Sprzedaż akcji nie zawsze z PCC

ABC Spółka z o.o. z Wrocławia zamierza nabyć akcje czeskiej spółki akcyjnej (z Pragi) od niemieckiej firmy z Drezna. Sprzedaż nie będzie objęta VAT. Czy istnieje możliwość uniknięcia zapłaty podatku od czynności cywilnoprawnych od zakupu tych akcji?

– pyta czytelniczka.

Podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlegają m.in. umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych (zob. art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy z 9 września 2000 r. ?o podatku od czynności cywilnoprawnych). Umowa sprzedaży akcji w spółce akcyjnej jako sprzedaż praw majątkowych objęta jest zakresem ?art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. a tej ustawy, a więc co do zasady podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych (dalej: PCC).

Przepisy przewidują wyłączenia

Stosownie do art. 2 pkt 4 ustawy o PCC nie podlegają podatkowi (od czynności cywilnoprawnych) czynności cywilnoprawne inne niż umowa spółki i jej zmiany, jeżeli przynajmniej jedna ze stron z tytułu dokonania tej czynności jest:

a) ?opodatkowana podatkiem od towarów i usług,

b) ?zwolniona z podatku od towarów i usług, z wyjątkiem:

Z przedstawionego stanu faktycznego wynika, że planowana sprzedaż akcji w ogóle nie będzie objęta VAT. Nie znajdzie zatem zastosowania do tej umowy sprzedaży wyłączenie przewidziane w art. 2 pkt 4 ustawy o VAT.

Dwa warunki

Okoliczność, że umowa sprzedaży akcji czeskiej spółki objęta jest zakresem art. 1 ?ust. 1 pkt 1 lit. a ustawy o PCC, nie oznacza, że konieczna będzie w każdym przypadku zapłata podatku od czynności cywilnoprawnych.

Stosownie do art. 1 ust. 4 ustawy o PCC, czynności cywilnoprawne (takie jak umowy sprzedaży praw majątkowych) podlegają podatkowi od czynności cywilnoprawnych, jeżeli ich przedmiotem są:

1) ?rzeczy znajdujące się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub prawa majątkowe wykonywane na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;

2) ?rzeczy znajdujące się za granicą lub prawa majątkowe wykonywane za granicą, ?w przypadku gdy nabywca ma miejsce zamieszkania lub siedzibę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej i czynność cywilnoprawna została dokonana na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Liczy się miejsce wykonywania

Przepisy ustawy o PCC nie zawierają definicji miejsca wykonywania praw majątkowych. Miejscem wykonywania prawa majątkowego jest miejsce, gdzie prawo majątkowe jest realizowane. O miejscu wykonywania praw majątkowych związanych z udziałami/akcjami w spółkach prawa handlowego decyduje co do zasady miejsce siedziby spółki, w której udziały są sprzedawane (interpretacja Izby Skarbowej w Poznaniu z 17 marca 2011 r., ILPB2/436-273/10-2/MK).

Spółka ABC zamierza kupić akcje spółki czeskiej, więc miejscem wykonywania prawa majątkowego są Czechy. Aby zatem ustalić, czy umowa sprzedaży akcji czeskiej spółki będzie podlegać opodatkowaniu PCC, należy przeanalizować art. 1 ust. 4 pkt 2 ustawy ?o PCC.

Z przepisu tego wynika, że umowa podlega podatkowi od czynności cywilnoprawnych, jeżeli jej przedmiotem są prawa majątkowe wykonywane za granicą, w przypadku gdy nabywca ma miejsce zamieszkania lub siedzibę na terytorium Polski i czynność cywilnoprawna została dokonana na terytorium Polski.

Aby umowa sprzedaży akcji spółki zagranicznej (w naszym przypadku czeskiej) podlegała opodatkowaniu PCC, nabywca musi mieć miejsce zamieszkania albo siedzibę w Polsce. ?Jak rozumiem, w przypadku spółki ABC Wrocław jest jej siedzibą. Ten warunek jest zatem spełniony. Jak bowiem stanowi art. 41 kodeksu cywilnego, jeżeli ustawa lub oparty na niej statut nie stanowi inaczej, to siedzibą osoby prawnej jest miejscowość, w której ?ma siedzibę jej organ zarządzający.

