Zgodnie ze nowelizowanym art. 126 § 2 pkt 2 i 3 kodeksu postępowania cywilnego w piśmie wszczynającym postępowanie w sprawie strona obowiązana jest wskazać oprócz uprzednio wymaganych danych, również swój numer PESEL lub numer identyfikacji podatkowej (NIP), w przypadku gdy jest ona osobą fizyczną, zobowiązaną do jego posiadania lub posiada go, nie mając takiego obowiązku, bądź w przypadku podmiotu niebędącego osobą fizyczną – numer w Krajowym Rejestrze Sądowym, a w przypadku jego braku – numer ?w innym właściwym rejestrze, ewidencji lub NIP.

Także wnioskodawcy

W doktrynie przyjmuje się, że obowiązek ten dotyczy nie tylko powodów wnoszących pierwsze pisma w postępowaniu procesowym, ale także wnioskodawców i uczestników postępo-?wania nieprocesowego oraz wnioskodawców w postępowaniu zabezpieczającym. Braki w tym zakresie to braki formalne wniesionego pisma skutkujące wezwaniem do ich usunięcia ?w wyznaczonym terminie pod rygorem zwrotu pisma.

O ile ustawodawca zobligował wnoszącego powództwo do wskazywania numerów ewidencyjnych, o tyle w przypadku pozwanego sprawa nie jest tak jednolita. Zgodnie z art. 2081 k.p.c. sąd z urzędu ustala numer PESEL pozwanego będącego osobą fizyczną, jeżeli jest on obowiązany do jego posiadania lub posiada go, nie mając takiego obowiązku, lub numer ?w Krajowym Rejestrze Sądowym, a w przypadku jego braku – numer w innym właściwym rejestrze, ewidencji lub NIP pozwanego niebędącego osobą fizyczną, który nie ma obowiązku wpisu we właściwym rejestrze lub ewidencji, jeżeli jest on obowiązany do jego posiadania. Zatem w stosunku do przeciwnika procesowego obowiązek ustalenia danych numerycznych spoczywa na sądzie, do którego pismo zostało wniesione.

Przepis ten nie ma natomiast zastosowania w przypadku postępowania elektronicznego. Przepis art. 50532 §2 k.p.c. wskazuje, że pozew w postępowaniu elektronicznym powinien zawierać również dane numeryczne pozwanego. Niedochowanie tego obowiązku poczytywane jest, podobnie jak w przypadku nieoznaczenia numeru ewidencyjnego powoda jako niezachowanie warunków formalnych pozwu, czego skutkiem jest wezwanie do uzupełnienia pisma pod rygorem jego zwrotu.

Kiedy sąd ustala

Przepisy nie precyzują momentu, w którym sąd obowiązany jest dokonać ustalenia numeru ewidencyjnego pozwanego, jednak umiejscowienie komentowanego przepisu wskazuje, że czynności te powinny być przez sąd podejmowane ?w ramach przygotowania rozprawy, po doręczeniu odpisu pozwu pozwanemu. Odmienna sytuacja występuje ?w postępowaniu upominawczym i nakazowym. W tych postępowaniach odpis pozwu doręczany jest pozwanemu jednocześnie z merytorycznym rozstrzygnięciem w postaci nakazu zapłaty, zatem wskazane jest, by ustalenie danych numerycznych następowało przed wydaniem nakazu zapłaty.

Sąd dokonuje omawianych ustaleń za pomocą wszelkich dostępnych mu urzędowo źródeł, na podstawie danych wskazanych w piśmie procesowym. Zazwyczaj jest to imię ?i nazwisko pozwanego (nazwa) oraz adres zamieszkania lub adres jego siedziby. W sytuacji gdy dane te nie będą jednoznacznie identyfikować pozwanego, sąd posiada uprawnienia do tego, by zobowiązać powoda do wskazania dodatkowych danych, umożliwiających ustalenie pozwanego. Możliwość ta wynika z art. 177 § 1 pkt 6 k.p.c., zgodnie z przepisem, sąd może zawiesić postępowanie w przypadku, gdy na skutek braku lub wskazania złego adresu powoda albo niewskazania przez powoda w wyznaczonym terminie adresu pozwanego lub danych pozwalających sądowi na ustalenie numerów, ?o których mowa w art. 2081 k.p.c., lub niewykonania przez powoda innych zarządzeń, nie można nadać sprawie dalszego biegu.

Po co to wszystko

Celem nowelizacji przepisów procedury cywilnej ?w zakresie sposobu oznaczania stron postępowania jest ?w szczególności wyeliminowanie ewentualnych błędów ?w identyfikacji na etapie postępowania egzekucyjnego. ?Przed nowelizacją incydentalnie występowały bowiem przypadki skierowania egzekucji przeciwko osobie, która faktycznie dłużnikiem nie była, a jedynie posiadała takie samo imię i nazwisko lub firmę, jaką miał dłużnik. Numery PESEL, NIP oraz KRS umożliwiają natomiast bezbłędną identyfikację konkretnej osoby, bowiem są to numery unikatowe i niemożliwe jest, aby dwie osoby posiadały tożsamy numer.

Komentowany przepis znajdzie zastosowanie do postępowań wszczętych po dniu wejścia w życie ustawy go wprowadzającej, tj. po 6 lipca 2013 r. (art. 2 ustawy z 10 maja 2013 r. ?o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego, ?DzU z 2013 r., poz. 654).

—Klaudia Szkodzińska – prawnik

—Łukasz Bernatowicz – radca prawny Kancelaria Radców Prawnych i Doradców Podatkowych ?Bernatowicz Komorniczak Mazur sp.p.