Komisja rewizyjna, co do zasady, jest fakultatywnym organem spółki z ograniczoną odpowiedzialnością. W praktyce jest ona ustanawiana niezwykle rzadko, ustępując miejsca radzie nadzorczej.

Umowa/akt założycielski może przewidywać, że w spółce będzie funkcjonować tylko jedno z wymienionych gremiów albo oba łącznie, a indywidualna kontrola wspólników będzie wówczas wyłączona bądź ograniczona. Jednak w spółkach z ograniczoną odpowiedzialnością, w których kapitał zakładowy przewyższa kwotę 500 tys. zł, natomiast udziałowców jest więcej niż 25, rada nadzorcza lub komisja rewizyjna muszą być ustanowione.

Uwaga! O akcie założycielskim mowa jest wówczas, gdy w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością występuje tylko jeden wspólnik, a o umowie, gdy spółka została utworzona przez co najmniej dwóch udziałowców. Przy czym, sp. z o.o. nie może być zawiązana wyłącznie przez inną jednoosobową sp. z o.o.

Przykład 1

W X sp. z o.o. jest 3 udziałowców, a kapitał zakładowy wynosi 550 tys. zł. Prezes spółki uznał, że z uwagi na wysokość kapitału zakładowego konieczne jest ustanowienie zarówno rady nadzorczej, jak i komisji rewizyjnej. Jego stanowisko nie jest jednak właściwe.

Wspólników jest bowiem mniej niż 25. Niezależnie od tego, nawet gdyby w X sp. z o.o. kapitał zakładowy przekraczał 500 tys. zł i równocześnie spółka ta liczyłaby więcej niż 25 udziałowców, to obligatoryjne byłoby ustanowienie tylko jednego z wymienionych organów, tj. albo komisji rewizyjnej, albo rady nadzorczej. Łączne ich działanie jest dobrowolne i to tylko wtedy, gdy tak stanowi akt założycielski lub umowa podmiotu.

Jakie kompetencje

W sytuacji, w której w spółce z o.o. nie istnieje rada nadzorcza, umowa/akt założycielski może rozszerzyć kompetencje przysługujące komisji rewizyjnej na te zarezerwowane dla rady nadzorczej.

Przykład 2

Akt założycielski Y sp. z o.o. stanowi, że do zbycia przez spółkę nieruchomości wymagana jest zgoda wyrażona w formie jednomyślnej uchwały komisji rewizyjnej. Zapis ten jest prawidłowy.

Jednak w świetle wyroku Sądu Najwyższego z 2 lutego 2000 r., II UKN 360/99 rozszerzenie uprawnień komisji rewizyjnej nie może dotyczyć uprawnienia do reprezentacji spółki przy zawieraniu umowy o pracę z członkami zarządu, a umowa o pracę zawarta przez komisję rewizyjną z członkiem zarządu jest nieważna.

Przykład 3

W ABC sp. z o.o. działa komisja rewizyjna. 31 lipca 2013 r. zwolniono „dyscyplinarnie" panią Magdalenę, wiceprezesa zarządu spółki, w tej samej dacie została ona również odwołana z władz ABC sp. z o.o. Komisja rewizyjna powołała zaś 1 sierpnia 2013 r. na wiceprezesa zarządu pana Antoniego, natomiast umowę o pracę w imieniu ABC sp. z o.o. zawarł z nim przewodniczący komisji rewizyjnej.

Angaż pana Antoniego jest zatem nieważny, bo komisja rewizyjna nie może reprezentować spółki z o.o. przy zawieraniu kontraktów o pracę z członkami zarządu.

