Wczoraj Trybunał Konstytucyjny (sygnatura akt: K 4/10) wydał w pełnym składzie orzeczenie dotyczące  zezwoleń na inwestycje drogowe oraz ustalania wysokości odszkodowań za nieruchomości wywłaszczone pod drogi.

Wniosek w tej sprawie skierował do niego rzecznik praw obywatelskich. Kwestionował w nim konstytucyjność dwóch uregulowań: art. 31 ust. 1 i 2 specustawy drogowej oraz § 36 ust. 1 i 4 rozporządzenia Rady Ministrów z 21 września 2004 r. w sprawie wyceny nieruchomości (w brzmieniu obowiązującym do 26 sierpnia 2011 r.).

Pierwszy  przepis ogranicza możliwość skutecznego podważenia decyzji o zezwoleniu na  inwestycję drogową. Przewiduje bowiem, że  zmiana  nie jest możliwa, jeżeli wniosek o stwierdzenie  nieważności został złożony po upływie 14 dni od chwili, kiedy decyzja  stała się  ostateczna, a inwestor rozpoczął już budowę drogi. Ograniczenie to obowiązuje także,  gdy  sąd administracyjny miałby orzekać o takiej decyzji po upływie 14 dni od rozpoczęcia budowy.

Zdaniem rzecznika ustawodawca w tym uregulowaniu faktycznie pozbawił stronę prawa do wyeliminowania z obrotu prawnego orzeczenia administracyjnego obarczonego najcięższą kategorią wady materialnoprawnej lub procesowej.

Zarzuty rzecznika pod adresem § 36 ust. 1 i 4 dotyczyły ustalania wysokości odszkodowania za nieruchomości wywłaszczone przy zastosowaniu  cen transakcyjnych uzyskiwanych przy sprzedaży gruntów przeznaczonych lub zajętych pod drogi publiczne. W opinii rzecznika  narusza to konstytucyjną zasadę słusznego odszkodowania. Przepis określa bowiem wartość nieruchomości w oderwaniu od jej obecnego przeznaczenia.

Trybunał Konstytucyjny  był jednak odmiennego zdania niż rzecznik praw obywatelskich. Oba przepisy uznał za konstytucyjne. Według niego ograniczenia prawa własności nie są nadmierne. Drogi zaś są budowane w interesie całego społeczeństwa, w tym także samych wywłaszczanych.  Ci zresztą zawsze mogą żądać  unieważnienia decyzji na zasadach ogólnych.

Trybunał nie dopatrzył się także nieprawidłowości w uregulowaniu dotyczącym ustalania wysokości odszkodowania. Zdaniem Trybunału przepis ten daje możliwość różnicowania wysokości rekompensat.

sygnatura akt: K 4/10