Najczęściej wykorzystywaną podstawą prawną przy sezonowym świadczeniu usług jest umowa-zlecenie.

Swoboda ustaleń

Przeznaczona jest wprawdzie dla dokonywania określonych czynności prawnych dla zlecającego (art. 734 § 1 kodeksu cywilnego), ale zgodnie z  art. 750 k.c. do umów o świadczenie usług, które nie są uregulowane innymi przepisami, stosuje się odpowiednio przepisy o zleceniu.

Uzasadnia to stosowanie tej umowy jako podstawy do wykonywania czynności faktycznych, tj. takich czynności, których bezpośrednim celem nie jest wywołanie skutków prawnych, ale świadczenie określonych usług, jak np. prace ogrodnicze, remontowo-budowlane czy porządkowe.  Najważniejszą zaletą umowy-zlecenia jest znaczna swoboda organizacyjna w wykonywaniu pracy. Z tego powodu zleceniobiorcy traktują ją najczęściej jako umowę dodatkową, która daje możliwość dorobienia.

Treść kontraktu

Najważniejszą korzyścią zlecającego są natomiast niższe koszty osobowe wykonania określonej pracy >patrz tabela str. 7.

Zawarcie umowy o pracę jest stosunkowo łatwe. Wystarczy podpisać standardowy jednostronicowy wzór umowy, a strony nawiązują drobiazgowo uregulowany stosunek prawny, do którego zastosowanie ma kilkaset przepisów kodeksu pracy, rozporządzeń wykonawczych i innych ustaw, np. o zwolnieniach grupowych. W przypadku umowy-zlecenia konieczne jest sporządzenie indywidualnego kon- traktu określającego prawa i  obowiązki stron.

Należy w nim przede wszystkim ustalić, jakie czynności ma wykonywać zleceniobiorca. Opis powinien być na tyle konkretny, aby możliwa była ocena, czy zlecenie jest prawidłowo realizowane, np. „sprzątanie śniegu z  chodników na osiedlu X w Warszawie”, „sortowanie owoców w okresie sezonu letniego”.

Kolejny istotny element kontraktu to kwestia wynagrodzenia zleceniobiorcy. Zapłata następuje co do zasady dopiero po wykonaniu zlecenia. Jeśli jednak prace sezonowe i zlecenie mają trwać dłużej niż miesiąc, strony najczęściej ustalają wypłatę wynagrodzenia w  określonych odstępach czasowych, np. do 10. dnia każdego miesiąca.

Nie ma oczywiście przeszkód, aby były to odstępy czasowe krótsze, np. tygodniowe, a nawet dzienne, albo dłuższe (np. kwartalne czy roczne). Stawkę wynagrodzenia można określić stałą stawką, jak też w formie motywacyjnej, np. jako procent od kwoty zawartych umów. Jeśli umowa ma być nieodpłatna, musi to wyraźnie wynikać z jej treści (art. 753 § 1 k.c.).

Przykład

W związku z dobrą ceną w skupie właściciel plantacji truskawek postanowił zachęcić osoby zbierające te owoce, wprowadzając wyższą cenę za każdą zebraną łubiankę.

Postawił jednak warunek, że osoba musi zebrać w ciągu dnia co najmniej 20 łubianek.

Warto zwrócić uwagę na  uprawnienie zleceniodawcy do wskazania sposobu wykonania zlecenia w formie tzw. wskazówek. Może je zawrzeć zarówno w treści umowy, jak i ustnie w trakcie wykonania umowy.

Wskazówki te powinny jednak mieć charakter ogólny i dotyczyć sposobu realizacji umowy w ogóle, a nie sposobu wykonywania konkretnych czynności w ramach zlecenia. Wtedy nie można ich uznać za formę podporządkowania zleceniobiorcy kierownictwu zlecającego >patrz wzór umowy str. 6.

Elastyczny czas związania

Czas trwania umowy-zlecenia nie jest limitowany. Nie ma też limitu liczby umów-zleceń zawieranych bezpośrednio po  sobie czy z odstępami czasowymi między kolejnymi kontraktami. Decyzja w tym zakresie zależy od woli stron umowy. Możliwe jest też aneksowanie umów-zleceń, czyli przedłużanie okresu ich trwania na mocy porozumienia stron.

Strony mogą wypowiedzieć umowę-zlecenie w każdym czasie. Mogą też odmiennie uregulować zasady jej wymówienia, np. wprowadzić kilkudniowy okres wypowiedzenia.

Każda ze stron może też rozwiązać umowę ze skutkiem natychmiastowym z ważnego powodu. Po stronie zleceniodawcy może to być np. choroba zleceniobiorcy, nieudolność w  wykonaniu zlecenia, powzięcie wiadomości o działaniu na  szkodę dającego zlecenie, wykorzystywanie we własnym interesie rzeczy zleceniodawcy. Po stronie zleceniobiorcy może to być z kolei niezwracanie wydatków, niedostarczenie materiałów, planów lub narzędzi koniecznych do wykonania zlecenia, niepłacenie wynagrodzenia.

Przykład

Zleceniobiorca nie stawił się w godzinach porannych do zbioru owoców, tłumacząc to zaspaniem.

W ciągu dnia zachowywał się w sposób wskazujący na spożywanie alkoholu. Kolejnego dnia sytuacja się powtórzyła. Wobec niebezpieczeństwa upadku z drzewa zleceniodawca podjął decyzję o zakończeniu współpracy.

Bezpieczniej na piśmie

Umowę-zlecenie można zawrzeć w dowolnej formie prawnej, również ustnej. Lepiej jest jednak sporządzić ją na piśmie. Umowa jest bowiem podstawą do rozliczeń między stronami i stanowi dowód w przypadku kontroli podatkowej oraz przed sądem.

Nie ma wtedy wątpliwości, na jaką pracę strony się umówiły i czy zatrudniający spełnia obietnice dotyczące warunków pracy składane przy zawieraniu umowy.

Wzór umowy-zlecenia

Umowa-zlecenie