Na gruncie przepisów kodeksu spółek handlowych komisja rewizyjna jest uprawniona do: wytaczania powództw o naprawienie szkody wyrządzonej spółce albo przeciwko niej o stwierdzenie nieważności uchwały wspólników sprzecznej z cytowaną ustawą bądź o uchylenie uchwały sprzecznej z umową, dobrymi obyczajami i godzącą w interesy podmiotu lub mającej na celu pokrzywdzenie udziałowca oraz zwołania zwyczajnego zgromadzenia wspólników, jeżeli zarząd nie uczyni tego w ustawowo lub umownie określonym terminie.

Może również zwołać nadzwyczajne zgromadzenie wspólników, jeżeli zwołanie go uzna za wskazane, a zarząd nie zwoła go w terminie dwóch tygodni od dnia zgłoszenia żądania przez komisję rewizyjną >patrz przykład 4.

Przykład 4

Do prezesa zarządu N sp. z o.o. wpłynął 5 lipca 2013 r. wniosek podpisany przez wszystkich członków komisji rewizyjnej o zwołanie nadzwyczajnego zgromadzenia wspólników spółki z powodu konfliktu między członkami zarządu uniemożliwiającego prawidłowe jej funkcjonowanie.

Z uwagi na to, że żądanie to pozostało bez jakiejkolwiek reakcji zarządu, 22 lipca 2013 r. komisja rewizyjna zwołała nadzwyczajne zebranie udziałowców na 12 sierpnia 2013 r., wysyłając zaproszenia do wspólników pocztą kurierską za potwierdzeniem odbioru.

Komisja rewizyjna N sp. z o.o. mogła zwołać nadzwyczajne zgromadzenie udziałowców, bo zarząd tego nie uczynił w ciągu dwóch tygodni od daty złożenia wniosku.

Natomiast na podstawie art. 219 § 3 i 4 k.s.h. w zw. z art. 221 § 1 k.s.h. w celu wykonywania swoich obowiązków komisja rewizyjna uprawniona jest do badania wszelkich dokumentów spółki, żądania od zarządu i pracowników sprawozdań oraz wyjaśnień, a ponadto dokonywać rewizji stanu majątku podmiotu.

Uwaga!

Komisja rewizyjna w przeciwieństwie do rady nadzorczej nie ma prawa wydawania zarządowi wiążących poleceń dotyczących prowadzenia spraw spółki ani sprawować stałego nadzoru nad jej działalnością.

Ile obowiązków

Do obowiązków komisji rewizyjnej należy ocena sprawozdań zarządu z działalności spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, sprawozdania finansowego za ubiegły rok obrotowy w zakresie ich zgodności z księgami i dokumentami, jak i ze stanem faktycznym oraz wniosków zarządu dotyczących podziału zysku lub pokrycia straty.

Organ ten zobligowany jest również do corocznego składania zgromadzeniu wspólników pisemnego sprawozdania z wyników tej oceny. Wymienione czynności to ustawowe minimum. Umowa podmiotu/akt założycielski spółki z o.o. pod warunkiem, że nie posiada ona rady nadzorczej może rozszerzyć te obowiązki >patrz przykład 5.

Przykład 5

Umowa P sp. z o.o., w której nie funkcjonuje rada nadzorcza, stanowi, że komisja rewizyjna ma obowiązek opiniowania kandydatów do pełnienia funkcji prezesa zarządu tejże spółki. Postanowienie takie jest dopuszczalne.

Rozszerzenie uprawnień komisji rewizyjnej nie może dotyczyć uprawnienia do reprezentacji spółki przy zawieraniu umowy o pracę z członkami zarządu>Komisja

rewizyjna

w pigułce

Lp.

