Czy pracodawca może karać zatrudnionych pozbawieniem dniówki? Czy etatowiec może odwołać się od takiej sankcji do sądu?
Za to, że pracownik nie przestrzega ustalonej organizacji i porządku w procesie pracy, przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy oraz przeciwpożarowych, a także przyjętego sposobu potwierdzania przybycia i obecności w pracy oraz usprawiedliwiania nieobecności w pracy, pracodawca może ukarać go upomnieniem lub naganą. A za to, że narusza przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy lub przeciwpożarowe, opuszcza pracę bez usprawiedliwienia, stawia się w niej nietrzeźwy lub spożywa alkohol w czasie pracy, szef ma prawo stosować sankcję pieniężną. Zezwala mu na to art. 108 k.p.
Katalog kar jest zamknięty. Pracodawcy nie wolno ich zaostrzać, podawać do wiadomości albo stosować kar niewymienionych w kodeksie pracy.
Za jedno naruszenie obowiązków pracownika dopuszczalne jest ukaranie tylko jedną karą, chociaż nałożenie tej porządkowej nie wyklucza rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy podwładnego lub jej wypowiedzenia.
Kara pieniężna za jedno przekroczenie, jak i za każdy dzień nieusprawiedliwionej nieobecności nie może być wyższa od jednodniowego wynagrodzenia pracownika. Natomiast łącznie kary pieniężne nie mogą przewyższać dziesiątej części wynagrodzenia przypadającego etatowcowi do wypłaty, po dokonaniu potrąceń, o których mowa w art. 87 § 1 pkt 1-3 k.p. (sumy egzekwowane na mocy tytułów wykonawczych na zaspokojenie świadczeń alimentacyjnych, na pokrycie należności innych niż świadczenia alimentacyjne oraz zaliczki pieniężne udzielone pracownikowi). Wpływy z kar pieniężnych przeznacza się na poprawę warunków bhp.
Kary nie wolno zastosować po upływie dwóch tygodni od powzięcia wiadomości o naruszeniu obowiązku pracowniczego i po upływie trzech miesięcy od dopuszczenia się naruszenia oraz bez uprzedniego wysłuchania pracownika. Jeżeli ?z powodu nieobecności w zakładzie etatowca ?nie można wysłuchać, bieg dwutygodniowego terminu nie rozpoczyna się, a rozpoczęty zawiesza się do dnia stawienia się przez niego w pracy.
O zastosowanej karze przełożony zawiadamia podwładnego na piśmie, wskazując rodzaj naruszenia obowiązków pracowniczych i datę dopuszczenia się tego oraz informuje go o prawie zgłoszenia sprzeciwu i terminie jego wniesienia. Odpis zawiadomienia składa do akt osobowych zatrudnionego.
Przy stosowaniu kary porządkowej pracodawca musi wziąć pod uwagę w szczególności rodzaj naruszenia obowiązków, stopień winy pracownika ?i jego dotychczasowy stosunek do pracy.
Jeżeli karę zastosowano z naruszeniem przepisów, pracownik może w ciągu siedmiu dni od dnia zawiadomienia go o sankcji wnieść sprzeciw. O jego uwzględnieniu lub odrzuceniu decyduje szef po rozpatrzeniu stanowiska reprezentującej pracownika zakładowej organizacji związkowej. Jeśli nie odrzuci sprzeciwu w ciągu 14 dni od dnia jego wniesienia, oznacza to, że go uwzględnił. Etatowiec, który się sprzeciwił, może w ciągu 14 dni od zawiadomienia o jego odrzuceniu wystąpić do sądu pracy o uchylenie zastosowanej wobec niego kary. Jeśli sąd uwzględni sprzeciw wobec zastosowanej kary pieniężnej lub uchyli ją, pracodawca musi zwrócić podwładnemu równowartość tej kwoty.
Karę uważa się za niebyłą, a odpis zawiadomienia o ukaraniu usuwa z akt osobowych pracownika po roku nienagannej pracy. Szef może, z własnej inicjatywy lub na wniosek reprezentującej ?pracownika zakładowej organizacji związkowej, uznać sankcję za niebyłą przed upływem tego terminu.
Anna Telec, radca prawny
podstawa prawna: art. 108 – art. 113 kodeksu pracy ustawa z 26 czerwca 1974 r. (tekst jedn. DzU z 1998 r. nr 21, poz. 94 ze zm.)
