Warto używać symbolu ®

Symbol ® pochodzi od angielskiego słowa „registered" i jest powszechnie rozpoznawalny w międzynarodowym obrocie gospodarczym.

Prawo, nie obowiązek

Używanie symbolu ® nie jest obowiązkowe. Jest to uprawnienie wynikające z art. 151 ustawy z 30 czerwca 2000 r. Prawo własności przemysłowej (dalej: p.w.p.), zgodnie z którym uprawniony może wskazać, że jego znak towarowy został zarejestrowany, poprzez umieszczenie w sąsiedztwie znaku litery „R" wpisanej w okrąg. W praktyce symbol ® znajduje się w prawym górnym rogu znaku towarowego i jest zwykle pisany mniejszą czcionką niż sam znak.

Świadomość nabywcy ?i konkurenta

Użycie symbolu ma charakter informacyjny, a zarazem gwarancyjny. Nabywca towaru oznaczonego znakiem towarowym przedsiębiorcy wraz z symbolem ® ma bowiem świadomość, że producent towaru uzyskał szczególną ochronę na podstawie przepisów prawa własności przemysłowej oraz że towar oznaczony takim symbolem ma znamiona legalności. Stosowanie znaku towarowego z symbolem ® powoduje, że produkty nim oznaczone mogą być odbierane przez klientów jako posiadające wysoką jakość. Świadomy nabywca jest w stanie zapłacić więcej za produkt, który w jego przekonaniu pochodzi z legalnego źródła, a producent posiada ugruntowaną pozycję na rynku.

Prewencyjny charakter

Używanie symbolu ® w obrocie handlowym ma również charakter prewencyjny. Stanowi przede wszystkim swego rodzaju ostrzeżenie adresowane do innych przedsiębiorców. Każdy uczestnik rynku jest bowiem świadom, że dane oznaczenie jest znakiem towarowym podlegającym ochronie prawnej. Uzyskując wiedzę z rejestru znaków towarowych, każda osoba może w łatwy sposób zdobyć informację, od kiedy znak jest chroniony i kto ma do niego prawo.

Produkty oznaczone znakiem ® są uznawane za lepsze

Zgodnie z wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Krakowie z 18 marca 2008 r. (I ACa 149/08) celem zamieszczenia symbolu ® jest poinformowanie, że znak towarowy z tym wyróżnikiem korzysta z ochrony. Z symbolem tym nie są związane żadne nadzwyczajne prawa, które miałyby na celu wzmocnienie na rynku pozycji towaru oznaczonego znakiem towarowym. Symbol ten nie zawiera żadnych informacji o samym produkcie, lecz stanowi sygnał dla tych podmiotów, które chciałyby naruszyć prawo ochronne na znak towarowy, że w przypadku takiego naruszenia uprawnionemu będą przysługiwały w stosunku do naruszyciela określone roszczenia.

Karane nadużycie

Zakazane jest używanie symbolu ® przy oznaczeniu, na które Urząd Patentowy RP nie udzielił prawa ochronnego. Dotyczy to oznaczenia, które:

? ?zostało zgłoszone do Urzędu Patentowego RP, lecz prawo ochronne nie zostało udzielone,

? ?zostało zgłoszone do Urzędu Patentowego i postępowanie zgłoszeniowe jest w toku,

? ?nie jest już chronione ze względu na unieważnienie lub wygaśnięcie prawa ochronnego lub

? jest wykorzystywane w obrocie w charakterze znaku towarowego, lecz podmiot z niego korzystający nie ubiegał się o ochronę.

Bezprawne używanie symbolu ® jest wykroczeniem, które może być popełnione tylko umyślnie z zamiarem bezpośrednim lub ewentualnym. Zgodnie z treścią art. 308 p.w.p. wprowadzenie do obrotu towaru oznaczonego znakiem towarowym z wyróżnikiem mającym wywołać mylne mniemanie, że przedmiot korzysta z ochrony, podlega karze grzywny. Nie ma przy tym znaczenia, czy sprawcy udało się wywołać u nabywcy mylne mniemanie co do faktu uzyskania ochrony na dany znak towarowy.

Przedmiotem ochrony wynikającej z art. 308 p.w.p. jest zagwarantowanie przejrzystości rynku. Klient, do którego towar jest adresowany, nie może być bowiem wprowadzony w błąd co do istnienia faktycznej ochrony znaku towarowego.

W obrocie handlowym Unii Europejskiej

Kwestia używania symbolu ® nie została uregulowana w prawie znaków towarowych UE ani na poziomie dyrektywy, ani rozporządzenia, lecz pozostawiona do określenia przez każde z państw członkowskich. W związku ze swobodą przepływu towarów w UE tematyka ta była przedmiotem rozważań Trybunału Sprawiedliwości UE (sprawa C-238/89 Pall Corp. przeciwko P.J. Dahlhausen & Co.). Następstwem tego orzeczenia było utrwalenie się poglądu, że symbol ® może być użyty obok znaku towarowego na towarze znajdującym się w obrocie handlowym na terenie Unii, jeżeli ów znak jest chroniony przynajmniej w jednym z krajów członkowskich. W związku z tym, że swoboda przepływu towarów dotyczy tylko obrotu pomiędzy krajami członkowskimi UE, wciąż na uwadze należy mieć kwestię importu towarów spoza Unii.

Inne symbole

W krajach, w których prawo własności przemysłowej dopuszcza ochronę niezarejestrowanego znaku towarowego (m.in. USA), używa się także powszechnie symbolu TM, będącego skrótem zwrotu Trade Mark. Wykorzystywany jest również w obrocie gospodarczym symbol SM, będący skrótem zwrotu Service Mark, jeżeli znak odnosi się do usług. ?W Wielkiej Brytanii dopuszczone jest też używanie wyróżnika RTM w zastępstwie symbolu ®.

Michał ?Ziółkowski, rzecznik patentowy ?z kancelarii K&L Gates ?Jamka sp.k.

Uzyskanie prawa ochronnego na znak towarowy oraz korzystanie ?z symbolu ®  jest pomocne dla rozwoju marki oraz zapobiega jej degeneracji. Używanie symbolu ® nie jest obowiązkiem, lecz uprawnieniem dla podmiotu, który uzyskał formalną ochronę na określone oznaczenie odróżniające, aczkolwiek jest zakazane dla podmiotów, które nie mogą się wylegitymować posiadanym prawem ochronnym.