Komisja rewizyjna

SKŁAD

• Minimum 3 członków mających pełną zdolność
do czynności prawnych;
• Nie może być członkiem komisji rewizyjnej: członek zarządu, prokurent, likwidator, kierownik oddziału lub zakładu, inne osoby, które bezpośrednio podlegają członkowi zarządu albo likwidatorowi, zatrudniony w spółce (w tym – spółce lub spółdzielni zależnej) główny księgowy, radca prawny lub adwokat;
• Nie może być również członkiem komisji rewizyjnej osoba fizyczna, która została skazana prawomocnym wyrokiem za działanie na szkodę spółki, ogłaszanie
lub przedstawianie fałszywych danych, umożliwienie bezprawnego głosowania, bezprawne głosowanie oraz przestępstwa przeciwko: ochronie informacji,
wiarygodności dokumentów, mieniu, obrotowi gospodarczemu, obrotowi pieniędzmi i papierami wartościowymi (autorka pomija w tym artykule kwestie,
o których stanowi art. 18 § 3 i 4 k.s.h.);
• Wyłączenia określone w akcie założycielskim/umowie spółki

KADENCJA

• 1 rok, chyba że umowa spółki stanowi inaczej

ZASADY POWOŁYWANIA

• Uchwała zgromadzenia wspólników, chyba że umowa spółki stanowi inaczej

ZASADY ODWOŁYWANIA

• Uchwała zgromadzenia wspólników, chyba że umowa spółki stanowi inaczej;
• Uchwałą wspólników członkowie komisji rewizyjnej mogą być odwołani w każdym czasie

MANDAT

• Wygasa z dniem odbycia zgromadzenia wspólników zatwierdzającego sprawozdanie finansowe za pierwszy pełny rok obrotowy pełnienia funkcji członka komisji rewizyjnej, chyba że umowa spółki stanowi inaczej;
• W przypadku powołania na okres dłuższy niż rok, mandat wygasa z dniem odbycia zgromadzenia wspólników zatwierdzającego sprawozdanie finansowe  za ostatni pełny rok obrotowy pełnienia funkcji członka komisji rewizyjnej;
• Jeżeli umowa spółki przewiduje, że członków komisji rewizyjnej powołuje się na okres wspólnej kadencji, mandat członka komisji powołanego przed upływem danej kadencji komisji rewizyjnej wygasa równocześnie z wygaśnięciem mandatów pozostałych członków komisji rewizyjnej, chyba że umowa spółki stanowi inaczej;
• Mandat wygasa również wskutek śmierci, rezygnacji
albo odwołania;
• Do złożenia rezygnacji stosuje się odpowiednio przepisy o wypowiedzeniu zlecenia przez zleceniobiorcę

SPOSÓB DZIAŁANIA

• Obraduje na posiedzeniu, podejmuje uchwały, jeżeli jest na nim obecna co najmniej połowa członków, a wszyscy zostali zaproszeni, ale umowa spółki może przewidywać surowsze wymogi dotyczące kworum;
• Z przebiegu obrad sporządza się protokół;
• Jeżeli umowa spółki tak stanowi, członkowie komisji rewizyjnej mogą oddać swój głos także na piśmie za pośrednictwem innego członka komisji rewizyjnej (tzw. kurenda), podejmować uchwały  w trybie pisemnym albo za pośrednictwem środków bezpośredniego porozumiewania się na odległość. Uchwała jest ważna, gdy wszyscy członkowie komisji zostali powiadomieni o treści projektu uchwały;
• Podejmowanie uchwał w pozaposiedzeniowym trybie nie dotyczy wyborów przewodniczącego i wiceprzewodniczącego komisji rewizyjnej, powołania członka zarządu oraz odwołania i zawieszania  w czynnościach tych osób (nie można też w ramach tzw. kurendy  głosować spraw wprowadzonych do porządku obrad na posiedzeniu komisji rewizyjnej)

Podstawa prawna:

art. 4 § 2, 18 § 1-2, 151 § 2, 202 § 3-5, 213-214, 215 i 216 w zw. z art. 217, art. 218, 219 § 1-4, 221-222 § 1-5 i 7, 235 § 2, 249 § 1, 252 § 1 oraz 295 ustawy z 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych (DzU z 2000 r nr 94, poz.1037 ze zm.)

Autorka jest adwokatem prowadzącym własną kancelarię w Płocku.