosi aż 40 dni. Warto zwrócić uwagę, że dane mówią o fakturach, nie zaś – jak w przypadku analizy Krajowego Rejestru Długów – o odsetku firm. Inaczej mówiąc – cztery na pięć faktur wystawianych przez małe firmy opłacana jest z opóźnieniem.

Na dodatek problem opóźnionych płatności dotyczy nie tylko firm prywatnych. Z płaceniem rachunków notorycznie spóźniają się także instytucje publiczne. Z danych zebranych przez Komisję Europejską wynika, że w 2013 roku na zapłacenie faktury przez jednostki publiczne trzeba było czekać przeciętnie 38 dni, przy czym przeciętny termin płatności zapisany w umowie wynosił 20 dni. Dane dotyczą wszystkich przedsiębiorstw, jednak przedstawiciele KE przyznają, że w najgorszym położeniu są mikroprzedsiębiorcy.

Najprostszą metodą odzyskiwania należności jest wydzwanianie do nierzetelnego kontrahenta, ale jednocześnie jest to sposób najmniej skuteczny, bo druga strona może po prostu nie odbierać telefonów. Bardziej skuteczne jest złożenie wizyty osobie, która zalega z płatnościami. Tyle że wymaga to od przedsiębiorcy dużo czasu, a także pieniędzy, choćby na paliwo do auta. Na dodatek często się zdarza, że dłużnik jest w stanie spłacić zaledwie część należności, więc w przyszłości trzeba wizytę ponaglającą powtarzać.

Dla mikroprzedsiębiorców zaległości w płatnościach są wyjątkowo bolesne. Nawet niewielka zwłoka w płatnościach może uniemożliwić choćby zapłatę składek na ZUS. Tymczasem już jednodniowa zwłoka w płatności składki chorobowej skutkuje utratą ubezpieczenia zdrowotnego, a odzyskanie ochrony wymaga przechodzenia przez biurokratyczną procedurę. Opóźnienia w płatnościach podatków czy składek odbijają się także na kosztach finansowania, jako że terminowość w płatnościach danin publicznych jest brana pod uwagę przy ocenie kondycji wnioskujących o pożyczkę.

Z kolei opóźnianie płatności wobec innych kontrahentów, na przykład dostawców towarów czy usług koniecznych przy prowadzeniu działalności, skutkuje gorszymi warunkami przy zawieraniu kolejnych umów. A także – na zasadzie kostek domina – uderza w następne firmy w łańcuchu. Ten problem jest powszechny w gospodarce, bo według KRD ponad 35 proc. firm decyduje się na opóźnienie płatności wobec innych, kiedy same nie otrzymują należnych pieniędzy na czas.

Ryzyko opóźnień w płatnościach może w najbliższym czasie się zwiększyć. Zanotowana w II kwartale roku poprawa ?w spływie należności nie przełożyła się na lepsze postrzeganie przez przedsiębiorców perspektyw w tej dziedzinie. Wprost przeciwnie, odsetek firm spodziewających się pogorszenia sytuacji w płatnościach wzrósł do 17,8 proc. – z 15,4 proc. na koniec I kwartału. Podobnie więcej jest przedsiębiorców, według których problemy z należnościami będą takie same jak wcześniej (takie oczekiwania formułowało 53,6 proc. firm ?w I kwartale, tymczasem w II kwartale było ich już 55,2 proc.).

Piotr ?Lewczuk, prezes Idea Money

Przedsiębiorcy mający problemy z płatnościami od kontrahentów mają niewiele sposobów na wyegzekwowanie swoich pieniędzy. Zwłaszcza, jeśli po drugiej stronie stoi większa firma. Bardzo często się zdarza, że więksi kredytują się kosztem mniejszych, a na ponaglenia albo żądanie odsetek karnych za opóźnienia reagują groźbą rozwiązania umowy i znalezienia innego dostawcy.

Jednym ze sposobów motywowania kontrahentów do terminowych spłat jest monitoring płatności i używanie pieczęci prewencyjnych. Te ostatnie informują kontrahentów, że w razie opóźnienia windykacją zaległej płatności zajmie się firma, z którą przedsiębiorca zawarł umowę.

Innym sposobem jest przekazywanie zaległych płatności do windykacji profesjonalnym firmom. Jednak nie każda będzie się chciała zająć należnościami na niewielkie kwoty.

Lepsze i znacznie bezpieczniejsze z punktu widzenia płynności firmy jest skorzystanie z faktoringu. Ta usługa polega na tym, że należność za usługę lub towar wypłaca przedsiębiorcy faktor, który z kolei odzyskuje później te pieniądze od kontrahenta. Jeszcze niedawno była to usługa przeznaczona dla dużych firm, ale obecnie mogą z niej skorzystać praktycznie wszyscy przedsiębiorcy.