Wyrządzenie szkody konsumentom oraz konieczność wycofania niebezpiecznych produktów z rynku to poważne zagrożenia dla przedsiębiorcy. Mogą one rodzić dla niego negatywne konsekwencje finansowe, ale także uszczerbek dla wizerunku i wiarygodności na rynku.
Warto zatem mieć świadomość potencjalnego ryzyka wynikającego z odpowiedzialności za produkt oraz zadbać o odpowiednią strategię zarządzania bezpieczeństwem produktu w różnych zakresach związanych z funkcjonowaniem produktu na rynku, zapewniając jego bezpieczeństwo dla konsumentów oraz stabilne funkcjonowanie prowadzonego przedsiębiorstwa.
Niebezpieczna butelka z oranżadą
Przedsiębiorca prowadzący działalność wytwórczą powinien przede wszystkim wiedzieć, że potencjalnie każdy produkt może zostać uznany za produkt niebezpieczny. Przepisy uznają bowiem za produkt niebezpieczny nie tylko te towary, które uważamy za potencjalnie niebezpieczne w potocznym tego słowa znaczeniu, takie jak np. materiały wybuchowe, trucizny czy produkty radioaktywne. Za niebezpieczny może zostać uznany każdy produkt, jeżeli nie zapewnia bezpieczeństwa, jakiego można oczekiwać, uwzględniając jego normalne użycie.
W świetle tak ukształtowanej definicji za produkt niebezpieczny w dotychczasowym orzecznictwie sądowym uznawano m.in. szklaną butelkę z oranżadą, która wybuchła, gdy powódka wkładała ją do siatki podczas robienia zakupów czy samochód, w którym wskutek wadliwego montażu nastąpił nieuzasadniony okolicznościami wybuch poduszki powietrznej.
Prezentacja produktu
Przepisy kodeksu cywilnego wskazują, jakie przesłanki należy brać pod uwagę przy ocenie, czy mamy do czynienia z produktem niebezpiecznym. Będą to w szczególności okoliczności z chwili wprowadzenia produktu do obrotu, zwłaszcza istotny jest sposób zaprezentowania go na rynku oraz podane konsumentowi informacje o jego właściwościach.
Dla oceny bezpieczeństwa produktu decydujące są zatem rozsądne oczekiwania przeciętnego konsumenta, dla którego produkt jest przeznaczony, poczynione w oparciu o informacje, które na jego temat uzyskał.
Mając to na uwadze, szczególnie istotne jest zadbanie o prawidłowość, rzetelność i dokładność informacji przeznaczonych dla użytkowników.
Wady informacyjne
Dla zwiększenia bezpieczeństwa przedsiębiorca powinien również zamieszczać w ulotce/instrukcji używania produktu informacje na temat zakresu przewidzianego zastosowania produktu oraz zaleceń co do sposobu używania i ostrzeżeń na temat ewentualnych związanego z tym ryzyka. Produkt może być uznany za niebezpieczny w związku z niedostatecznymi czy nieprawdziwymi informacjami przekazanymi przez producenta.
W zakresie odpowiedzialności za produkt wyróżnia się tzw. wady informacyjne. W podobny sposób należy zadbać o treść wszelkiego rodzaju materiałów promocyjnych i reklamowych, aby charakterystyczne dla tego rodzaju przekazu elementy zachęty nie wprowadziły konsumentów w błąd co do rzeczywistych właściwości i przeznaczenia produktu.
Ewa Rutkowska partner, adwokat, praktyka farmaceutyczna, ochrony zdrowia i odpowiedzialności za produkt Kancelaria Baker & McKenzie
Komentuje Ewa Rutkowska partner, adwokat, praktyka farmaceutyczna, ochrony zdrowia i odpowiedzialności za produkt Kancelaria Baker & McKenzie
W związku z szeroko ukształtowaną odpowiedzialnością producenta za szkody wyrządzone przez jego produkt każdy przedsiębiorca powinien podjąć działania mające na celu zmniejszenie ryzyka roszczeń konsumentów. Punktem wyjścia do stworzenia skutecznego systemu zarządzania bezpieczeństwem produktu powinna być identyfikacja potencjalnych obszarów ryzyka, a następnie rozważenie metod ich zminimalizowania.
Po pierwsze, kluczowe wydaje się, aby każdy przedsiębiorca miał świadomość uwarunkowań prawnych związanych z prowadzoną przez siebie działalnością. Dotyczy to każdej branży, jednak szczególne znaczenie ma to w przypadku sektorów ściśle regulowanych, takich jak np. sektor farmaceutyczny, spożywczy czy kosmetyczny.
Trzeba monitorować stan prawny, aby w każdym czasie zapewnić zgodność prowadzonej działalności z aktualnymi wymogami prawnymi, które wprowadzając obowiązki uzyskania zezwolenia bądź dokonania notyfikacji czy też określonego oznakowania produktu, ukierunkowane są właśnie na zapewnienie jego bezpieczeństwa i odpowiedniej jakości, w celu ochrony korzystającego z niego konsumenta.
Po drugie, należy zadbać o jakość przekazów informacyjnych i reklamowych na temat produktu. Trzeba bowiem pamiętać, że to one będą wyznaczały poziom oczekiwań użytkownika produktu co do jego bezpieczeństwa.
Po wprowadzeniu produktu do obrotu należy natomiast stale monitorować jego poziom bezpieczeństwa oraz prowadzić dokumentację umożliwiającą identyfikację produktów oraz podmiotów, którym są one dostarczane. W sytuacji kryzysowej sprawdzą się na pewno odpowiednie procedury, które pozwolą na sprawne wycofanie produktu z rynku w przypadku wykrycia jego wady bądź ewentualne podjęcie innych środków, które w danym przypadku okażą się proporcjonalne do skali ryzyka związanego z konkretną wadą.