Uwaga! Gdyby to spółka ABC zamierzała sprzedać akcje czeskiej spółki nabywcy z Niemiec (którego miejsce zamieszkania lub siedziba znajduje się w Niemczech), to umowa sprzedaży tych akcji nie podlegałaby opodatkowaniu, gdyż nabywca nie miałby siedziby (miejsca zamieszkania) w Polsce.

Gdzie została podpisana

W przypadku zawarcia umowy sprzedaży akcji, którą zamierza podpisać spółka ABC, kluczowe znaczenie dla ewentualnego opodatkowania tej umowy podatkiem od czynności cywilnoprawnych ma miejsce zawarcia umowy sprzedaży. Umowa ta będzie podlegać opodatkowaniu PCC, jeżeli czynność cywilnoprawna została dokonana na terytorium Polski. Innymi słowy, jeżeli umowa sprzedaży tych akcji zostanie zawarta ?w Polsce.

Przykład

Umowa sprzedaży akcji spółki czeskiej została zawarta pomiędzy firmą niemiecką (sprzedawca) a spółką ABC (kupujący) we Wrocławiu. Podlega ona opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych, a obowiązek zapłaty podatku spoczywa na nabywcy, tj. spółce ABC.

Kupujący zapłaci ?1 proc.

W przypadku sprzedaży praw majątkowych w postaci akcji spółek kapitałowych obowiązek podatkowy powstaje z chwilą dokonania czynności cywilnoprawnej, tj. zawarcia umowy (art. 3 ust. 1 pkt 1 ustawy o PCC), i ciąży ?na kupującym (art. 4 pkt 1 ustawy o PCC). Podstawą opodatkowania jest wartość rynkowa prawa majątkowego (art. 6 ust. 1 pkt 1 i ust. 2–4 ustawy o PCC), a stawka podatku wynosi 1 proc. (art. 7 ?ust. 1 pkt 1 lit. b ustawy o PCC). Podatnicy są obowiązani, bez wezwania organu podatkowego, złożyć deklarację w sprawie podatku od czynności cywilnoprawnych (deklaracja PCC-2) oraz obliczyć i wpłacić podatek w terminie 14 dni od dnia powstania obowiązku podatkowego, z wyłączeniem przypadków, gdy podatek jest pobierany przez płatnika (art. 10 ust. 1 ustawy o PCC). Notariusze są płatnikami PCC od czynności cywilnoprawnych dokonywanych w formie aktu notarialnego (art. 10 ust. 2 ustawy o PCC).

Lepiej poza Polską

Jeżeli umowa sprzedaży tych akcji zostałaby zawarta za granicą, to umowa sprzedaży akcji lub udziałów w zagranicznej spółce nie podlegałaby podatkowi od czynności cywilnoprawnych (interpretacja Izby Skarbowej ?w Poznaniu z 7 maja 2014 r., ILPB2/436-34/14-4/MK).

Przykład

Umowa sprzedaży akcji spółki czeskiej pomiędzy firmą niemiecką (sprzedawca) a spółką ABC (kupujący) została zawarta w Dreźnie. Umowa sprzedaży tych akcji nie podlega opodatkowaniu PCC.

Od strony optymalizacji podatkowej korzystniejsze będzie zatem zawarcie przez spółkę ABC umowy sprzedaży tych akcji poza granicami Polski, np. w siedzibie zbywcy w Dreźnie czy w siedzibie spółki, której akcje nabywa, w Pradze.

Marcin Szymankiewicz, doradca podatkowy

Definicje z ustawy o PCC

Za podatek od towarów i usług, o którym mowa w tym przepisie, należy rozumieć podatek od towarów i usług w rozumieniu ustawy o VAT lub podatek od wartości dodanej pobierany na podstawie przepisów obowiązujących w państwach członkowskich (zob. art. 1a pkt 7 ustawy o PCC). Państwo członkowskie natomiast to państwo członkowskie Unii Europejskiej lub państwo członkowskie Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) – strona umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym (zob. art. 1a pkt 5 ustawy o PCC).