Państwowa Inspekcja Sanitarna stwierdziła chorobę zawodową narządu słuchu u jednej z pracownic. Nie pracuje już ona w firmie. Czy były pracodawca może być stroną w postępowaniu administracyjnym dotyczącym stwierdzenia choroby zawodowej swojego byłego pracownika? – pyta czytelnik.
Tak.
Były pracodawca może być stroną postępowania administracyjnym dotyczącego stwierdzenia choroby zawodowej swojego byłego pracownika, ponieważ ma on interes prawny. Jak stwierdził Naczelny Sąd Administracyjny ?w wyroku z 13 września 2011 r. (II OSK 593/2011) wynika on ?z art. 30 ust. 5 ustawy z 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (dalej: u.u.s.). Wiąże się to z możliwością poniesienia dodatkowych kosztów z tytułu ubezpieczenia wypadkowego.
Wysokość stopy procentowej składki na ubezpieczenie wypadkowe ustalana jest bowiem w zależności od kategorii ryzyka, wyznaczonej również m.in. poprzez stwierdzone choroby zawodowe. Były pracodawca ma interes prawny do wzięcia udziału ?w toczącym się postępowaniu, ponieważ możliwe jest zwiększenie po jego stronie ciężaru ekonomicznego ponoszonych kosztów jako płatnika składek w ramach systemu ubezpieczeń społecznych.
Wątpliwości mogą wynikać z faktu, że jednorazowe odszkodowanie z tytułu stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu pracownika albo śmierci pracownika wskutek wypadku przy pracy lub choroby zawodowej jest świadczeniem z ubezpieczenia społecznego. We wcześniejszym orzecznictwie sądów administracyjnych uznawano, że pracodawca (były pracodawca) nie może być stroną w postępowaniu administracyjnym dotyczącym wypadku przy pracy lub stwierdzenia choroby zawodowej pracownika (byłego pracownika).
W ślad za wspomnianym orzeczeniem z 13 września 2011 r. kolejne składy orzekające NSA konsekwentnie twierdziły, że przepisem prawa materialnego przesądzającym o istnieniu po stronie zarówno obecnego, jak i byłego pracodawcy interesu prawnego w rozstrzygnięciu zagadnień związanych ze stwierdzeniem choroby zawodowej u pracownika jest art. 30 u.s.s. Przy czym Naczelny Sąd Administracyjnego w wyroku z 21 października 2011 r. (II OSK 1564/11) podkreślił, że sama okoliczność braku obowiązku pracodawcy do wypłaty pracownikowi jednorazowego świadczenia z tytułu choroby zawodowej nie sprawia, że odpada materialnoprawna podstawa do udziału zakładu pracy w charakterze strony w postępowaniu dotyczącym zgłoszenia podejrzenia, rozpoznania i stwierdzenia chorób zawodowych, z uwagi na to, iż inne przepisy prawa materialnego wskazują na potrzebę przyznania temu podmiotowi statusu strony.
Rozpoznanie choroby zawodowej jest ściśle powiązane z istnieniem narażenia zawodowego. W konsekwencji w postępowaniu dotyczącym zgłoszenia podejrzenia, rozpoznania i stwierdzenia chorób zawodowych pracodawcy przypisano określone uprawnienia i obowiązki zarówno w kodeksie pracy, jak i w treści rozporządzenia Rady Ministrów z 30 czerwca 2009 r. w sprawie chorób zawodowych (tekst jedn. DzU z 2013 r. poz. 1367 ze zm.). I tak np. kodeks pracy w art. 212 pkt 3 zobowiązuje osobę kierującą pracownikami do organizowania, przygotowywania i prowadzenia prac w sposób uwzględniający zabezpieczenie pracowników przed wypadkami przy pracy, chorobami zawodowymi i innymi chorobami związanymi z warunkami środowiska pracy.
W myśl z kolei art. 230 par. 1 i art. 231 k.p. w razie stwierdzenia u pracownika objawów wskazujących na powstanie choroby zawodowej, pracodawca obowiązany jest przenieść pracownika do innej pracy, nienarażającej go na działanie czynnika, który wywołał te objawy.
podstawa prawna: art. 30 ust. 5 ustawy z 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (tekst jedn. DzU z 2009 r. nr 167, poz. 1322 ze zm.)
